Norman Angell

(kolejny wybitny zwolennik liberalnego idealizmu z tego samego okresu, co Wilson).

- W 1909 r. wydał on książke The Great Illusion (Wielkie Złudzenie). Złudzeniem jest utrzymująca się wiara wielu mężów stanu w pożyteczne cele wojny i przekonanie, że wygranie wojny jest dla zwycięzcy korzystne. Angell tymczasem twierdzi, że jest wręcz odwrotnie: w dzisiejszych czasach zdobycze terytorialne są niezwykle kosztowne i rodzą podziały polityczne, gdyż poważnie zakłócają handel międzynarodowy. Ogólna teza Angella przypomina późniejszą myśl liberalną o modernizacji i współzależności gospodarczej.

Rozumowanie Wilsona i Angella opiera się na liberalbej wizji człowieka i społeczeństwa: ludzie są rozumni, a kiedy używają rozumu w stosunkach międzynarodowych, mogą stworzyć oraganizacje sł€żące pożytkowi ogółu. Opinia publiczna jest siłą konstruktywną; wyeliminowanie taniej dyplomacji w stosunkach między państwami i poddanie dyplomacji publicznej ocenie zagwarantuje, że umowy będą rzeczowe i uczciwe.

Neoliberalizm

· Liberalizm socjologiczny

· Liberalizm współzależności

· Liberalizm instytucjonalny

· Liberalizm republikański

Teoria demokratycznego pokoju

Neoliberalismpodzielają dawne idee libera­lizmu o możliwości postępu i zmiany, odrzucają jednak jego idealizm. Usiłują także formułować nowe teorie i stosować metody naukowe.

liberalizm socjologiczny - nurtu w rantach myśli neoliberalnej, podkreślającego znaczenie wzrostu przedsięwzięć transgranicznych. Karl Deutsch i jego koledzy przekonywali, że takie wzajemnie powiązane przedsięwzięcia po­magają kształtować wspólne wartości i wspólną tożsamość wśród ludzi z różnych państw i torują drogę dla pokojowych stosunków, opartych na współpracy, czy­niąc wojnę coraz bardziej kosztowną, a przez to mniej prawdopodobną. Starali się również w sposób naukowy zmierzyć zjawisko integracji (Deutsch i in. 1957).

Robert Keohane i Joseph Nye dowodzili źe stosunki pomiędzy państwami zachodnimi (łącznie z Japonią) ce­chuje złożona współzależność: obok stosunków poli­tycznych między rządami istnieje wiele innego typu związków pomiędzy społe­czeństwami, w tym powiązania ponadnarodowe między korporacjami. Mamy też do czynienia z „brakiem hierarchii problemów”, co oznacza, że bezpieczeństwo militarne nie jest już kwestią dominującą. Siła militarna przestała być narzędziem polityki zagranicznej (Keohane j Nye 1997, s. 25). Złożona współzależność uka­zuje sytuację diametralnie różną od realistycznej wizji stosunków międzynaro­dowych. W demokracjach zachodnich oprócz państw występują też inni aktorzy, a gwałtowny konflikt z pewnością nie mieści się w ich planach międzynarodo­wych. Tę formę neoliberalizmu możemy nazwać liberalizmem współzależności. Do głównych reprezentantów tego nurtu zaliczają się Robert Keohane i Joseph Nye (1977).

Tam, gdzie mamy do czynienia z wysokim stopniem współzależności, pań­stwa często powołują instytucje międzynarodowe, służące rozwiązywaniu wspól­nych problemów. Instytucje te wspierają współpracę ponad granicami, dostarcza­jąc informacji i obniżając koszty. Tę formę liberalizmu możemy nazywać liberali­zmem instytucjonalnym. Do głównych przedstawicieli tego nurtu należą Robert Keohane (1989a) i Oran Young (1986).

liberalizm republikański - chodzi o ideę, zgodnie z którą demokracje liberalne ugruntowują pokój, ponieważ nie pro­wadzą ze sobą wojen. Na ten nurt silny wpływ wywarła szybka demokratyzacja świata po zakończeniu zimnej wojny, szczególnie w dawnych krajach satelickich Związku Radzieckiego w Europie Wschodniej. Wpływową wersję teorii demokra­tycznego pokoju - Michael Doyle (1983).

Zdaniem MICHAELA DOYLE’A demokratyczny pokój opiera się na:

ü Pokojowym rozstrzyganiu konfliktów pomiędzy państwami demokratycznymi

ü Wspólnych wartościach dla państw demokratycznych, stanowiących ogólny fundament moralny

ü Współpracy geopolitycznej pomiędzy demokracjami

DEMOKRATYCZNY POKÓJ INNYMI SŁOWAMI:

-demokratyczne normy rozstrzygania sporów

-pokojowe stosunki między państwami oparte na wspólnym fundamencie morlanym (wspólnych wartosci)

-współpraca gospodarcza między państwami – więzy współzależności

geopolityka

Rudolf Kjellen

-1899 termin geopolityki – użył tego terminu jako pierwszy

Geopolityka -мetoda skutecznego wykorzystania wiedzy z zakresu geografii, historii, nauk politycznych, wojskowych i ekonomicznych w celu jak najskuteczniejszej realizacji celów politycznych danego państwa. Nauka powstała na przełomie XIX i XX wieku. Termin ten został stworzony przez Szweda, Rudolfa Kjelléna.

Geopolityka dzieli się na geopolitykę akademicką i geopolitykę stosowaną.

Geopolityka akademicka jest interdyscyplinarną nauką, która bada związki i zależności pomiędzy powstawaniem i funkcjonowaniem państw a wpływem na to czynników geograficznych i czasowych. Geopolityka stosowana jest metodą prowadzenia polityki międzynarodowej, opartej przede wszystkim na determinizmie geograficznym. Jej fundamentem jest myślenie w kategoriach przestrzennych. Relacje państw postrzega ona w kategoriach konfliktów interesów i nieustannej rywalizacji o wpływy

Początki rozowju geopolityki wiążą się z ogłoszeniem klki teorii:

-Teoria 'potęgi kontynentalnej'

→ Sir Halfors John Mackinder; przewaga ziemi nad morzem, państwa kontrolujące wnętrze kontynetów nad państwami morskimi;

→ kto rządzi E.Wschodnią rządzi sercem lądu

→ kto rządzi sercem lądu rządzi wyspami świata

→ kto rządzi wyspami świata rządzi światem

→ gen. Karl Haushofer

→ połączył teorią Ratzla i Mackindera z geostrategicznym interesem Nimiec (nazistowskich!)

→ 1931 – Idea 3 panregionów (Pan Europa-Niemcy,Włochy, Pan-Ameryka-USA, Pan Pacyfika-Japonia)

→ 1941 -Idea 4 czyli to co poprzednio + Pan Rosja hegemonia ZSRR

-Teoria 'mocarstwa morskiego'

→ kontradmirał Alfred Thayer Mahan

→ morze jest środkie transportu, dlatego ważniejsze jst od lądu

→ 6 czynników: terytoriane(dostęp do mórz otwartych, ukształtowanie wybrzeża, długoś wybrzeża), społeczne(liczebność narodu, charakter narodu, dolnośc, umiejętności kupieckie, determinacja rządu)

-Teoria;potęgi półwyspowej'

→ Nicholas J.Spykeman

→ ten kto panuej nad obrzeżami kontynentu panduje nad Eurozacją; kto panuje nad Euroazją panuje nad światem

-Teoria 'potęgi powietrznej'

→ Alexander de Seversky

→ sąsiedztwo dówch potęg: USA i ZSRR

-Geopolityka regionalna i wielobiegunowa

→ Saul Bernard Cohen

→ świat składa się z oddzielnych biegunów i regionów

→ kontynentlny region euroazjatycki – E.Wsch I Heartland; Azja Wsch -Chiny

→ morksi region handlowy – Anglo-Ameryka i Karaiby; Am Płd, Europa Oceaniczna i Maghreb

→ samodzielne regiony polityczne

→ przeiwdział, że rozpadnie się syste bipolarny na początku lat 60

Behawioryzm a podejścia tradycyjne (II debata)

Podejście behawioralne

Podobnie jak w przypadku nauk ścisłych behawioryści chcą formułować obiektywnie weryfikowalne prawa la dziedziny stosunków międzynarodowych. Zbierane są dane empiryczne, które służą do pomiarów, klasyfikacji i uogólnień, ostatecznie zaś do potwierdzenia hipotez, czyli naukowo wytłumaczalnych zachowań.

Wg. behawiorystów fakty są rozłączne od wartości, bowiem nie można ich wyjaśnić naukowo. Podejście tradycyjne ma holistyczny (całościowy) charakter – uznaje złożoność świata, stosunki międzynarodowe postrzega jako jego część i stara się zrozumieć sposób humanistyczny wnikając do ich wnętrza.

W podejściu behawioralnym nie ma miejsca na moralność czy etykę, bowiem wówczas w grę wchodzą wartości, które nie mogą być przedmiotem obiektywnych, naukowych dociekań, badacz zaś staje na zewnątrz przedmiotu badań

Jako tako brak zwycięzcy

Teoria społeczności międzynarodowej (szkoła angielska)

Martin Wight

Hedley Bull

TEORIA SPOŁECZNOŚCI MIĘDZYNARODOWEJ – SZKOŁA ANGIELSKA

Teoria społeczności międzynarodowych (szkoła angielska) – MARTIN WIGHT, HEDLEY BULL

Odrzuca wyzwanie behawiorystów i podkreśla podejście tradycyjne, oparte na zrozumieniu, osądzie, normach i historii. Odrzuca wszelkie twarde rozgraniczenie pomiędzy ściśle realistycznym a ściśle liberalnym poglądem na stosunki międzynarodowe.

ü Uznaje rolę siły w stosunkach międzynarodowych

ü Skupia uwagę na państwie i systemie państw

ü Odrzuca wąskie, realistyczne przekonanie, że polityka światowa jest ”Hobbesowskim” stanem natury, w którym nie obowiązują żadne normy międzynarodowe

ü Uważa państwa za połączenie (1) państwa siły (Machstaat) i (2) państwa konstytucyjnego (Rechtstaat)

ü Mamy do czynienia z anarchią międzynarodową, nie istnieje, bowiem rząd światowy, przy czym anarchia jest zjawiskiem społecznym, nie antyspołecznym

ü Dostrzega znaczenie jednostki, dowodząc niekiedy jej prymatu nad państwem

ü Przedstawiciele Szkoły Angielskiej są skłonni uważać IGOs (organizacje międzynarodowe) i NGOs (organizacje ponadnarodowe) za marginalną cechę polityki światowej, kładąc nacisk na relację pomiędzy państwami i pomniejszając wagę relacji ponadnarodowych

Teoretycy szkoły angielskiej nie starają się formułować i badać hipotez z myślą o tworzeniu praw naukowych, nie starają się również wyjaśnić SM w sposób naukowy, lecz je zrozumieć i zinterpretować, obierają, więc szersze podejście.

Szkoła angielska przedstawia świat suwerennych państw, w którym obecne są zarówno siła jak i prawo. Etyka rozwagi i interes narodowy wymagają od mężów stanu odpowiedzialności, są oni również zobligowani do przestrzegania międzynarodowych zasad i procedur.

MARTIN WIGHT -

Rozróżnienie pomiędzy: tradycją realizmu, racjonalizmem, rewolucjonizmem.

Państwa są ośrodkami siły, które realizuja własne interesy. - tradycyjny realizm

Państwa są orga prawnymi, które działają w myśl zasad prawa między i praktyki dyplomatycznej – racjonalizm

Pomniejszanie roli państwa, a powiększanie roli jednostki – rewolucjonizm

Wg Wighta nie da się zrozumieć sm kierując się tylko jedną z tych trzech perspektyw. Trzeba uwzględnić wszystkie trzy.

Wg Bull'a dwie podstawowe wartości to:

Ład i sprawiedliwość (2), podejście typowe dla teorii społeczności międzynarodowych. Umożliwia współistnienie na zasadach stabilnych, pokrewnych i przewidywalnych. Zatem państwa winny przestrzegać prawa międzynarodowego i dochowywać zobowiązań wynikających z umów międzynarodowych oraz respektować zasady, konwencje i zwyczaje międzynarodowego porządku prawnego. To z kolei wymaga poszanowania przyjętych praktyk dyplomatycznych oraz wspierania organizacji międzynarodowych. Państwa zaś winny stać na straży praw człowieka, obywatelskich, politycznych, socjalnych i gospodarczych. SM jako świat, gdzie państwa są odpowiedzialnymi społecznie aktorami, w których wspólnym interesie leży utrzymanie ładu międzynarodowego i szerzenie sprawiedliwości międzynarodowej.

Wyróżnia trzy rodzaje ładu:

-ład w życiu społecznym – funadamentalny w sm

-ład międzynarodowy – czyli między państwami lub społecznościami państw

-ład światowy – cała ludzkość

Neorealizm

Kenneth Waltz

John Mearsheimer

Robert Gilpin

Neorealizm - bardziej otwarty na ruch i zmiany Strukturalny realizm - (K. Waltz) centralne miejsce zajmują takie pojęcia jak struktura systemu międzynarodowego i anarchia.

Istnieje zależność między zachowaniem się państwa a jego umiejscowieniem w strukturze systemu międzynarodowego.

Trzy podstawowe elementy:

- państwo i jego zachowania

- struktura systemu

- efekt zachowań.

KENNETH WALTZ

Definiuje system międzynarodowy jako:

1. System międzynarodowy jest anarchią – ŻE JEGO PODSTAWOWĄ CECHĄ JEST ANARCHIA

2. System międzynarodowy składa się z podobnych elementów, przy czym państwa różnią się pod względem siły – względne zasoby. - CZYLI, ŻE PAŃSTWA SĄ PODOBNE I SPEŁNIAJĄ TE SAME ZADANIA

Ponadto twierdzi, że:

1. Mocarstwa zawsze będą dążyć do wzajemnego równoważenia się.

2. Kraje mniejsze i słabsze będą dążyć do przymierza z mocarstwami, aby zachować maksimum autonomii.

Waltz odchodzi od tezy realistów mówiącej, że człowiek jest z natury zły. Twierdzi, że dążenie do potęgi i troska o bezpieczeństwo są cechą państw nie z powodu natury ludzkiej lecz dlatego, że zmusza je do tego struktura systemu międzynarodowego

Dla Waltza punktem wyjścia jest realizm neoklasyczny (anarchia, państwa jako główni gracze, polityka siły, bezpieczeństwo i przetrwanie wojna, pokój i bezpieczeństw jako przedmiot stosunków międzynarodowych).

Jednakże Waltz nie zastanawia się nad naturą ludzką, nie skupia uwagi na przywódcach, lecz na strukturze. Nie ma miejsca na „ uprawianie ” polityki zagranicznej.

Waltz wyjaśnia naukowo politykę międzynarodową, choć posiłkuje się również pojęciami o charakterze normatywnym jak: suwerenność, interes narodowy, system międzynarodowy zarządzany przez mocarstwa.

Wg Waltza systemy dwubiegunowe są lepsze od systemów wielobiegunowych, zapewniają bowiem większą stabilność międzynarodową, w większym stopniu gwarantując pokój, jako że:

1. Pomiędzy mocarstwami występuje mniej konfliktów

2. System odstraszania jest bardziej skuteczny, gdyż w grę wchodzi mniej państw/mocarstw

·Jako, że system jest zdominowany przez dwa mocarstwa, istnieje mniejsze ryzyko błędnej kalkulacji i niewłaściwych posunięć

Поиск по сайту: