Жуткыншак арткы кенистигинин ириндеуи, этиологиясы, клиникасы, диагностикасы, еми

Фарингит (грек. pharynx — жуткыншак) — жуткыншактын килегей кабыгынынкабынуы. Фарингит жедел респираторлы аурулардын, тумаудын, т.б. жукпалы аурулардынасеринен болады. Кейде жуткыншакка ар турли факторлардынасер етуинен де (мысалы, ауыз аркылы суык ауамен демалганда немесе катты суыкта сойлескенде, сондай-акоте ыстык не оте суык тагам жегенде) дамиды. Фарингиттин еки тури бар. Жедел Фарингит кобинесе жукпалы болады. Бул кезде жуткыншактын килегей кабыгы кызарып исинеди. Наукас адамнын тамагы кургап, жыбырлаган сиякты, бир нарсе килегей кабыкка жабысып тургандай сезинеди. Дене температурасы калыпты болады. Егер Фарингиттин жедел турин дал уакытында емдемесе, ол созылмалы турине ауысады. Бул кезде жуткыншакка оте коп молшерде какырык жиналады, сонын салдарынан ауру адам унеми жотелип, какырык тастайды, асиресе бул танертенгилик мезгилде байкалады. Кейде коп жотелгеннен наукастын журеги айнып, кусуы да мумкин. Фарингиттин созылмалы туринин дамуына созылмалы тумау, тонзиллит, мурын куысынынириндикабынуы, тис кариеси, организмде зат алмасу процесинин бузылуы, журек, бауыр жане буйрек аурулары себеп болады. Сондай-ак Фарингиттин дамуына ауаныноте кургак болуы, темп-ранын курт озгеруи, ауадагы шан-тозан жане зиянды заттардынкалыпты молшерден коп болуы да улкен асер етеди. Еми: Фарингитке шалдыктыратын жагдайларды болдырмау; денени шыныктыру. Егер дене температурасы котерилсе, оны томендетин дари-дармектер ишу; антисептикалык еритиндилермен тамакты шаю; ингаляция жасау.

Фарингит дегенимиз — ауыз жуткыншактын арткы кабыргасындагы килегей кабыктын жане ондагы орналаскан ар турли жуткыншак бездеринин (еки жак сыртындагы жане ортасындагы) талаурауы. Жуткыншак бездери де бадамша бездери сиякты фолликулалардан турады, сондыктан онын аткаратын кызмети — корганыс кызмети.Ауыз жуткыншакишек карынмен ауа жолында тургандыктан,олар аркылы килегей кабыкпен бездер коршаган ортанынар турли зиянды асеринин салдарынан жии талауранады. Фарингиттин еки тури болады: жедел жане созылмалы.Жедел фарингит. Жедел фарингитте ауыз жуткыншактын арткы кабыргасындагы килегей кабыкшасымен бездердин ен оиринши жедел кабынуы болады. Осынын салдарынан ауру тамагында бирдене тургандыгына, жутынганда (асиресе силекейди жутканда) тамагынын ауыргандыгына шагым жасайды. Кейде тамактын ауырганы жылы шай, немесе су ишкенде жойылатындыгын айтады. Ауыз жуткыншакты караганда, онын арткы кабыргасынын килегей кабыктарынынкызарганын, исингенин байкаймыз. Ал жогарыда айтылган бездердин фолликулалары ир-индеп, жулдызга уксайды. Бул жагдайда ауырган адам денесинин ептеп алсирегендигине, жалпы дененинкызуынын ептеп (субьфибрильди) котерилгендигине шагым жасайды.Созылмалы фарингит. Созылмалы фарингитте ауыз жуткыншактын арткы кабыргасындагы килегей кабыгынын жане бездердинкайталап таларауы байкалады. Бул талаурану асиресе, мурынмен онынкуыстарынын ауруларына байланысты, ойткени, ол аурулар мурын аркылы дем ала-алмаганынын салдарынан ауыз аркылы дем алады. Сондыктан коршаган ортанынар турли закымдары ауыз жуткыншак аркылы отип, онынкабыргасын закымдандырады.Созылмалы фарингитти биз бес топка болемиз: 1) жай (катаральды); 2) исинген (гипертрофиялык); 3) жукарган (атрофиялык); 4) фолликулалы (жуткыншак бездеринин фолликулаларынынисинип, ириндеуи); 5) аралас (смешанный) — жай жане исинген турлери араласып кездеседи.Созылмалы фарингитпен ауырган адамдардын шагымдары ар турли болады: силекей жутканда тамактын ауруы, тамакта оирдене тургандай немесе тамагында шаш тургандай, кейбреулер тамагынын кебетиндигине (бул шагым асиресе, атрофиялык туринде кездеседи). Ауыз жуткыншакты карагандз ар турлиоЗгеристер корииеди. Мысалы, жай туринде арткы кабыктынисинип кызарганын, исин-иен туринде оездердинулгайганын, жукарган туринде кабыктым жукарьгп кеткенин, фолликулаларлыкта бездердин_ ириндегенин, косакталган туринде жукарып исингенин байкаймыз.Емдеу. Созылмалы жане жедел фарингитти емдеуде мурын мен онын манайындагы куыстарды емдеп, мурын аркылы демалысты калпына келтирудинулкен манызы бар. Ойткени, адам нурынмен жаксы дем алатын болса, ауа тазарады, жылынады, дымкылданады жане ар турли богде заттарды жибермейди, ал мурын аркылы деп ала алмаса мундай касиеттер болмай, ауа ауыз жуткыншактын арткы кабыргасына тиип, оны закымдай-тын болады. Екиншиден, ар турли титиркенгиштерден сактану (темеки тартпау, арак-шарап ишпеу керек), тамакишкенде жылы жане суйыктыкишкен жон, мойынды жылы устау керек.Осыдан кейин емдеуге кошкен дурыс. Емдеу ушин ауруга ингаляция жасаган жен (ар турликышкылдармен, пенициллинмен немесе маймен) арткы кабырганы иодтыналсиз (Люголь) еритиндисимен майлау керек. Егер сырткы жане ортасындагы бездер улгайса, оларды операция жасап алып тастаган жон.

Билет

Поиск по сайту: