Лекция №12

Тақырыбы: ВИНИЛДІ МОНОМЕРЛЕР ЖӘНЕ ДИЕНДЕР

ӨНДІРІСІНІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ

Сабақ жоспары:

1. Гидрлеу, дегидрлеу процесінің теориялық негіздері

2. Бутадиен, изопрен және стирол өндірісі

Сабақ мақсаты: Винилді мономерлер және диендер өндірісінің теориялық негіздері туралы түсінік беру.

1. Дегидрлеу неғұрлым тән реакциялары сутек ыдырайтын атомның арасындағы байланыстың түрі бойынша жіктеуге болады (C - C -, C - O -, C– N - дегидрлеу)

Парафиндерді C – C гидрлеу кезінде көміртек – көміртек қос байланысы бар қосылыстар, ал әрі қарай реакцияның өтуі кезінде диендер түзіледі.

Ароматты қосылыстардың бүйір тізбектері де стирол тәрізді заттар түзе дегидрлене алады:

С-О байланыстары бойынша дегидрлену сәйкес альдегидтер мен кетондар түзілетін біріншілік және екіншілік спирттерге тән.

Нитрил түзе жүретін біріншілік аминдерден -ң ыдырауы C-N байланысы бойынша дегидрленудің мысалы болып табылады

Парафинді сақиналы тұйықтау және дегидрлеу арқылы араматты көмірсутектерді алу кезінде дегидрлеу процестерінің маңызы зор

Дегидрлеу реакциясының басқа түрі – дегидроконденсация – ди – және полиядерлі қосылыстардың түзілуіне әкеледі:

2

Көмірсутектерден аминдер мен нитрилдің синтуі кезінде жаңа C-N байланыстары түзілгенде дегидроконденсацияның басқа түрі байқалады.

Жоғарыда келтірілген айналулардың көбісін тотығу реакциясы көмегімен жүргізуге болады, мысалы спирттерден карбонильді қосылыстардың синтезі, көмірсутектерден және аммиактан нитрилдің синтезі, аминдерден нитрилдің синтезі.

Бұндай типті процестер тотықтырғыш дегидрлеу д.а.

Гидрлеу (немесе гидрогенизация) реакцияларын 3 топқа бөлуге болады:

1) қанықпаған байланыстар бойынша қосылуы

2) құрамында көміртек жоқ немесе басқа заттардың ыдырауымен жүретін -ң әрекеттесуі

3) көміртек – көміртек байланысының ыдырауымен жүретін -мен реакциялар (деструктивті гидрлену).

1-ші топтың реакциялары азот құрамды қоспалардың және байланысы бойынша, кетон және альдегидтердің байланыстары бойынша, байланыстары бойынша -ң қосылуымен жүруі мүмкін.

Гидрлеу процестерінің 2-ші тобы органикалық қосылыстарды қайта қалпына келтірумен сәйкес келеді. Оларға карбон қышқылының спирттерге, спирттің көмірсутектерге, қышқыл амидтеріне және нитроқосылыстардың аминдерге гидрленуі жатады:

Бұл кезде тек су емес, сутек хлориді, аммиак, бөлінуі мүмкін:

С - С байланыстарының ыдырауымен жүретін гидрлеу реакциясының үшінші тобы дестуктивті гидрлену немесе гидрогенализ деп аталады. Оған ашық тізбекті көмірсутектер, нафтендер, бүйір тізбекті ароматты қосылыстар жатады:

+

- +

Гидрлеу реакциясының ерекше түрі дегидрлеу 2 молекулалар арасындағы олардың біреуі -ні бөліп, ал басқасы оны қосып алған кезде -ң қайта таралуы болып табылады. Бұл кезде молекулярлық жиі талап етілмейді. Бұндай процестер органикалық синтезде қолданылады және мұнай өңдеуде маңызы зор.

+

2. Дегидрлеу және гидрлеу реакцияларының барлығы каталитарлық. Kat – ды қолдану салыстырмалы төмен температурада процестердің жоғары жылдамдығына жетуге мүмкіндік береді. Kat. процестер 3 топқа бөлінеді:

1) VIII топ металдары (Fe, Co, Ni, Pd, Pt) және IB топшаның металдары (Cu, Ag), сонымен қатар осы металдардың қоспалары.

2) Me (MgO, ZnO, )

3) Оксидтер немесе сульфидтердің қоспаларынан тұратын күрделі оксидті және сульфидті кat. (мыс – және цинкхромосидті және , кобальтмолибденоксидті және басқалары).

Бұл заттар саңылаулы тасымалдағыштарға салынады және оларға әр түрлі сілтілер, басқа Me – ң промотор – оксидтері қосылады. Kat. сұйықтағы жіңішке дисперленгеннен бастап қалыпталғанға (сақина, таблетка) дейін әр түрлі қалыпта (формада) қолданылады. Олар әрбір нақты процесс үшін әр түрлі белсемділік пен таңдамалылыққа ие.

Поиск по сайту: