Международные отношения в начале 2 мир войны. Нападение фашистской Германии на СССР и оборонит бои на терр Б

Напярэдаднi вайны Савецкi Саюз рабiў ўсе магчымае, каб папярэдзiць яе ўзнiкненне. Ен веў перамовы з Англiяй, Францыяй, Чэхаславакiяй, iншымi дзяржавамi аб магчымых мерах бяспекi. Нажаль, Заходнiя краiны далi згоду на далучэнне часткi тэрыторыi Чэхаславакii да

Германii, iмкнулiся скiраваць агрэсiю фашысцкай Германii супраць СССР. Ва ўмовах небяспекi савецкi бок адгукнуўся на прапановы Германii i 23 жнiўня 1939 г. быў падпiсаны савецкi-германскi дагавор аб ненападзеннi тэрмiнам на 10 гадоў i сакрэтны пратакол да яго аб сферы iнтарэсаў абодвух бакоў. 1 верасня 1939 г. Германiя напала на Польшчу, а 3 верасня Англiя i Францыя аб`явiлi вайну Германii. Фашысцкiя войскi iмклiва захоплiвалi тэрыторыю Польшчы. Паўстала пагроза зняволення Заходняй беларусi, якая трапiла пад уладу Польшчы па Рыжскаму дагавору 1921 г. 17 верасня Чырвоная Армiя перайшла гранiцу, а 25 верасня вызвалiла Заходнюю Беларусь (4 млн. жыхароў). 28 лiстапада 1939 г. памiж Германiяй i СССР заключаны Дагавор аб дружбе i гранiцы. 28-30 лiстапада 1939 г. Народны Сход Заходняй Беларусi прыняў дэкларацыю аб устанаўленнi савецкай улады на ўсей вызваленай тэрыторыi i выказаўся за ўваходжанне ў склад БССР. Нечарговая i.Нечарговая III сесiя Вярхоўнага Савета БССР адпаведна прынялi законы аб уключэннi Заходняй беларусi ў склад СССР i ўз`яднаннi з БССР З лета 1940 г. Германiя пачала падрыхтоўку да вайны супраць СССР. У снежнi 1940 г. зацверджан план <Барбароса> - маланкавай вайны, разгрому СССР за 3-4 месяцы. У маi 1941 г. быў зацверджаны план <Ост> - праграма знiшчэння i каланiзацыi народаў СССР. 22 чэрвеня 1941г. на досвiтку гiтлераускiя войскi варвалiся у межы СССР.Вораг нанёс удары па аэрадромах, чыгуначных вузлах, гарадах Часцi Чырвонай Армii неслi вялiкiя страты. Удар групы армiй "Цэнтр", якая наступала праз тэрыторыю Беларусi на Масквупрынялi на сябе воiны 3 i 10 армiй, а таксама воiны 4 ар-мii (генерал А.А.Карабкоу), якiя абаранялi Брэст. 10 дзен вялi баi пагранiчнiкi 4 заставы лейтэнанта А.Кiжэватава, 7 атак адбiла 3 застава лейтэнанта В.Усава. А.Кiжэватаву i В.Усавубыло прысвоена званне Героя Савецкага саюза. Гераiчна трымалiся абаронцы Брэсцкай крэпасцi - воiны капiтана I.М.Зубачо-ва,палкавога камiсара Д.М.Фамiна, маёра П.М.Гаурылава. Нямногiм удалося выр-вацца з крэпасцi i прадоужыць барацьбу з ворагам. Гераiчна змагалiся савецкiя лётчыкi. Адзiн з першых таранау здзейснiуД.Ф.КокарауУ першыя днi вайны лётчыкi зрабiлi 1890 баявых вылетау i знiшчылi больш 100 варожых самалётау. Нягледзячы на мужнасць i гераiзм савецкiх воiнау, фашысты прарвалi абарону у Беларусi. Планавалася абыйсцi Мiнск з поуначы i поудня iзнiшчыць войскi Заходняга фронту. На 4 дзень фашысты аказалiся пад Мiнскам.Абарону ажыццяулялi войскi 44 i 2 стралковых корпусау 100 стралковай дывiзii, 108 стралкковай дывiзii.

Савецкiм воiнам не удалося утрымаць Мiнск У гэты цяжкi час кiраунiцтва СССР прыняло рад мер па мабiлiзацыi рэсурсау краiны для адпору агрэсii. Пачалася мабiлiзацыя у Чырвоную Армiю Чырвоная армiя з баямi адступала на Усход. У пачатку лiпеня 1941г. (згодназ распараджэннем Стаукi Галоунага камандавання) арганiзуецца лiнiя абароны наЗаходняй Дзвiне i Дняпры. Сюды былi перакiнуты 37 дывiзiй, якiя маглi б дапа-магчы не дапусцiць прарыву працiунiка на Маскву. На некалькi дзен затрымалi фашыстау на рацэ Бярэзiне у раёне Бабруйска..Савецкiя воiны вымушаны былi аста-вiць 27 лiпеня Магiлёу i 19 жнiуня Гомель. Паражэнне савецкiх войск было абумоулена непадрыхтаванасцю да абароны войскЗаходняга фронту. Страты фронта склалi 400 тыс. чалавек з агульнай колькасцi750 тыс. Нягледзячы на гераiчнае супрацiуленне чырвонаармейцау,да канца жнiу-ня акупiравана уся тэрыторыя Беларусi.Уся вiна за паражэнне была ускладзенана кiраунiцтва Заходнiм фронтам.Яго камандуючы Д.Р.Паулау i яго штаб былiасуджаны i расстраляны. Разам з тым абарона Беларусi на працягу 2-х месяцау не дазволiла працiунi-ку рэалiзаваць план "маланкавай вайны" i дала магчымасць Чырвонай Армii пра-весцi абарончыя мерапрыемствы на маскоускiм кiрунку.

43Оккупационный режим Да к жніўня 1941 г. уся т Б была акупіравана гітлераўскімі войскамі. На занятых землях немцы удала выкарысті грамадскія настроі, выкліканыя папярэдняй савецкай палітыкай. Асабліва гэта было адчувальна ў Зах Бел, дзе частка насельніцтва пайшла на супрацоўніцтва (калабарацыянізм) з немцамі. Акупацыйная адміністрацыя актыўна выкарыстоўвала бел нац карту, ствараючы ілюзію падтрымкі бел руху і аднаўлення бел дзяржаўнасці ў перспектыве: адкрываліся бел школы, былі створаны Бел народная самапомач, Бел самаахова, Саюз бел моладзі і інш.

На акупіраваных тэр германскае камандаванне кіравалася планам «Ост» ― генеральным планам каланізацыі і германізацыі Усходняй Еўропы. Згодна з гэтымі планамі, 25 % беларусаў планавалася анямечыць, непрацаздольных ― знішчыць,а астатніх перасяліць на ўсход і выкарыстоўваць у якасці рабочай сілы на карысць Вялікай Германіі. Поўнаму вынішчэнню падлягалі яўрэі і цыгане. Нямецкія ўлады падзялілі т Б на некалькі акупацыйных зон, якія падпарадкоўваліся розным цэнтрам:

• УсхПрусія ― да яе былі далучаны паўночна-заходнія раёны Брэсцкай і Беластоцкай абласцей;

• рэйхскамісарыяту «Украіна» падпарадкоўваліся паўднёвыя раёны Брэсцкай, Пінскай, Палескай і Гомельскай абласцей;

• генеральная акруга Літва ўключала ў сябе паўночна-заходнія раёны Вілейскай вобласці;

• зону армейскага тылу з непасрэдным ваенным кіраўніцтвам складалі Віцебская, Магілёўская, большая частка Гомельскай і усходнія раёны Мінскай абласцей;

• генеральная акруга Беларусь («Беларутэнія») ― самая вялікая зона акупацыі з цэнтрам у Мінску, якая ўключала 1/3 частку тэрыторыі Беларусі.

Новы парадак грунтаваўся на палітыцы генацыду ― знішчэння груп насельніцтва па тых ці іншых прычынах: за прыналежнасць да камуністаў, яўрэяў або цыган, за антыфашысцкую дзейнасць, за любое непаслушэнства рэжыму. Для ажыццяўлення гэтай палітыкі акупацыйныя ўлады выкарыстоўвалі наступныя сродкі:

• правядзенне карных аперацый.Найбольш значным па маштабу карным аперацыям немцы надавалі кодавыя назвы ― «Прыпяцкія балоты», «Балотная ліхаманка», «Зімовы лес», «Котбус» і інш.;

• стварэнне канцлагераў. На тэрыторыі Беларусі такіх «фабрык смерці» дзейнічала звыш 260. Самым вялікім канцлагерам быў Трасцянец (пад Мінскам),

• арганізацыя гета. Гета ― спецыяльна агароджаныя, ізаляваныя часткі гарадоў, куды перасялялася яўрэйскае насельніцтва. звыш за 160 гета.

Акупацыйныя ўлады распрацавалі праграму рабавання занятых тэрыторый. Каралі літаральна за ўсё: за адмову ад працы, за перамяшчэнне ў начны час, за забойства жывёлы без дазволу ўладаў і г. д. Спецыяльныя гаспадарчыя інспекцыі рэквізавалі харчаванне, матэрыяльныя каштоўнасці, рэсурсы, у тым ліку людскія.

За часы акупацыі ў Германію прымусова было вывезена каля 380 тыс. працаздольнага насельніцтва Беларусі.Нямецкія ўлады былі зацікаўлены ў арг бесперабойнай працы прамысловасці і с\г Б на патрэбы фронту. Усе прамысловыя прадпрыемствы былі абвешчаны ўласнасцю Германіі. У гарадах была працоўная павіннасць. Заработная плата была вельмі нізкая, а кіраўнікі прадпрыемстваў мелі права ў выпадку неабходнасці падаўжаць працоўны дзень. Мясцовае насельніцтва таксама выкарыстоўвалася на прымусовых. вясной 1942 г. была праведзена аграрная рэформа, у адпаведнасці з якой ліквідаваліся калгасы, а іх землі і інвентар перайшлі ў сямейнае карыстанне сялян. Ва Усх Бел, у зоне армейскага тылу калгасы, наадварот, аднаўляліся, паколькі з такіх гаспадарак было значна прасцей збіраць прадукцыю, неабходную для забеспячэння рэгулярнай арміі. Адказам насельніцтва на ўведзены «новы парадак» з’явілася пашырэнне руху супраціву акупацыйным уладам.

44.Партызанская барацьба. Яшчэ 29 чэрвеня 1941 г. забаоронена стварэнне дыверсійных груп і партызанскіх атрадаў.Але нават да афіц загаду пачалі стварацца партызанскія атрады. Ужо на пяты дзень вайны супрацоўнік Пінскага абкама партыі В.З.Корж арг партызанскі атрад на Піншчыне. Першыя: атрад «Чырвоны Кастрычнік» на Палессі (яго кіраўнікам Ц.П.Бумажкову і Ф.І.Паўлоўскаму), атрад М.П.Шмырова ў Суражскім раёне на Віцебшчыне, атрад А.І.Далідовіча на Міншчыне, атрад «Бальшавік» на Гомельшчыне. Сярод іх былі савецкія салдаты, якія трапілі ў акружэнне; спецыяльна пакінутыя партыйныя і камсамольскія работнікі; насельніцтва, якое не паспела мабілізавацца ў армію; мясцовае насельніцтва, якое пацярпела ад немцаў. 1941−1942 г.: не хапала зброі, боепрыпасаў, медыкаментаў. Але партызанскі рух пашыраўся. 30 мая 1942 г. Цэнтральны штаб партызанскага руху (ЦШПР) П.Панамарэнкам, а ў верасні 1942 г. ― Беларускі штабпартызанскага руху (БШПР) на чале з П.Калініным. здолелі аб’яднаць партызанскі рух і ўзняць яго на новы ўзровень. У спец школах у савецкім тыле рыхтаваліся падрыўнікі, радысты, сувязныя-разведчыкіУзмацненне партызанскага руху прывяло да ўтварэння партызанскіх зон − тэрыторый, якія кантраляваліся партызанамі, а не акупацыйнымі ўладамі. У 1943 г. на тэрыторыі Беларусі дзейнічала звыш за 20 буйных партызанскіх зон. З 10 лютага да 28 верасня 1942 г. на Віцебшчыне дзейнічалі так званыя Віцебскія або Суражскія «вароты». Гэта быў 40-кіламетровы разрыў у лініі фронту, які даваў магчымасць партызанам падтрымліваць сувязь з неакупаванымі тэрыторыямі. Самай значнай аперацыяй беларускіх партызан была «рэйкавая вайна», якая праходзіла ў тры этапы:

1 этап (жнiвень 1943 г.) наступл савецкіх войск пад Курскам. Было пушчана пад адхон 833 варожыя эшалоны, узарваны 184 чыгуначныя масты, што прывяло да скарачэння ваенных перавозак для групы армій «Цэнтр» на 40 %;

2 этап (верасень − кастрычнiк 1943 г.) праходзіў пад кодавай назвай «Канцэрт» і быў прысвечаны ўступленню Чырвонай Армiі на тэррыторыю БССР. 3 этап пачаўся ў ноч 20 чэрвеня 1944 г., напярэдаднi Бел наступальнай аперацыi i працягваўся да поўнага вызвалення Беларусi (канец ліпеня 1944 г.).

Др формай барацьбы ва ўмовах акупацыі было гарадское падполле.

Падпольшчыкі распаўсюджвалі лістоўкі, зводкі Саўінфармбюро, збіралі і перадавалі партызанам зброю, боепрыпасы, харчаванне, медыкаменты, а таксама інфармацыю пра варожыя гарнізоны і перамяшчэнне войск праціўніка. 1. Мінскае падполле, якое ўзначаліў Мінскі падпольны гаркам КПБ. Яно стала самай вялікай падпольнай арганізацыяй на тэрыторыі БССР у гады Вялікай Айчыннай вайны. 22 верасня 1943 г. яго ўдзельнікамі было ажыццёўлена забойства генеральнага камісара акупацыйнай акругі «Беларусь» В.Кубэ.

На Аршанскім чыгуначным вузле дзейнічала падпольная група К.Заслонава, удзельнікі якой вывелі са строю больш за 200 нямецкіх паравозаў і ажыццявілі каля 100 крушэнняў цягнікоў.

Вялікія страты панесла Мінскае падполле ― было арыштавана 100 чалавек,большасць з якіх загінула на шыбеніцах і ў лагерах смерці. Аднак рэпрэсіўныя і карныя меры не маглі задушыць антыфашысцкі рух.

У заходніх абласцях Беларусі з акупантамі змагалася і польская ваенная падпольная арганізацыя ― Армія Краёва (АК), якая налічвала 250−300 тыс. чалавек. з савецкімі партызанамі і нават праводзілі сумесныя аперацыі супраць нямецкіх узброеных сіл. Потым АК ператварылася ў варожую сілу. АК зацвердзіла план аперацыі «Бура», згодна з якім неабх было ў час адступлення немцаў захапіць тэрЗах Бел, Зах Укр і Віленшчыны з мэтай далейшага іх далучэння да Польшчы. Партызаны Беларусі атрымалі загад камандавання, у якім АК абвяшчалася варожай сілай, супраць якой таксама трэба было змагацца, як і супраць немцаў.

45. Освобождение. Окончание войны. Осв тер БССР проходило в два этапа: первый начался осенью 1943 г. - зимой 1944 г., когда была освобождена восточная и часть южной Беларуси. 23 сентября 1943 г. Красная Армия освободила первый белорусский районный центр Комарин, а уже через два месяца, 26 ноября 1943 г., первый областной центр Беларуси — Гомель. В январе 1944 г. были освобождены Мозырь и Калинковичи. Наступающим войскам Красной Армии активно помогали партизаны. Накануне освобождения Беларуси они осуществили второй этап «рельсовой войны» (первый проходил в августе-середине сентября 1943 г.). В результате операции было парализовано движение не только железнодорожного транспорта, но и автотранспорта врага. Обычно битвой за Беларусь называют второй этап ее освобождения, который начался 23 июня 1944 г. и связан с проведением. Белорусской наступательной операции «Багратион». В результате наступления войск Красной Армии осенью 1943 г. - зимой 1944г. образовался выступ в линии фронта, так называемый «белорусский балкон». Его удержанию немецкое командование придавало огромное значение, так как он прикрывал главные направления — восточно-прусское и варшавско-германское. Линию обороны называли «Фатерлянд» («Отечество»). Этим подчеркивалось, что немецкая армия защищает здесь Германию. Линия обороны была укреплена так тщательно, что каждый немецкий солдат имел броневой щит для ведения стрельбы. Однако наступление Красной Армии неожиданно для фашистских войск началось на территории Беларуси, через леса и болота. В результате проведения Белорусской наступательной операции образовалось несколько «котлов» (окруженных группировок фашистов), в крупнейшем из них, Минском, оказалось около 100 тыс. немецких солдат и офицеров. Фланговые удары 1 -го и 3-го Белорусских фронтов позволили также окружить немецкие войска под Витебском и Бобруйском. Освобождением Минска 3 июля 1944 г. закончился первый этап операции «Багратион». В результате ее осуществления немецкая группа армий «Центр» потерпела катастрофическое поражение, главные ее силы были разбиты. Полное освобождение Беларуси произошло в результате осуществления второго этапа Белорусской наступательной операции («Багратион») на протяжении июля 1944 г. (последний белорусский город Брест был освобожден 28 июля 1944 г.). В результате войны Бел-сь понесла самые тяжелые потери: погиб каждый четвертый ее житель, разрушены все города, крупные и средние пром. предприятия, сожжено свыше 9 тыс. деревень. Около 380 тыс. человек были вывезены в Германию.

46. Обновление и развитие нар. хозяйства БССР в 1945-1950 гг. БССР потеряла более половины национального богатства. По общему уровню развития экономики республика была отброшена к уровню 1928 г., полностью или частично разорены города и более 9000 сельских населенных пунктов. Восстановление народного хозяйства началось со времени освобождения от немецко-фашистских захватчиков восточных районов республики (осень 1943 г.) и продолжалось до начала 1950-х гг. Акцент был сделан на ускоренное восстановление торфодобычи, энергетики и развитие машиностроения, создание таких отраслей промышленности, которых ранее в Беларуси не существовало: автомобилестроение, тракторостроение и др. Поворот в сторону производства средств производства определялся стремлением руководства БССР направить развитие бел. городов по традиционному для России пути индустриальных центров, желанием через строительство новых предприятий привлечь ассигнования на жилищное строительство и социальное обеспечение, изменением геополитического положения Беларуси (советские войска находились уже в центре Европы). Это, однако, натолкнулось на существенные трудности, связанные с нехваткой квалифицированных рабочих кадров и строительных материалов. Первая проблема в значительной степени решалась тремя путями: 1) подготовкой рабочих через систему государственных трудовых резервов (ремесленные училища и ФЗУ); 2) подготовкой квалифицированных кадров непосредственно на предприятиях, в том числе за пределами Беларуси; 3) направлением рабочих и инженерно-технического персонала из других республик СССР. До 1950 г. количество рабочих и служащих в республике увеличилось, по сравнению с 1945 г., почти в 2 раза и составило 1 млн. человек. Но в результате низкой механизации труда на предприятиях рабочих по-прежнему недоставало. Беларусь с первых дней освобождения получала из других союзных республик в большом количестве промышленное оборудование, строительные материалы, дефицитное сырье. Вместе с тем из БССР также направлялись в другие республики Союза составы со льном, кирпичом, известью. Благодаря усилиям всех республик СССР промышленность Беларуси была восстановлена на довольно высоком уровне технической и технологической оснащенности, что в дальнейшем предопределило довольно быстрые темпы ее развития и заметное место в системе общесоюзного разделения труда. Но вместе с тем перекос в сторону тяжелой промышленности создавал диспропорции в развитии экономики республики.

Поиск по сайту: