Антарктида

406.Антарктиданың көлемі қанша? / 14 млн км/кв /

407.Бұл материкте шеткі нүкте жоқ, барлық бағыттар солтүстікті көрсетеді.

408.Материкті қоршап жатқан сүық ағыс: Батыс Желдер Ағысы.

409. Ең суық материк, өйткені ол оңтүстік полюсте орналасқан.

410. 99 % - мұзбен жамылған.

411.Суық полюсі осында орналасқан - 1983 ж -89 С байқалды.

412.Материкті кім ашты? / 1819-1821 ж "Восток", "Мирный" кемелерін бас-

қарған орыс жүзушілері Ф.Ф. Белинсгаузен, М.П. Лазарев /

413.Антарктидада мемлекеттер жоқ.

414.Жер бетіндегі Ресей жэне 11мемлекет, материкте 57 ғылыми станция ашты. 415.Халықаралық Геофизикалық жыл - 1957-1958 ж.

416.Антарктиданың мұз жамылғысының орташа қалындығы - 1720м, ал

максимальды қалындығы - 4300 м.

417.Антарктидадағы вулкан қалай аталады? / Эребус /

418.Материктегі ең биік тау сілемі? / 5140 м - Винсон /

419.Антарктидадағы ең терең ойыс? / - 2555 м /

420.Ең суық ғылыми станция. / " Восток" /

421.Антарктида қай климаттық белдеуде орналасқан? / антарктикалық, суб -

антарктикалық /

422.Антарктидадағы жазғы орташа температура неше градус? / - 30 С /

423.Материктегі қысқы температура неше градусқа тең? /- 70 градус /

424.Материкке неше мұхит үласады? / Үнді, Тынық, Атлант /

425.Материкке неше мм жауын-шашын түседі? / ішкі бөлігіне 50-100 мм,

ал жағалауына 500-600 мм - дей түседі /

426.Антарктидада қандай табиғат зонасы орын алған? / антарктикалық шөл / 427.Материк жағасындағы сулар неге бай? / киттер, итбалықтар жэне құстарға

азық көзі болып табылатын планктонға бай /

428.Планетадағы ең ірі қандай жануарлар Антарктида жағасында тіршілік

етеді? / көк киттер, кашалоттар /

429.Антарктиданың өзіне тән жануарды атаңдар? / пингвин /

430.Материкте ең көп тараған пингвинның түрін атаңдар? / Адели, оның сал-

мағы 50 кг, бойы 1 м /

431.Көк киттер едәуір қырылып кеткен. Олар қай жылдан бастап қорғауға

алынған? / 1967 ж бастап /

Қазақстанның физикалық географиясы, 8 сынып

1.ҚР неше дүние бөлігінде орналасқан? / екі, Еуропа жэне Азия /

2.ҚР Еуразия материгінің орталығында, барлық мұхиттардан бірдей қашық-

тықта орналасқан.

3.ҚР жер көлемі қанша? / 2,717 млн ш\ш /

4.Батыстан шығысқа дейін ҚР неше км созылып жатыр? / 3000 км / 5.Солтүстіктен оңтүстікке дейін ҚР неше км созылып жатыр? / 1600 км /

6.ҚР солтүстік шеткі нүктесі - 56,26 градус с.е.

7.ҚР оңтүстік шеткі нүктесі - 40,56 градус о.е.

8.ҚР шекарасының жалпы ұзындығы? / 15000 км - оның 12000 км қүрлықта, ал 3000 км теңіз жағалауымен өтеді (Каспий, Арал) /

9.ҚР неше мемлекетпен шектеседі?/ 5, Ресей, Қытай, Қырғыз., Өзбек., Түркмен/

10.ҚР БҰҰ-на қашан мүше болды? / 2 наурыз, 1992 жылы /

11.ҚР мемлекеттік Ән ұранының сөзін жазған: Жүмекен Нажімединов,

.Н. Назарбаев, ал әннің авторы Ш. Қалдаяқов (2007 ж қаңтарда қабылданды)

12.ҚР мемлекеттік Туының авторы - Шәкен Оңласынүлы Ниязбеков.

13.ҚР мемлекеттік Елтаңбасының авторы - Ж. Мәлібеков, Ш.Уәлиханов.

14.ҚР неше сағаттық белдеулерде орналасқан? / 3, (3,4,5)/

15.Жергілікті уақыт деп, нені айтады? / белгілі уақыттағы, бір меридианның

бойындағы уақыт /

16.Белдеулік уақыт деп, нені айтады? / бір белдеудің бойындағы уақыт / 17.Декреттік уақыт деп, нені айтады? / элетр қуатын үнемдеу мақсатында1981 жылы, "жазғы" уақыт еңгізілген - бүл декреттік уақыт (сағаттың бағдары бір сағат ілгері қойылады /

18. Дата ауысу сызығы қашан қабылданды? / дата ауысу сызығы 180 градуста орналасқан, ол Ратманов жэне Крузенштерн аралдарының арасынан өтеді XIX ғасырда қабылданды /

Қазақстан жерін зерттеушілер:

19.Ежелгі қазақтарды "сақтар"- деп, атаған кім? / гректер /

20.Каспий теңізін алғаш рет сипаттап жазған кім? / Геродот (5ғ), Птолемей (2ғ)/

21.9 -10 ғ Арал теңізінің сипатын берген кім? / арабтар /

22.Сырдарья мен Амударья Каспий теңізіне қүяды деп, болжамдаған кім?

(және бұл болжамның теріс екенін дәлелдеді) / гректер /

23."Ұлы Жібек жолының" үзындығы неше км? / 6970 км /

24."Ұлы Жібек жолындағы" 16 қалаға сипаттама берген ғалым? / 11-12 ғ,

араб ғалымы - Әл Идриси /

25.ҚР көптеген объектілерін алғаш рет картаға еңгізген ғалым, жэне ол өз

еңбегін "XI ғ Орталық жэне Орта Азияда жасалған түріктің картографиялық

ескерткіші" -деп атады. / Махмуд Қашғари /

26.Ұлы ағартушы-ғалым Әл Фараби қашан және қайда туылды? / 870 ж қазіргі

ОҚО Отырар ауданы, Арыс пен Сырдарья өзендерінің қиылысында /

27.Екінші Аристотель - деп кімді атайды? / Әбу Нәсір Әл Фараби /

28.Әл Фарабидің еңбегі неде? / 150-ден астам ғылыми еңбек жазған сағат мезгілін дәл есептеп шығарған, 70 тілді меңг

29.Алтайға саяхат жасап, "Орта Азия" еңбегін кім жазды? / А.Гумбольдт, нем.ғ / 30.ХІХ ғ 30-жылдары "Қырғыз-қазақ немесе қырғыз-қайсақ далаларының

сипаттамасын" кім жасады? / А.И.Левшин /

31.П.П. Семенов Тянь-Шаньский қай жылдары өмір сүрген? / 1827-1914 жж/

32.П.П. Семенов Тянь-Шаньскийдің ұстазы аталған кім? / А.Гумбольдт /

ЗЗ.Неге П.П.Семеновты "Тянь-Шаньский"- деп атайды? /Тянь-Шань тауына

саяхат жасағанына жэне зерттегеніне 50 ж толуының құрметіне /

34.Тянь-Шань тауының биіктік белдеуін анықтаған кім? / П.П. Семенов / 35.Сырдарья өзені Тянь-Шань тауынан басталатынын анықтаған, және Шу

өзенінің Ыстық көлден басталмайтынын дәлелдеген кім? / П.П.Семенов /

36.Қазақстан және Орта Азияға 7 рет экспедиция құрған, оған өмірінің 33 ж

арнаған... / Н.А.Северцов (1827-1885 ж) /

37."Түркістан өлкесіне саяхат" еңбегін жазған кім? / Н.А.Северцов /

38.Тянь-Шань тауының батыс беткейіндегі - Қаратау жотасы, Боралдай, Арыс,

Бадам өзендерін жэне Қазығұрт тауын зерттеген ғалым? / И.В Мушкетов, 1850-1902 жж/

39.1886 жылы И.В.Мушкетов Орта Азияның физикалық географиясын және геологиясын зерттеп, "Түркістан" еңбегін жазды.

40.1886 ж И.В.Мушкетов қай қаланың сейсмикалық аймақта орналасқанын анықтады? / Верный (қазіргі Алматы) /

41.1848 ж Арал-Балқаш көлді ойысына экспедиция ұйымдастырып, оның то-

лық сипаттамасын беріп, бірақ жасаған еңбегі 83 жылдан соң, 1952 жылы

жарық көреді... / Л.И.Бутаков /

42.Л.И.Бутаковтың еңбегін жалғастыра отырып, "Арал теңізі" еңбегін жазған

кім? /Л.С. Берг/

43.ҚР алғаш географы? / Ш.Уәлиханов, 1835-1865жж/

44. ШУәлиханов - П.П.Семенов Тянь-Шаньскийдің ұсынысымен - 22 жасында Орыс географиялық қоғамына 1857 жылы мүше болады. Ол Омбы қаласында Кадет корпусын бітірді.

45."Жоңғария очерктері", "Тау қырғыздары туралы"..."Манас" жыры еңбектері,

т.б. кімдікі болады? / Ш.Уәлиханов /

46.Қазақстанды зерттеу қоғамы қай жылдары үйымдастырылды? / 1920 ж / 47.Алтай маңында алғашқы зерттеу жұмыстарын кім жүргізді? / В.К.Катульский /

48,Оңтүстік Қазақстанның - Қызылқұмдағы геологиясын зерттеген кім?

/ И.П. Герасимов /

49.Батыс Қазақстанның Үстірт маңындағы геологиялық зерттеулерді кім жүргізді? / Н.Л.Благовидов /

50.Орталық Қазақстанның геологиясын зерттеген, әрі "Қазақстанның металлоге-

нетикасының Атасы" аталған кім? / Қ.И. Сәтпаев /

51.Кімнің жетекшілігімен ҚР территориясы 5 экономикалық ауданға бөлінді?

/ К.Н.Баранский /

52.ҚР Ғылыми Академиясы қашан ашылды? / 1946 жылы /

53.Қ.И.Сәтпаевтың туған өлкесі? / Павлодар облысы, Баянауыл / 54.К.И.Сәтпаевтің неше еңбегі бар? /640 /

55."Экология" ұғымын кім еңгізді? / нем.ғалымы Эрнст Геккель, 1866 ж /

56."Табиғат аудандастыру" ұғымын кім еңгізді? / 1913 ж, Л.С.Берг /

57.ҚР аумағын 8 ауданға бөлген кім? / Б.А.Федорович, 1970 ж /

58.Топырақ туралы білімнің негізін түзген ғалым. / В.В. Докучаев / 59.В.В.Докучаев қай жылдары өмір сүрген? / 1846-1903 жж /

Қазақстан және ТМД-ң жер бедері, геологиялық құрылымы жэне табиғат байлықтары жайында

60.Жердің газды- шаңды бүлттардан пайда болғанын болжамдаған кім?

/ О.Ю.Шмидт, В.Г. Фесенков /

61.Жер бетінде қанша тау түзіліс кезеңі бар? 1 5 1 62.Тау түзіліс кезеңдері:

63.Жер сілкінісін зерттейтін ғылым? / сейсмология /

64.Жер бетінде неше сейсмикалық аймақ бар? / екі, Тынық мұхиттық жэне

Альпі-Гималайлық /

65.Дүние жүзіндегі ең қатты жер сілкінісі қашан байқалды?/ 1911ж, Тянь-Шаньда/

66.ҚР қай қаласы жер сілкіністен 1911ж қатты қирап қалды? / Верный(Алматы)/

67.Қай жылы Алматыда ең алғаш сейсмикалық станция салынды? / 1927 ж / 68.Шымкентте қай жылы сейсмикалық станция салынды? / 1932 ж /

69.Семей қаласында қай жылы сейсмикалық станция салынды? / 1943 ж /

70.ҚР қай жылдары Геофизикалық Обсеватория салынды? / 1971-76 ж /

71.ҚР қай аймақтары сейсмикалық болып саналады? / оңтүстік-шығыс

72.ҚР жер бедерінің қандай түрі басым, таулар ма, жазықтар ма? / таулар/

73.ҚР жазықтарын ата? / Каспий маңы ойпаты, Тұран ойпаты, Батыс Сібір /

74.Шығыс-Еуропа жазығының қай жағы ҚР еніп жатыр? / оңтүстік-шығыс,

Каспий маңы ойпаты /

75.Тұран ойпаты неше мемлекетке еніп жатыр? / үш - ҚР, Қырғызстан, Өзбек-н / 76.Батыс Сібір жазығының қай бөлігі ҚР еніп жатыр? / оңтүстік /

77.0рталық Қазақстандағы сазды-тасты, қүмды дала, теңіз деңгейінен 200-600

метр биіктікте орналасқан? / Бетпақ Дала /

78.Үстірт қыраты қай жерде орналасқан? / ҚР оңтүстік-батысында /

79.Торғай қыраты қай жерде орналасқан?/Сарыарқа мен Мұғалжардың арасында/

80.ҚР аласа және орта тауларын ата? / Сарыарқа, Мұғалжар, Маңғыстау /

81.Сарыарқаның екінші атауы? / Қазақстанның үсақ шоқылары / 82.Сарыарқаның биік нүктесі? / Ақсораң тауы, 1565 м /

83.0рал тауының ҚР жалғасы қалай аталады? / Мұғалжар, оның биік нүктесі

Үлкен Боқтыбай, 657 м /

84.Маңғыстау тауының биік нүктесі? / Каратау, 556 м /

85.ҚР ең терең ойыс? / Қарақия, -132 м /

86.Қазақстанның биік таулары? / Солтүстік Тянь-Шань, Жоңғар Алатау, Сауыр, Тарбағатай, Алтай /

87.Қытай тілінен аударғанда - "Тянь-Шань" аты нені білдіреді?

/ " аспанмен таласқан тау'ы/

88.Тянь-Шань тауының биік нүктесі? / Хан Тәңірі, 6995 м /

89.Тянь-Шань тауының ең солтүстік жотасы қалай аталады? / Іле Алатау /

90.1ле Алатаудың биік нүктесі? / Талғар шыңы, 4973 м /

91.Қазақстандағы ең ірі мүздық? / Корженевский мұздығы (Іле Алатауында

орналасқан,ұзындығы 12 км, көлемі 38 км/кв, қалындығы 300 м /

92.Жоңғар Алатауының биік нүктесі? / Бесбақан шыңы, 4463 м /

93.Сауыр тауының биік шыңы? / Мұзтау, 3816 м /

94.Тарбағатай тауының биік нүктесі? / Тастау, 2992 м /

95.Алтай таулы өлкесінің биік нүктесі? / Мұзтау, 4506 м, Кенді Алтайда орналасқан /

96.Қазақстанда қандай сирек кездесетін металлдар бар? / сынап, висмут,

молибден, сурьма, кадмий, т.б. /

97.ҚР фосфорит өндіруден дүние жүзінде нешінші орында? / 2, Ресейден кейін / 98.ҚР қандай қүрылыс материалдары кездеседі? / әктас, мергель, мэрмэр, гипс,

отқа төзімді саз балшық, кварцитті қүм, минерал бояулары.../

99.Ең ескі мұнай кеніші: Доссор.

100.Сібір (ТМД-ғы) платформасы қандай рудасыз қазбаларға бай? / алмастарға /

101.Орал тауы қандай рудасыз қазбаларға бай? / асыл тастарға /

102.ТМД елдерінің қайсысы темір рудаға аса бай? / Ресей - Курск магнит анома-

лиясы (КМА), жэне Кривой Рог /

103.Янтарь тасына бай теңіз? / Балтық теңіз/

104.ҚР өндірілетін хром рудасының 45% таза хромнан турады./ Дүние ж-де 1-ор./ 105.Екібастұздан басқа қай жерде қоңыр көмір өндіріледі? / Майкүбі, Торғай.../

106.ҚР ең ірі мұнай кеніші? / " Теңіз" /

107.ҚР пайдалы қазбалары:

Климат

108.Климат түзүші факторларға не жатады? / географиялық орын, күн радиация сы, атмосфера циркуляциясы.../

109.ҚР климаты неге континентті деп аталады? / Еуразия материгінің орталығында орналасқан, мүхиттардан едәуір қашық.../

110.Күн радиациясы деп нені атайды? / күннен шығатын жарық пен жылу /

111. Күн радиациясының түрлері: тура радиация, шашыранды радиация, жиынтық радиация, шағылған және жұтылған радиациясы /

112.Күннің жерге тура түсетін сэулесі қалай аталады? / тура /

113.Шашыранды радиация деп қандай радиацияны айтады? / егер күннің тура

келген сәулесі ауа буынан, шаң жэне бүлттан өтсе, ол жерге шашыранды

радиация түрінде түседі /

114. Н.Жиынтық радиация деген не? / жер бетіне келетін тура жэне шашыранды радиациясының қосындысын жиынтық радиация дейді/

115.Жер бетіне сінген радиацияны жұтылған радиация дейді.

116.Жиынтық радиацияның жер бетінен шағылғанын - шағылған радиация

деп атайды.

117.Қазақстанның климатының қалыптасуына қандай ауа массалары әсер етеді?

/ арктикалық, қоңыржай, тропиктік / 118.Ауа тем перат уралары:

119.Қазақстандағы қатты соғатын желдер: Ебі, Сайқан, Арыстанды-Қарабас... 120.Қыста соғатын желдердің себебі неде? / Азия (Сібір) антициклонының әсері /

121.Алакөл ойысына суық ауа массасын алып келетін жел? / Сайқан желі / 122.Сайқан желін жергілікті түрғындар қалай атайды? / " шайтан" /

123.Жоңғар Алатауының шығысында болатын дауылды жел қалай аталады?

/ Ебі желі, 70-100 күндей болады, жылдамдығы 60-80 м\с /

124.Алғаш рет Ебі желі туралы кім мәлімет берді? / Ш.Уәлиханов /

125.Қаратау жотасы арқылы сол-шығыстан оң-батысқа қарай соғатын жел қалай

аталады? / Арыстанды-Қарабас /

126.Арыстанды-Қарабас желі не әкеледі? / қыста- ауаны күрт суытады, жазда

аңызақ жел, қуаңшылық туғызып, шаруашылыққа зиян келтіреді /

127.Желдің күшін қалай пайдалануға болады? / құдықтан су шығаруға, және

диірмендерге пайдалануға болады /

128.Желдің энергиясы Қазақстанда неше квт? / 1 млрд квт /

129.Ылғалдану коэффиценті деп нені айтады? / жылдық жауын-шашын мөлше- рінің булануға қатынасын айтады, К=Ж/Б /

130.Егер ылғалдану коэффиценті К=1 болса, онда ол жеткілікті болады.

Егер К>1 болса, онда ол артық болады. Егер К<1 болса, онда ол жеткіліксіз болады.

131, ҚР б ой ынша жауын- шашын мөлшері__:

132.Тропиктік ауа массалары қайда сезіледі? / Үстірт, Бетпақдала, Сыр бойында,

Қызылқұмда /

133.Рекреациялық ресурстарға немесе ауданға не жатады? / рекреация - күш

жинау, яғни еңбек етіп шаршағаннан кейін адамдардың тынығып, емделу ар-

қылы күшін қалпына келтіруі. Оған санаторий, курорт...т.б. жатады /

134.ҚР ескі санаторий-курорттарға қай жерлер жатады? / Бурабай, Мойылды,

Ауыл, Сөр, Рахманов бүлақтары, Шымған, Жаңақорған.../

Ө з е н д е р:

135.Қазақстанда 85 000 жуық өзен бар.

136.Қазақстанның өзендері неше алабқа жатады? / екі, Сол-Мұзды мұхит және ішкі тұйық көлдер алабына /

137.Бетпақ Дала мен Мойынқүмды бөліп тұрған өзен? / Шу /

138.Су шығыны деп нені айтады? / белгілі уақыт ішінде өзеннің көлденең қима- сынан ағып өткен су мөлшері /

139."Каньон" деген не? / өте терең әрі тар, беткейлі тік аңғар. ҚР Іленің саласы Шарын өзені бойында аса терең "каньон" бар /

140.Ертіс өзенінің суы не үшін қолданылады? / өзеннің бойында ірі СЭС-ры салынған: Өскемен, Бұқтырма, Үлбі /

141.Ертіс өзенінен Орталық Қазақстанға қарай сумен қамтамасыз ету мақсатымен

ірі канал салынды. Ол қалай аталады және неше ш.ш. Үзындығы? / оның

ұзындығы 500 км, ол Ертіс-Қарағанды каналы деп аталады /

К ө л д ер:

142.ҚР неше көл бар? / 48 000/

143.Географиялық орнына қарай көлдердің саны Қазақстанда қалай өзгереді?

/ солтүстіктен оңтүстікке қарай азая береді /

144.Ең ірі көлдерді ата :Балқаш, Зайсан, Алакөл, Теңіз, Шұбар-Теңіз, Селетітеңіз, Сасықкөл, Марқакөл, Қорғалжын, т.б.

145.Каспий мен Арал теңіздерін неге "көл" дейді? / өйткені олар мұхиттармен

байланыспайды /

146.Каспийдің тереңдігі қанша? / 1025 м / 147.Балхаш көлінің тереңдігі қанша? / 26 м /

148.Көлдер мен өзендердің негізгі қоректенетін көзі? / мұздықтар / 149.Қазақстанның тауларындағы мүздықтар қандай биіктікте басталады?

/ 2600 - 3600 м /

150.Су тышқаны қай көлге жерсіндірілген? / Зайсан /

151.Жер көлемін адам басына шаққанда ҚР дүние жүзінде нешінші орында? / 1 / 152.Қарашірік деген не? / топырақтың органикалық бөлігі, ең құнарлы қабаты /

153.Топырақ эрозиясы неден болады? / су ағыны немесе желдерден құнарлы қабаты жойылып кетеді /

154."Гумус" деп нені айтады? / қарашірік

155."Террикон" деген не? / көмір алабының бос жыныстар үйіндісі / 156.Топырақтың механикалық қүрамына не жатады? / майда бөлшектер, құм

қиыршықтары, минерал үгінділері.../

157."Топырақ" туралы зерттеулер жүргізген кім? / В.В. Докучаев /

Қазақстанның табиғи аудандастыруы (Б.А.Федорович 8 ауданды бөлді):

1) Шығыс Еуропа жазық өлкесі 5) Сарыарқа

2) Батыс Сібір жазық өлкесі 6) Алтай-Саян таулы өлкесі

3) Тұран жазығы өлкесі 7) Жоңғар, Сауыр-Тарбағатай өлкесі 4)Орал таулы өлкесі 8) Тянь-Шань таулы өлкесі

Қазақстанның табиғат зоналары:

Биік таулы аймақтар:

Таулар биіктеген сайын өсімдік жамылғысы өзгереді - бұл құбылыс "биіктік белдеулік" - деп аталады Биіктік белдеулікті ҚР үш облысқа бөлуге болады:

161. Бэр төбешіктершщ биіктіктері 10-45 м, ені 200-300 м, ұзындығы 26 шақы-рымға жетеді.ХІХ ғ алғаш рет орыс ғалымы К.М. Бэр зерттегендіктен, соның есімімен аталған. "Бэр" төбешіктері қай теңіз жағалауында орналасқан? / Каспий теңізінің /

162.Алғашқы Халықаралық "Қызыл кітап" қай жылы басылып шықты? /1966 ж/ 163.ҚР "Қызыл кітабі" қашан шықты? / 1978 ж /

164.Марқакөл қорығы қай жылы үйымдастырылды? / 1976 ж/

165.Аралий жэне "алтын тамыр" деген дәрілік өсімдіктер қайда өседі? / Марқакөл

қорығында, Шығыс Қаз-да/

166.ҚР неше қорықша бар? / 80 жуық/

167."3еренді" мемлекеттік қорықшасы қай жерде орналасқан?/ Солтүстік Қаз-нда/

168."Рахман бұлағы" қорықшасы қайда орналасқан? / Шығыс Қаз-да /

Поиск по сайту: