Лекция 9. Желілік графиктер тиімділігі

Мақсаты: Шиеленіс коэффицентті есептеуді үйрену және осының мәніне байланысты жұмыс классификациясын өткізу. «Уақыт-құн» әдісімен желілік график тиімділігін өткізе алу.

Басты сөздер: шиеленіс коэффиценті, кризистік аймақ, кризистің ішіндегі аймақ, резервтік аймақ, «уақыт-құн» әдісі.

Лекция жоспары:

1. Шиеленіс коэффицент жұмысы.

2. Талдау және желілік график тиімділігі.

3. «Уақыт-құн» әдісімен желілік графикті тиімділеу.

1. Шиеленіс коэффицент жұмысы.

Кризистік жолды, резервтік уақытты және уақытында жобаны орындауды бағалау мүмкіндіктерін тапқаннан кейін, желілік графиктің талдауын жан-жақты жүргізу және оның тиімділік шараларын қабылдау қажет. Желілік графиктерді өңдеуде осы ең маңызды кезең БЖЖ негізгі ойды ашады - берілген уақыт аралығына сәйкес желілік графикті келтіру және фирмалар мүмкіндіктерімен жобаны өңдеу.

Кризистік емес жол әр жұмыс тобының уақытында, орындау қиындық дәрежесіне шиеленіс коэффицент жұмысы көмегімен анықталады.

Шиеленіс коэффицент К_ш жұмыстары (i,j) келесі формуламен анықталады:

мұндағы, ТР(i,j) - толық резерв жұмыс уақыты (i,j),

t_кр – кризистік жолдың ұзақтығы,

t '_кр – зерттелетін жолдардың кесінділер ұзақтығы, кризистік жолмен дәл келетін.

Шиеленіс коэффиценті 0-ден (жолдардың максималды кесінділері, кризистік жолға дәл келмейтін, нөлдік жалған ұзақтығынан тұратын жұмыстар үшін) 1-ге (кризистік жолдардың жұмыстары үшін) өзгеруі мүмкін.

Шиеленіс коэффицент 1-ге жақынырақ болса, берілген мерзімдегі осы жұмысты орындау қиындыққа соғады. Шиеленіс коэффиценті 0-ге жақынырақ болса, берілген осы жұмыс арқылы өтетін максималды жол үлкен салыстырмалы резервке ие болады. Жұмыстар бірдей толық резервтерге ие бола алады, бірақ шиеленіс коэффиценттері әр түрлі болуы мүмкін және керісінше, әр түрлі толық резервтерге бірдей шиеленіс коэффицент сәйкес келе алады.

Есептелген шиеленіс коэффиценті аймақтар бойынша жұмыстарды классификациялауға қосымша мүмкіндік береді.

К_ш (i,j) > 0,8 – кризистік аймақ

0,6 ≤ К_ш (i,j) ≤ 0,8 -кризиске ұшырайтын аймақ

К_н (i,j) < 0,6 -резервтік аймақ

2. Талдау және желілік график тиімділігі.

Желілік график талдауы топологиялық желі талдуынан басталады, бақылауды қосатын желілік графикті құрастыруды, жұмыс таңдау орындылығының анықталуы, олардың бөлшектенуінің дәрежелері. Содан кейін резервтердің көлемі бойынша жұмыстарды классификациялау және топтау жүргізіледі. Уақытында әр жұмыс тобының орындалуының қиындық дәрежесі жұмыстың шиеленіс коэффицент көмегімен анықталады.

Желілік график тиімділігі ұйымның жақсару процесін ұсынады, жұмыс орындау жиынтығы оның орындау мерзімін есепке алады. Тиімділік мақсаты кризистік жолдың ұзындығын қысқарту, жұмысты шиеленіс коэффицентімен теңестіруі, қордың тиімді пайдалануы жүргізіледі.

Ең бірінші кезекте кризистік жолда болатын жұмыс ұзақтығының қысқарылу шаралары қабылданады. Бұл жүзеге асырылады:

- қордың барлық түрлерін қайта бөлумен, уақытша (резерв уақытын кризистік емес жолмен қолдану) және де еңбектік, материалды, энергетикалық (мысалы, орындаушылардың бір бөлігінің аудармасы, кризистік емес жолдардан кризистік жолдар жұмыстарына дейінгі жабдықтар)4 шиеленісуден кемдер, әдеттегідей бұл ресурстарды қайта бөлуде аймақтардан бару керек, аймақтарда шиеленісу жұмыстарын біріктіреді;

- резервтік уақыт болатын, кризистік жұмыстың қиындықтарын қысқартумен басқа, жолдардағы жұмыстардың бір бөлігінің берілу есебінен;

- кризистік жолдың параллельді жұмыс жасауымен;

- топологиялық желіні қайта қараумен, жұмыстардың құрамының өзгеруімен және желінің құрылымдарымен.

Бұл процесте жұмыс қысқарылуының ұзақтығына байланысты кризистік жол өзгеруі мүмкін және ендігәрі оңтайландыру процесі жұмыс қысқартылуының ұзақтығына бағытталады, жаңа кризистік жол және осылай жеткілікті нәтиже алғанға дейін созылады. Толық жолдың ұзындығы кризистік жолдың ұзындығына немесе кем дегенде шиеленіске тең бола алады, ал жоба уақытының аяқталуы айтарлықтай қысқарады.

Желілік график тиімділігі жеке және кешенді болып бөлінеді. Жеке тиімділік түрлері мыналар: берілген баға бойынша жұмыс кешенін орындау уақытының минимизациясы; жобаның орындауға берілген уақыт бойынша жұмыс кешенін орындау уақытының минимизациясы. Кешенді тиімділік бағаның жоғарлауына ұтымды байланыстың табылуы және нақты мақсаттарға байланысты жобаның мерзім бойынша орындалуы.

3. «Уақыт-құн» әдісімен желілік графикті тиімділеу.

«Уақыт-құны» әдісін қолдануда, жұмыс ұзақтылығының кемуі оның бағасының өсуіне пропорционал болуын болжайды. Әр жұмыс ұзақтығымен бейнеленеді, ол мына аралықта бола алады:

(1)

мұндағы, - тек қана өңдеу шарттарында іске асыруға болатын, минималды мүмкін (шұғыл) жұмыс ұзақтығы ;

- жұмыс орындалуының нормальды ұзақтығы .

Бұл жағдайда жұмыс бағасы мына аралықта -дан (жұмыс ұзақтығы нормальды болғанда) -ға дейін (жұмыс ұзақтығы шұғыл болғанда) бекітілген.

Жұмыс бағасының өзеруі келесі формула бойынша табылады:

(2)

Көлем уақыт бірлігінде жұмыстың ілгерілеуіне кететін шығындарды көресетеді (нормальды ұзындықпен салыстырғанда):

(3)

Желілік графиктің бағасын есепке алып жеке тиімділіктің ең анық нұсқасы жұмыс уақытының резервтерін қолдануды ұсынады. Уақыт резерві бар әр жұмыстың ұзақтығын сол резерв таусылғанша немесе ұзақтылықтың жоғарғы мәніне жеткенше арттырады. Бұл жағдайда оңтайландыруға дейін сәйкес келетін жобаны орындау құны:

(4)

көлемге кішірейтіледі

(5)

Жұмыс ұзақтығынан басқа желілік графикті жеке тиімділікте жүргізу үшін олардың шекті мәндерін және , сонымен қатар (3) формула бойынша есептелетін жұмысты ілгерілету үшін шығындар көрсеткіштерін білу қажет. Әр жұмыстың ұзақтығы желілінің барлық оқиғаларының ерте кеш мерзімдерін өзгертпеу үшін мұндай резервтің көлеміне, яғни бос резервтік уақыт көлеміне арттыру қажет.

Жобаны орындаудың нақты шарты кезінде оның орындалуының ілгеріленуі талап етілуі мүмкін, әрине, жобаның құнында байқалады: ол үлкееді. Сондықтан жоба құнының аралығында ұтымды байланысын С және мысалы, функция түрінде берілген оның орындалу ұзақтығын анықтау қажет. Желілік тиімділік үшін және жеке жағдайда функцияны табу үшін эвристикалық әдістер қолданылуы мүмкін, яғни желілік графиктердің жеке ерекшеліктерін есепке алатын әдістер.

Оның барлық уақыттық шамашарттарын және жұмыстың күшейтілу коэффиценттерін есептеумен желілік графиктің компьютерде әр түрлі нұсқаларын «ойнатылуына» және жұмыстың ұзақтығының (берілген аралықта) көп рет тізбектеле өзгеруіне негізделген статистикалық модельдеу әдісін қолдану аса тиімді болып табылады. «Ойнатылу» үрдісі жоспардың жарамды нұсқасы алынбағанша немесе жоспарды жақсартудың барлық бар мүмкіндіктері таусылғандығы және жоспарды өңдеушілердің алдындағы шарттар орындалмайтындығы анықталмағанша жалғасады.

Поиск по сайту: