|
|||||||||||||||||||
АвтоАвтоматизацияАрхитектураАстрономияАудитБиологияБухгалтерияВоенное делоГенетикаГеографияГеологияГосударствоДомДругоеЖурналистика и СМИИзобретательствоИностранные языкиИнформатикаИскусствоИсторияКомпьютерыКулинарияКультураЛексикологияЛитератураЛогикаМаркетингМатематикаМашиностроениеМедицинаМенеджментМеталлы и СваркаМеханикаМузыкаНаселениеОбразованиеОхрана безопасности жизниОхрана ТрудаПедагогикаПолитикаПравоПриборостроениеПрограммированиеПроизводствоПромышленностьПсихологияРадиоРегилияСвязьСоциологияСпортСтандартизацияСтроительствоТехнологииТорговляТуризмФизикаФизиологияФилософияФинансыХимияХозяйствоЦеннообразованиеЧерчениеЭкологияЭконометрикаЭкономикаЭлектроникаЮриспунденкция |
Себетті тазалау
ASCІІ коды. Есептеуіш техникасында ең көп пайдаланатын код-ASCLL коды - американдық апарат алмасудың стандарттық коды. Кодтау кестенің 16 жолы 16 бағаны бар. Кесте екі бөліктен тұрады; стандарты, баламалы. Стандартты бөліктегі – бірінші 128 символдар, 0- ден 127-ге дейінгі коттар; Цифрлар, латын алфавитінің әріптерімен компютер жумысын басқаратын арнайы символдар. Баламалы бөліктегі-128-ден 255-ке дейінгі кодтар алфавиттер (орыс, қазақ) Ондық, екілік, оналтылық санау жүйелерінің сәйкестендіру кестесі бойынша кодтауға болады. Ақпарат оны тіркейтін құрылғыға дыбыс, электромагнитті сәуле, физикалық әреект түрінде келіп түседі. Бұл әрекеттер сигнал деп аталады. Сигнал дегеніміз- оның көмегімен адам немесе, құрылғы ақпарат қабылдайтын процесс. Сигнал ақпарат тасуыш. Ақпарат жіберу дегеніміз- сигналадар жіберу. Сигнал аналогтық (үздіксіз), дискретті(үзілісті) болуы мүмкін. Аналогдық сигналдарға мысалдары: Сигналды дискретті түрде ұсынғанда ол сан қатары, алфавит әріптері,музыкалық нота нота оған мысал бола алады. Уақыт аралығын неғұрлым көбірек алған сайын, кернеудің уақыт аралығында өзгеру процесін соғұрлым дәлірек сипаттаймыз. Керісінше дискретті процесті аналогтық процеске айналдыруға болады.Адам сезім мүшелері арқылы сигналдарды аналогтық түрде қабылдайды, ал есептеуіш техникалары негізінде дискретті түрдегі сигналдармен жұмыс істейді. Ақпарат адам үшін жаңа, белгісіз болу керек. Хабар бізге ақпарат алу деген бізге жаңа түсінікті болуы керек. Сол салада біліміміз жеткілікті болуы керек. Егер ақпарат біз үшін толық, объективті,жаңа,пайдалы, әрі нақты болса ол біз үшін бағалы болады. Хабардың ақпараттың көлемі деп- хабардың ұзындығын, яғни символдар санын білдіреді.Ендеше техникада кез-келген сақталатын берілетін ақпарат көлемі ондағы берілетін ақпарат көлемі ондағы ең кіші өлшем бір екілік разрядқа немесе 1 битке тең болады. Ақпаратты өлшеу бірлігі бір битке тең. Одан кейін 1 байт. Хабардың ақпараттың көлемі-бит немесе байтта өлшенетін оның ұзындығы. 1 байт = 8бит; 1 кбайт(килобайт) = 1024 байт; 1 мбайт(мегабайт) = 1024 кбайт; 1 гбайт(гигабайт) = 1024 мбайт;
ІІ –сабақ Практикалық жұмыс Электронды оқулықпен жұмыс №1,2 тапсырмалар
Сабақты бекіту сұрақтары:
Үйге тапсырма: Тақырыпты оқу. Ақпаратты түрлендіру.
Күні______________ Сыныбы_____________________- Сабақтың тақырыбы: Компьютер деген не? Сабақтың мақсаты: Компьютердің - әмбебап ақпараттық машина екенін, информатиканың не екенін түсіндіру. Білімділік: Оқушылардың информатика пәнімен, негізгі ақпараттық процестермен, компьютер өндейтін ақпарат түрлерімен таныстыру. Бағдарлама және бағдарламалық жабдықтама түсініктерімен таныстыру; Тәрбиелік: Оқушыларды тәрбиелілікке, ұқыптылыққа, тиянақтылыққа үйрету. Дамытушылық: Оқушылардың ойлау қабілетін, логикалық – абстракиясын дамыту. Сабақтың түрі: Аралас сабақ. Сабақта қолданылатын көрнекті құралдар: компьютер,интер.тақта, электронды оқулық Сабақтың өту барысы: 1. Оқушыларды ұйымдастыру. 2. Үйге берілген тапсырманы тексеру. 3. Жаңа тақырыпты түсіндіру. 4. Сабақты бекіту. 5. Үйге тапсырма беру. Өткен материалды қайталау сұрақтары: Сигнал дегеніміз не? Аналогтық сигналды дискреттік сигналға қалай аустыруға болады? Алынған хабарды қай кезде ахпарат деп есептеген, қай кезде есептеуіне болады? Ақпараттың қандай қасиеттері бар? Хабардың ақпараттық көлемі деген не? Жаңа түсініктер Ақпараттық процестерді зерттейтін ғылым информатика деп аталады. Ақпаратық процесті жүзеге асыратын негізгі құрылғы компъютер деп аталады. Ақпаратты автоматты түрде өндеу адамының қатысуынсыз өңдеу, бұл кезде компьютер алдын ала берілген багдарлама боиынша ақпаратты өңдеуі алғашқы мәліметтер енгізуден бастап нәтеже алғанға дейін жүргізіледі. Кірістік мәліметтердің түрі мынадай болуы мүмкін:
Компьютердің аппараттық құралдары: * Бағдарламаларды компьютердің жадына екілік көрсетілуде ұсынуда арналған енгізу құрылғыларына: * Ішкі және сыртқы болып бөлінетін, деректерді, бағдарламаларды сақтауға арналған кампьютерлік жадынан: * Мәліметтерді өңдеу процесін басқаратын процессрдан. * өңдеу нәтижелерін шығаратын-шығару құрылғылардан: * барлық құрылғылар арасында ақпарат жеткізу қызметін атқаратын ақпараттық Бағдарламалық құралдар - әр түрлі мақсаттарға арналған бағдарламалар жиынтығы. Компьютердің бағдарламалық құралдарын бағдарламалық жасақтама деп те атайды. Олар: Жүйелік деп, аталатын, к-ң барлық құрылғылары мен мәліметтерді өңдеуді жасақтау қорларының жұмыстарын басқаратын; Қолданбалы деп, аталатын, мәліметтерді өңдеуге арналған; Бағдарламалау жүйелері деп аталатын, басқа бағдарламаларды өңдеу қызметін атқаратын бағдарламалардан тұрады. Программалық жабдықтамалар Компьютердің программалық жабдықтамалары жүйелік, қолданбалы бағдарламалардан және бағдарламалау жүйелерінен тұрады. Жүйелік бағдамалардың ішінде операциялық жүйе (ОЖ) (операционная система –ОС) негізгі болып табылады. ОЖ - компьютердің барлық мәліметтерді өңдеу жұмысын ұйымдастыратын бағдарламалар жүйесі. Ол компьютердің барлық құрылғыларын басқарады, компьютер құрылғыларының арасында және компьютер мен адам арасында мәліметтер алмасуын жүзеге асырады. Сонымен қатар ОЖ-әмбебап жүйе, оны әр түрлі типтегі компьютерлерге, компьютерге қосылған қосымша құрылғыларға сәйкестендіріп баптауға болады, компьютерді дербес түрде баптауға мүмкіндік береді. ОЖ - лер өте көп, бірақ біздің қарастыратынымыз үйде және мектептерде тұрған компьютелердің операциялық жүйелері. Бұдан аз-ақ уақыт бұрын мұндай компьютерлерде ОЖ MS DOS тұратын. Қазірг кезде кең тараған жүйелер: WINDOWS 95, WINDOWS 98, WINDOWS NT. Бұл операциялық жүйелердің және көпдеген өте маңызды қолданбалы бағдарламалардың, бағдарламалау жүйелерінің негізгі әзірлеушісі (жауапшысы) американың Microsoft фирмасы. Компьютерде жұмыс істеу- негізінде оның ОЖ-мен жұмыс істеу. Сондықтан компьютер мен адамның қатынасу тәсілі қаншалықты қарапайым, түсінікті және жақын долстықта екендігі өте маңызды. Адам мен компьютер арасындағы қарым-қатынас тәсілін интерфейс деп те атайды.Дербес компьютерлерде қатынасудың –интерфейстің-команданың және терезелік екі тәсілі болады. Командалық интерфейсте адам компьтермен ОЖ-нің командаларының жиынтығының көмегімен қатынас құралады,олар өте көп және жазылу түрлері де әр түрлі.Командалық интерфейсі бар ОЖ-ға ОЖ МSDOS жатады,олкомпьютерлерде соңғы жылдарға дейін негізгі болып келді.компьютерде дұрыс жұмыс істеу үшін,ОЖ MSDOS нұсқауларының қалың томдарын оқып үйрену қажет болды. Терезелік интерфейстің жөні басқа,ол WINDOWS тіпті Ож-де жүзеге асырылған.Мұнда компьютермен қатынасу көбіне тек маус құрылғысы арқылы жасалады.Компьютермен жұмыс істеу үшін,экранда графикалық формаларды компьютермен қатынас құруды сезу дәрежесіндетүсінікті еді. Оның үстіне ОЖ WINDOWS бір мезгілде бірнеше мәсел елерді,ал MSDOS тек бір мәселені ғана шешуге мүмкіндік береді. Әрине, WINDOWS типті ОЖ-лар тек белгілі жағдай жасалғанда,яғни процессордың жұмысының жылдамдығы арттырылғанда, компьютердің жедел және тұрақты жадының көлемі үлкейтілген ғана MSDOS-тың орнын басты. Қолданбалы бағдарламалық жасақтама мәліметтерді өңдеудің нақты мәселелерін шешуге арналған.Олардың көмегімен құжаттар құруға, графикалық объектілер даярлауға, әр түрлі есептеу жүргізуге және өздеріңнің демалыстарынды ұйымдастыруға көмектеседі. Қолданбалы бағдарламаларды арнайы және әмбебап бағдарламалар деп екі топқа бөлінеді. 2-сабак.Электронды оқулықпен жұмыс. Тапсырма 5,6 Сабақты бекіту сұрақтары:
Үйге тапсырма: Тақыырпты оқу. Компьютер. Интернеттен компьютер туралы жаңалықтар іздеу Күні________ Сыныбы____________________ Сабақтың тақырыбы: Есептеуіш техникасының даму тарихы,даму буыны Сабақтың мақсаты: Білімділік: Оқушыларды ЕТ-ң даму тарихымен оның құрылуының негізгі принциптерімен таныстыру,ЭЕМ-нің қоғам өміріндегі рөлін түсіндіру; Дамытушылық: Оқушылардың ойлау қабілетін, логикалық-абстракциясын дамыту. Тәрбиелілік: Оқушылардың тәрбилілікке ұқыптылықа, тиянақтылыққа үйрету. Сабақтың түрі: Аралас сабақ. Сабақта қолданылатын көрнекті құралдар: компьютер, интер.тақта, элект.оқулық, Сабақтың өту мақсаты: 1.Оқушыларды ұйымдастыру 2.Үйге берілген тапсырманы тексеру 3.Жаңа тақырыпты түсіндіру 4.Сабақты бекіту 5.Үйге тапсырма беру. Өткен материалды қайталау сұрақтары: 1.Компьютер дегеніміз не? 2.Ақпараттық құралдар неден тұрады? 3.Компьютердің бағдарламалық жасақтамасына нелер кіреді? 4.ОЖ-нің негізгі функцияларын атандар. 5.Интерфейс деген не?Қандай интерфейстерді білесіңдер? 6.Қолданбалы бағдарламалардың міндеттері қандай? 7.Бағдарламалау жүйелері не үшін қолданылады? 8.Дрейвердің рөлі қандай? Жаңа түсініктер: Есептеуіш техниканың даму тарихы Есептеуіш техника дамымай тұрып адамдар қол саусақтарын, тастарды, ағаш таяқшаларды пайдаланды. Есепшоттың пайда болуы деректерге қарағанда Қытай немесе Египетте 2000-5000 жылдар шамасында балған. Есепшот Ресей де 16-17 ғасырларда пайда болған 17 ғасырдың аяғында шотландиялық Джон Непер логорифм түсінігін енгізді.логорифм кестесін құрды. 1761 ж.Ағылшын Д.Робертсон логарифм сызғышын жасады. Мұндай идеяны Исаак Ньютон ұсынған. 1642 жылы француз математиці Блез Паскаль 19 жасында дүние жүзінде бірінші рет қосу машинасын жасады. 1694 ж неміс математиці Лейбниц Паскаль механикалық есептеу машинасын арифмометрі құрды.Есептеуіш техниканың XIX ғасырдан қарқындап дами бастады. 1833 жылы алғашқы есептеуіш автоматтың авторы Чарлз Бэббидж аналитикалық машинаның жобасын жасады.Он казіргі кезде компьютердің атасы деп атайды. Дүние жүзі бойынша алғашқы 1846 жылы Бэйббидж машанасына бағдарлыма жасаушы Ада Лавлейс бірінші бағдарламалаушы деп аталынған. XIX ғасырдың соңында американдық Герман Халлериат есепші перфарциялық машинасын құрды.Холлериат 7 жыл бойы пайдаланылды. Холлериат есепші-перфорациялық машинаны жасайтын фирманың негізін қалады. 1944 американ математигі Говард айкен Горвард Марк-1 автоматты есептеуіш машинасын құрды.Бірінші электронды машиналар 1946 жылы Пенсильван университетінде ENIAC деп аталды, 1949 жылы EDSAC машинасы құрастырылды.
ЭЕМ буындары: Бірінші буында – бірінші электрондық машиналар 1940-1955 жылдар Екінші буынға 1955 жылдан бастап, жартылай өткізгіштер, транзисторлар пайда бола бастады. Үшінші буынға – интегралдық негізінде құрылған ЭЕМ-дер. Қазіргі кездегі компьютерлер төртінші буынға жатады. Төртінші буынға - ЭЕМ –лар қолданылуда. Бесінші буындағы компьютерлер әлі шыққан жоқ. ЭЕМ-ді жасау ісі қолға алынуда. Сабақты бекіту сұрақтары: 1. бірінші электронды-есептеуіш машина қалай аталған? Ол қай жылы жасалды? 2. Марк-1 машинасы қандай элементтерде жатады? 3. Бұрынғы Кеңестер Одағында бірінші ЭЕМ қай жылдары жасалды? Оны кім жасады? 4. ЭЕМ буындарын атаңдар. Олардың бір-біірнен йырмашылығы неде? 5. Қазіргі дербес компьютерлер қай буынға жатады? Электронды оқулықпен жұмыс. Тапсырмалар 1,2,3 Үйге тапсырма: Есептеуіш техникасының даму тарихы.
Күні________ Сыныбы____________________ Сабақтын тақырыбы: Дербес компьютер. Компьютердің құрылысы. Баспа құрылғылары Сабақтын мақсаты: Аппараттық құрылыстыру. Білімділік: Оқушыларды ДК-мен, оның негізгі блоктарымен, және олардың міндетімен таныстыру. ЭЕМ-нің мүмкіндіктерінкөрсету. Компьтердің негізгі құрылғылары –процессормен, ЖЖҚ-мен таныстыру; Тәрбиелік: Оқышылардың тәрбиелікке,ұқыптылыққа үйрету. Дамытушылық: Оқушылардың ойлау қабілетін, логикалық –абстракциясын дамыту. Сабақтың түрі: Аралас сабақ. Сабақтың қолданылатын көрнекті құралдар: компьютер, инт.тақта, электронды оқул. Сабақтың өту барысы: 1. Оқушыларды ұйымдастыру. 2. Үйге берілген тапсырманы тексеру. 3. Жаңа тақырыпты тексеру. 4. Тапсырмаларды орындау. 5. сабақты бекіту. 6. Үйге тапсырма беру. Жаңа түсініктер: Компьютер “сөзі” есептеуіш” дегенді білдіреді, яғни есептеуге арналған құрылғы.компьютер-деректерді бағдарламалап өңлдеуге арналған электрондар құрылғы.Қазіргі компьютерлер тек есептеп қана қоймай, цифрлық емес (мәтіндер,дыбыстар, графика және т.б.) ақпаратты өндейді, әр түрлі технологиялық процесттерді, деректер базасын және басқаларды басқарады.Бұл типті компьтерлерді дүние жүзінде жүздеген өндірушілер шығарады.Олар өзара өнімділігімен, жадының сыйымдылығымен және бірқатар функционал мүмкіндіктерімен ерекшеленеді. ДК-сі. Бірақ.ДК-лердің барлық типтерінің ақпарат өндеу және адаммен қарым-қатынас жасауының негізгі принціптері бірдей. Дербес компьютер өнеркәсіп бұйымы ретінде өзара жалғастырушы кабельдермен байланыстырылған бірнеше блоклардан тұрады. Блоктардың номенклатуруасы әр түрлі болуы мүмкін,бірақ кез келген компьютер жұмыс істеуі үшін, үш блоктан тұратын жинақ керек. Басқа құрылғылардың барлығы қосымша деп аталады.Оларға принтер, ыбыс колонкалары, құлаққап, микрофон, модем, сканер, маус, трекбол, терте жатады. Компьютердің аталған негізгі жинағының басты элементі-жүйелік блок. ДК жүйелік блогы – компьютердің негізгі тораптары орналасқан тік төртбұрышты қорапша, онда: микропроцессоры мен жедел жады және т.б. аналық тақша, адаптерлер, қоректендіру блогы, иілгіш және қатқыл дискідегі жинақтауыштар, контролер ажыратпалар орналастырылған. ДҚ (дербес компьютер деп аталуының – бір-ақ адам қолданады) қазіргі кезде көпшілік арасында кең тарай бастады. Кез-келген компьютерлер бірнеше құрылғыдан тұрады. Монитор, жүйелік блок, пернетақта, мультимедиа колонкасы, модем, маус. Бұл құрылғылардың ең негізгісі Монитор, жүйелік блок, пернетақта. Компьютердің барлық құрылғылары оның артындағы ажыратып қосқыштар арқылы ажыратылады. Компьютердің процессоры мен жедел жадысынан басқалары оның сыртқы құрылғылары болып табылады.Олар: монитор, пернетақта,принтер,маус,модем.Әрбір сыртқы құрылғы процессормен арнайы блоктар – адаптер немесе контролер арқылы жалғасады. Контролер немесе адаптердің міндеті – процессордан келіп түскен ақпаратты құрылғылардың жұмысын басқаратын сәйкес сигналдарға айналдыру. Жүйелік блок - мұнда компьютердің негізгі құрылғылары орналасқан. Компьютерді қосып өшіру батырмасы, дискжетек, компакт-дискіні оқитын CD-ROM орналастырылған. Жүйелік блоктың ішінде аналық плата, процессор, CD-ROM, бейнетақташа, дыбыс тақташасы мен т.б. бар. Процессор - компьютердің ең басты бөлігі.Ол компьютердің «миы». Ол бүкіл компьютердің жұмысын басқарады және бағдарламадағы барлық командаларды орындайды. Іс жүзінде компьютердің орындайтын жұмысының бәрін оның бас микросхемасына – микропроцессор атқарады. Қазіргі кезде ең көп тараған «пентиум» процессор. Сондықтан компьютер де пентиум деп аталады.Процесор жадпен жұмыс істейді.Жад микросхемасынан процесор өзіне қажетті ақпаратты алады. Жедел жад - бұл компьютердің ішкі жады.Жедел жад немесе оперативті жадтайтын құрылғы (ОЖҚ) – ол қажет ақпараттарды өзіне жылдам жазуға және одан оқуға мүмкіндік береді.Бірақ онда ақпараттар уақытша сақталады, яғни компьютерді өшіргенше.Егер компьютерді өшірсе онда жедел жадтағы барлық ақпарат өшеді. Компьютердің ішкі жадысының екі түрі бар: тұрақты жадтайтын құрылғы ТЖҚ (ОЗУ) – ақпартты уақытша сақтайтын жад. Енгізу құрылғылары: пернетақта, маус,джойстик,өлшеу аспаптары, сканер. Шығару құрылғысы – принтер, диспей, графопроектор. Дисплей – компьютердің экранына ақпаратты шығаратын құрылғы. Дисплей: электрондық – сәулелі түтікшеден (ЭСТ) (электронная лучевая труба ЭЛТ), қоректендіру блогынан және сәулелі басқарушы электрондық блоктан тұрады. Монитор түрлі түсті монохромды болады. Монитор-ақпаратты компьютер экранына шығару құрылғысы. Мониторды екі белгісі бойынша жіктеуге болады.
Пернетақта (Клавиатура) Пернетақта - компютерге ақпарат енгізетін құрылғы. Онда 101 немесе 105 перне болады.Таңбалық деректерді енгізу қызметін атқарады және негізгі енгізу құрылысы болып табылады. Пернетақтаның әрекетерінің прициптері: 1.Пернені басқанда пернетақтаға орнатылған арнайы микросхема идентификациялайтын скан-код жіберіледі. 2. Скан-код микросхемаға түседі, ол өз кезегінде процессорға бекітілген нөмірі бар түзу береді. 3. Үзуді алып, процессор ағымдағы жұмысын кейінге қалдырып, түзуге нөмірі бойынша түзуге қызмет жасайтын бағдарламаныңадресін табады. 4. Үзуді өңдегеннен кейін процессор аяқталмаған іске қайта оралады. 5. Енгізілген (бірақ өңделмеген) символдар пернетақтаның буферіне түседі де, оған арналған бағдарлама оларды алып кеткенше сақталады. Шартты түрде пернетақтаны 5-бөлікті бөлуге болады: -басу пернетақтасы (алфавитті- цифрлық және таңбалық ернелер) -функционал пернелер: F1-F12 -арнайы операциялар пернелері: Enter, Esc, Tab6, Ctrl, Alt, BackSpace -меңзерді басқару және редакциялау пернетақтада. -сандық пернетақта. Функционалдық пернелер - Олар символдық пернелердің үстінде орналасқан. Олар компютердің күрделі операцияларын тез орындай. Әр түрлі программаларды әр түрлі қызмет атқарады. Символдық пернелер – пернетақтаның негізгі бөлігі. Символ, цифр енгізуге болады. Нұсқаушы немесе меңзерді экранда басқару пернесі. Меңзерді экранда жылжытуға арналған. Цифрлық-қосыма NumLock пернетақта арқылы қосылып ажыратылады. Enter - енгізу пернесі – белгілі бір әрекетті аяқтағанда басылады. Бос орын – символдарды бір-бірінен ажыратады. ← немесе Backspace пернесі алдыңғы символды өшіреді. Shift - бұл кіші әріптерді алкен етуге және керісінше орындауға болады. Caps Lock - алкен әріптер енгізіледі. Delete - меңзердің оң жағында орналасқан символдарды өшіреді. кейбір амалдарды орындау үшін пернелердің комбинациясын пайдаланады. Ctrl Alt Тышқан. Қазіргі кездегі компьютерлер тағы да бір ақпараттарды енгізу құрылғысы – «Тышқан» манипуляторымен жабдықталған. Бұдан былай оны тек тышқан (маус) деп қана атайтын боламыз. Оның аты тышқан деп бекер аталмаған. Себебі ол-сұр түсті, тышқанның құйрығына ұқсайтын компьютерге жалғанған иілгіш сымы бар қорап. Ол алақанға ыңғайлы және кілемше бетінде еркін жылжитын арнайы құрылғы. Джойстик. Джойстикдеген компьютерлік ойындарда экрандағы жылжитын обьектілерді басқаруға арналған рычагты манипулятор. Принтер. Ақпараттарды қағазға басыпшығаратын құрылғы. Ол дисплейге не шығарылса, соның бәрін қағазға басып шығаруға мүмкіндік береді. Принтерге мәтіндік, кестелік, графикалық ақпараттарды шығаруға болады. Принтердің үш түрі бар: матрицалық, сия бүріккіш, лазерлік. Матрицалық принтерлер – бұл қарапайым басу құрылғылары. Деректер қағазға инелердің бояйтын таспа арқылы соғуының нәтижесінде пайда болады. Лазерлік принтерлер полиграфиялық баспадан кем емес баспа сапасын қамтамасыз етеді.Олар минутына бет баспаға шығу жылдамдығымен өлшенеді. Сия бүріккіш принтерлер. Кескін бояудың тамшыларының қағазға түсуінің нәтижесінде айда болады. Сиябүріккіш принтерлер түрлі түсті баспадан кеңінен қолданылады Сыртқы жад – сыртқы жад ретіндемагнитті диск пайдаланылады.Дискілер қазіргідербес компьютерлердеақпарат тасушы болып табылады, олар ақпаратты тұрақты түрде сақтауға арналған. Магнитті дискілердің екі типі болады. Бірінші типке иілгіш, алмалы-салмалы дискілер немесе дискеттер жатады. Компакт –дискілер. Компакт дискіні лазерлік дискі деп те атайды. Оның сыйымдылығы өте үлкен, олардағы ақпаратты тек оқуға болады. CD-R компакт –дискілеріне басқа жаңа ақпараттар жазуға немесе ақпараттарды қайта жазуға болмайды. Ал CD-RW дискілеріне ақпаратты жазуға, қайта жазуға болады. Флэшка - жинақтауыштар және жады карталары. Флэшка – ақпаратты сақтау үшін ең қолайлы контейнер болып табылады. Оларға 32 Мбайт-8 Гбайт дейін ақпарат сақтауға болады. Салмағы жеңіл, қолайлы флэшкаларды USB –портқп қосады, секундына 1-10 Мбайт жылдамдықпен ақпарат жазуға болады. Сканер -қағаздағы кескінді (жазуды, суретті) түсіріп, дисплей экранына шығаруға мүмкіндік беретін құрылғы. Оның көмегімен суретті, графикті, мәтіндерді сканерлеуге (түсіріп алуға) болады. Тапсырмалар: Электронды оқулықпен жұмыс тапсырма №1,2,3 1. Пернетақта тренажерімен жұмыс істеу. Үйге тапсырма: Дербес компьютермен. Компьютермен танысу. Компьютердің құрылымы.
Күні________ Сыныбы____________________ Сабақтың тақырыбы: Жұмыс істеудің бастамасы. Тышқанмен жұмыс істеу. Сабақтың мақсаты: Білімділік: Оқушыларды Windows ортасының ерекшеліктерімен, жұмыс үстелі түсінігімен таныстыру, есептер тақтасын, «Пуск» батырмасын және басты менюді жұмыста қолдануға үйрету және «Маус» монипуляторын меңгеру. Дамытушылық: Оқушылардың компьютерде жұмыс істеуде қабілеттерін, логикалық – абстракциясын дамыту. Тәрбиелік: Оқушыларды тәрбиелікке, ұқыптылыққа, тиянақтылыққа үйрету. Сабақтың түрі: аралас сабақ Сабақта қолданылатын көрнекті құралдар: компьютер, инт.тақта, электронды оқулық Сабақтың барысы:
Өткен материалды қайталау сұрақтары:
Жаңа түсініктер: Windows – тың негізгі функциясы – осы орта үшін арнайы құрылған бағдарламалардың жұмысын басқару. Windows – бұл компьютерлік технологияның жаңа деңгейі. Ол деректермен жұмыс жасаудың объектілі – бағдарланған әдістемеге негізделген. Microsoft Windows 98 ортасының ерекшеліктері: - пайдаланышының интерфейсін стандарттау; - көлемі оңдаған Мбайт жедел жадты тиімді басқару; - жаңа сыртқы құрылғыларды қиындықсыз қосу мүмкіндігі; - бағдарламалардың функциясын интеграциялау, яғни басқа бағдарламалардың жасалған объектілерді нақты бағдарламада қолдану мүмкіндігі; - көп мәселелік, яғни бірнеше қолданбаны қатар орындау және бір бағдарламадан екіншіге оңай ауысу мүмкіндігі; - графикалық режімді басым қолдану; - жергілікті желі және Internet желісінде жұмыс істеуді қолдаудың құрамдас Windows- графикалық операциялық жүйе, оның негізгі обьектілері терезе белгішелер түрінде бейнеленеді. Windows- тің обьектілірі- терезе, жұмыс столы, шартбелгілер, жарлықта бумалар, тышқан, мәлімет алмастыру буфері. Windows ортасында жұмыс столының рөлін дисплей экраны орындайды. Он жұмыс істейтін программалардың терезелерді, құжаттардың жеке файлдары шарт белгіде түрінде орналасқан. Шартбелгі бетіндегі қысқаша жазуы бар кішірейтілген графикалық бейне, дисплей экранындағы программаны, терезені, құжаттардың жеке файлдары командалық файл. Қапшық экранда каталогтарды және программалық топтарды белгілеу үлгі қолданылады.Бума бұл обьектілер қоймасы. Тышқан - тетігімен орындалатын ең негізгі операция экран бетімен сілтемені қозғалуы болып табылыды Мәлімет алмастыру буфері - әр түрлі программалар немесе құжаттар арасында мәлімуттерді тасымалдап, олрдың фрагменттерін бір біріне ауыстырып отыру үшін қолданылатын жады бөлігі. Есептер тақтасы - бұл кранның төменгі жағындағы жеңішке сұр жолақ.Есептер тақтасында ПУСК батырмасы, іске қосылған бағдарламалардың аттары бар батырмалар орналасқан. Пуск батырмасы – бұл батырманы басқаннан кейін жүйенің бас менюі пайда болады.Бас меню жеті пунктен тұрады: 1. Ашылатын бағдарламалар тобы мен қосвмшалардан тұратын тізім. 2. Жуық арада ашылған құжаттардын 15-тен аспайтын тізімі 3. Баптау 4. Іздеу 5. Анықтама 6. Орындау 7. Жұмысты аяқтау Тышқанмен жұмыс істеу. Жоғарыда айтылғандай обьектілер мен Windows –тің басқару элементтерін іске қосу үшін, «тышқан» манипуляторы қолданылады немесе қысқартып айтатын болсақ, тышқан дейміз. Тышқанның негізгі батырмасына оның әдетте сол жақ батырмасы алынады, ол сендердің оң қолдарыңның сұқ саусағының астында болады. Ал қосымша батырмаға тышқанның оң жақ батырмасы жатады. Тышқанды шерту деп оның нұсқағышын қажетті обьектіге орналастырып, тышқанның сол жақ батырмасын бір рет басуды және жіберуді айтады. Тышқанның оң жақ батырмасын шерту деп тышқанның нұсқағышын белгілі бір обьектіге орналастырып, тышқанның оң жақ батырмасын бір рет басуды және жіберуді айтады. Тышқанды екі рет шерту деп- тышқанның нұсқағышын керек обьектіге орналастырып, оның сол жақ батырмасын жылдам екі рет басуды және жіберуді айтады. Тышқанды алып бару деп – тышқанның нұсқағышын керек обьектіге орналастырып, оның сол жақ батырмасын жібермей, басып тұрып, обьектіні қажетті жерге апарып, сонан соң жіберуді айтады. Тышқанның оң жақ батырмасымен алып бару жоғарыда айтылған әрекеттерге ұқсайды, бірақ мұнда оң жақ батырманы басу керек. Сонда динамикалық меню пайда болады, одан орындағыларың келетін әрекеттің командасын таңдаңдар. Созу әрекеті апаруға ұқсайды, бірақ мұнда ештене орнынан қозғалмайды, тек қана созылады.
Электронды оқулықпен жұмыс.Тапсырмалар 1,2,3 Сабақты бегіту сұрақтары ● WINDOWS операциялық жүйесінің ерекшеліктері қандай? ● WINDOWS ОЖ қандай обьектілер бар? ● Тышқанның атқаратын қызметі қандай? ● Мәлімет алмастыру буфері дегеріміз не? ● Жұмыс столының атқаратын қызметі? ● Шартбелгі дегеніміз не? Үйге тапсырма: Жұмыс істеудің бастамасы. Тышқанмен жұмыс істеу. Күні________ Сыныбы_________________ Сабақтың тақырыбы: Терезелер. Сабақтың мақсаты: Терезенің элементтеріне түсінік беру Білімділік: Оқушыларды терезелермен, терезе элементтерімен таныстыру. Тәрбиелік: Оқушыларды тәрбиелікке, ұқыптылыққа, тиянақтылыққа үйрету. Дамытушылық: Оқушылардың ойлау қабілетін, логикалық-абстракциясын дамыту. Сабақтың түрі: Аралас сабақ Сабақта қолданылатын көрнекті құралдар: компьютер, оқулық, жұмыс дәптер, электронды оқулық Сабақтың өту барысы:
Өткен материалдарды қайталау сұрақтары: 1. Компьютермен жұмысты аяқтау әрекеттерін ата? 2. WINDОWS ХР ОЖ-қандай жүйе оның негізгі объектілері қандай түрмен бейнелейді? 3. Маустың көмегімен WINDОWS ХР -дің абъектілерімен қандай әрекеттер орындауға болады? 4. Маустың батырмаларына сипаттама бер 5. Жұмыс орнының негізгі объектілерін ата, объект деген не, windwsтың объектілерін ата 6. Файл, қатқыл диск объектісінің қасиеттеріне сипаттама бер 7. Қапшықтың қызметі қандай 8. Іске қосудың қызметі қандай? Бас меню,бағыныңқы меню дегенді көрсет? 9. Командалар деген не? Ұзын,қысқа команда деген не? 10. Мауспен жұмыс істеу қалай орындалады?Маус деген не?Шерту,оң жақ батырмасын шерту, екі рет шерту, мауспен алып беру, оң жақ батырмамен алып беру деген не? 11. Динамикалық, контекістік меню деген не? Жаңа түсініктер: Терезе-жақтаулармен шектелген экрандағы төртбұрышты аймақ. Әрбір терезенің оны басқаруға арналған элементтері мен жұмыс аймағы болады.Жұмыс аймағында объектілер, ақпарат және басқару элементтері орналасады.Windows жүйесінде жұмыс істеу барысында бірне терезені бір мезгілде ашуға және терезелер арасында есеп тақтасындағы батырмалардың көмегімен ауыса отырып олардың әрқайсысында кезекпен жұмыс істеуге болады. Барлық терезелердің түрін төмендегі төрт топқа бөлуге болады: 1.Қапшық(папка) терезелері; 2.Қолданбалы терезелері; 3.Диалог (сұхбат) терезелері; 4.Анықтама терезелері. Қапшық (папка) терезелерінде, оны басқару элементтерінен басқа Windows-тың басқа обьектілерінің де белгішелері бар-белгілі бір обьектінің белгішесін мауспен екі рет шерту, оны ашады. Белгілі бір қолданбаны іске қосатын болсақ, онда экранда сол қолданбаның терезесі пайда болады. Қолданба терезелері қолданбаға жүктелген құжаттың мазмұнын көрсету міндетін атқарады, сондай-ақ онда терезені басқару элементтері де бар. Белгілі бір қолданбаны іске қосқанда, экранда осы қолданбаның терезесі пайда болады. Қолданба-бұл да бағдарлама, ол Windows жүйесінің басқаруымен жұмыс істегендіктен, қолданба деп аталады. Диалог терезелері- қосымша ақпараттарды енгізуге арналған арнайы терезе. Олар Windows-ты және оның қолданбаларын басқару мен баптау үшін қажет, олрда басқару элементтері бар. Өздеріңе таныс сағат терезесі мұның мысалы бола алады. Анықтама терезелері-Windows және оның қолданбаларының жұмысы бойынша анықтама ақпараттарын шығару қызметін атқарады. Менің компьютерім терезесінің негізгі элементтерімен танысайық. Шекара Терезе төрт жағынан қоршалған жақтаулардан тұрады. Оны терезенің шекаралары деп атайды. Терезенің жақтаулары арқылы оның өлшемі өзгертуге болады. Маус нұсқағышын терезе жақтауына апарып қос бағдаршаға айналған кезде қалауымызша өзгертеміз. Тақырып жолы. Терезенің жоғары терезесінің астында орналасқан. Терезенің аты орналасқан. Немесе басқару қатары деп те атайды. Себебі бұл қатар арқылы терезені басқарамыз. Жималаймыз, Жабамыз, Қалпына келтіреміз. Осы қатарда жүйелік меню белгішесі орналасқан. Оған маус нұсқағышын бассақ, терезені басқару тізімі шығады.Ол арқылы терезенің өлшемін өзгертуге болады. Терезенің жабу түрлері х белгісі арқылы немесе АlТ+F4. Меню жолы. Меню жолына АLТ+F4 арқылы кіреді. Маус нұсқағышын да пайдаланады. Құрал-саймандар қатары. Құрал саймадар қатарын Вид командасы арқылы қанат белгіні белгілеу арқылы шығарады. Жұмыс аймағы: Терезенің ішкі аймағы, онда негізгі объектілер орналасқан. Ол объектілердің түрлерін келесі түрде көрсетуге болады. Терезе: крупные значки, мелкие значки, список, таблица түрінде беріледі.
Электронды оқулықпен жұмыс 1,2,3 тапсырмалар Сабақты бекіту сұрақтары:
Үйге тапсырма: Windоws терезелері, терезе элементтері мен құрылымы.
Күні________ Сыныбы____________________ Сабақтың тақырыбы: Программаларды іске қосу және құжаттарды ашу. Сабақтың мақсаты: Білімділік: Оқушыларға жұмыс үстелінің қасиеттерін баптауды игерту бағдарламаларды іске қосу және құжаттарды ашу тәсілдерімен таныстыру. Тәрбиелік: Оқушыларды тәрбиелікке, ұқыптылыққа, тиянықтылыққа үйрету. Дамытушылық: Оқушылардың ойлау қабілетін, логикалық-абстракциялық дамыту. Сабақтың түрі: аралас сабақ Сабақта қолданылатын көрнекті құралдар: компьтер, оқулық, электронды оқулық. Сабақтың өту барысы: 1.Оқушыларды ұйымдастыру 2.Үйге берілген тапсырманы түсіндіру 3.Жаңа тақырыпты түсіндіру 4.Тапсырмаларды орындау 5.Сабақты бекіту 6.Үйге тапсырма беру Өткен материалды қайталау сұрақтары Терезе дегеніміз не? Терезенің қандай түрлері бар? Терезе элементтерін және олардың атқаратын қызметі айтыңдар Терезенің жоғарғы оң жақ бұрышындағы 3 белгінің қызметті қандай? Жаңа түсініктер: Бағдарламалардың іске қосудың және құжатты ашудың 3 тәсілі бар: 1.”Менің компьютерім”қапшығының терезесі арқылы 2. Проводник бағдарламасы арқылы 3.”Пуск”батырмасын пайдаланып “Пуск”батырмасының көегімен бағдарламаларды іске қосу 1. Пуск батырмасын басамыз,сонда Бас меню пайда болады 2. Бас менюде тышқанның нұсқауышын Бағдарламалар (Программа) командысына орналастырамыз, сонда бағыныңқы меню шығады 3.Бағыныңқы менюде тышқанның нұсқауышын Стандартные команды- сына орналастырамыз, сонда келесі тышқанның нұсқауышын қажетті қолданбаға орналастырып, оны шертсек қолданба ашылады “Мой компьютер”қапшығы арқылы бағдарламаны іске қосу: 1. Мой компьютер қапшығының терезесін ашамыз. 2. Мой компьютер қапшығындағы диск С белгішесіне тышқанның нұсқауышын орналастырып, екі рет шертіп, С дискінің терезесін ашамыз 3.Бұл терезеде Program Files қапшығының терезесін ашамыз 4.Бұл терезеде қажетті қапшықтарда орналасқан қолданбаларды іске қосамыз «Пуск» батырмасының көмегімен құжатты ашу. Бас меню арқылы құжатты ашу үшін, келесі әрекеттерді орындау қажет:
«Мой компьютер» қапшығы арқылы құжатты ашу.
Сабақты бекіту сұрақтары: “ Менің компьютерім ” қапшығының терезесі арқылы бағдарламаларды қалай іске қосамыз? Бағыттауыш бағдарламасы арқылы бағдарламаларыды қалай іске қосамыз “Пуск”батырмасын пайдаланып бағдарламаларды қалай іске қосамыз Осы үш әрекет арқылы құжаттарды қалай ашуға болады? Осы үш әрекеттің ерекшіліктері қандай? Үйге тапсырма: Программаларды іске қосу және құжаттарды ашу.
САБАҚ ЖОСПАРЫ «Бекітемін» ________________ Оқу ісінің меңгерушісі «___________» ________200 ж Пән аты: Информатика Класы: 7«А», 7 «Б» Сабақтың тақырыбы: Бағыттаушы қолданбасы дегеніміз не? Сабақтың мақсаты: Білімділік: Оқушыларға жұмыс үстелінің қасиеттерін баптауды игерту бағдарламаларды іске қосу және құжаттарды ашу тәсілдерімен таныстыру. Тәрбиелік: Оқушыларды тәрбиелікке, ұқыптылыққа, тиянықтылыққа үйрету. Дамытушылық: Оқушылардың ойлау қабілетін, логикалық-абстракциялық дамыту. Сабақтың түрі: аралас сабақ Сабақта қолданылатын көрнекті құралдар: компьтер, инт.тақта, электронды оқулық. Сабақтың өту барысы: 1.Оқушыларды ұйымдастыру 2.Үйге берілген тапсырманы түсіндіру 3.Жаңа тақырыпты түсіндіру 4.Тапсырмаларды орындау 5.Сабақты бекіту 6.Үйге тапсырма беру Өткен материалды қайталау сұрақтары Терезе дегеніміз не? Терезенің қандай түрлері бар? Терезе элементтерін және олардың атқаратын қызметі айтыңдар Терезенің жоғарғы оң жақ бұрышындағы 3 белгінің қызметті қандай? Жаңа түсініктер: Бағыттаушы қолданбасын қарастырайық. Оның терезесі «Мой компьютер» қапшығының терезесінен өзгеше, өйткені ол екі бөліктен (оң және сол жақ), тұрады. Бағыттаушы қолданбасын іске қосу үшін келесі әрекеттерді орындау керек. 1. Тышқан нұсқағышын «Пуск» батырмасына орналастырыңдар да, оның сол жақ батырмасын шертіңдер. 2. Тышқан нұсқағышын бас менюдегі Программалар (Все программы) командасына орналастырыңдар, сонда бағыныңқы меню шығады. 3. Тышқан нұсқағышын бағыныңқы менюдегі Стандартные –Проводник командасына орналастырып, оның сол жақ батырмасын шертіңдер. Бағыттаушы қолданбасының терезесі ашылады. Бағыттаушы қолданбасы арқылы құжатты ашу.
Тапсырмалар: 1.Осы үш әрекет арқылы Word Pad мәтіндік редакторы қолданбасын іске қосып көріңіз. 2.Жұмыс дәптеріндегі 3.3.1,2,3,4,5,6,7,8 тапсырмалаларды орындау Сабақты бекіту сұрақтары: “ Менің компьютерім ” қапшығының терезесі арқылы бағдарламаларды қалай іске қосамыз? Бағыттауыш бағдарламасы арқылы бағдарламаларыды қалай іске қосамыз “Пуск”батырмасын пайдаланып бағдарламаларды қалай іске қосамыз Үйге тапсырма: Бағыттаушы қолданбасы дегеніміз не?
САБАҚ ЖОСПАРЫ «Бекітемін» ________________ Оқу ісінің меңгерушісі Ж Пән аты: Информатика Класы: 7 «б» Сабақтың тақырыбы: Файлдар мен қапшықтар. Обьектілермен жұмыс істеу. Корзинаны қалай тазалайды? Сабақтың мақсаты: Білімділік: Оқушыларды бағдарламаларды іске қосу және құжаттарды ашу тәсілдерімен және файлдар, қапшықтар, таңбашалар, себет ұғымдарымен таныстыру; Тәрбиелілік: Оқушыларды тәрбиелілікке, ұқыптылыққа, тиянақтылыққа үйрету. Дамытушылық: Оқушылардың ойлау қабілетін, логикалық-абстракциясын дамыту. Сабақтың түрі: Аралас сабақ Сабақта қолданылатын көрнекті құралдар: компьютер, инт.тақта, электронды оқулық, Сабақтың өту барысы: 1.Оқушыларды ұйымдастыру 2.Үйге берілген тапсырманы тексеру 3.Жаңа тақырыпты түсіндіру 4.Тапсырмаларды орындау 5.Сабақты бекіту 6.Үйге тапсырма беру Жаңа түсініктер: Файлдар мен қапшықтар Файл дегеніміз не? Файл- аты бар бірқатар байттар тізбегі.Файл не бағдарлама не құжат болуы мүмкін.Windows-та бағдарламалардың басқа атауы – қолданба да қолданылады. Әр файлдың аты болады.Оның аты оң және сол бөліктен тұрады. Оң жақ бөлігі үш символдан тұрады және оның типін анықтайды. Сол жақ бөліктің ұзындығы 1-255 символға дейін болады. Файл типтерінің кейбір негізгі «құжат ретінде» белгіленулерінің тізімі төменде келтірілген: *. bmp Paint *.doc Word WordPad *.txt Блокнот қолданбасының құжаты *.wav Фононграф қолданбасының дыбыстық файлы. *.avi Бейне - клип *.xls Excel кестелік процессорының құжаты *.ppt PowerPoint қолданбасының тұсаукесері Қапшықтар- бұл қандай да бір белгісі бойынша файлдарды бірлестіру, мысалы тақырыптық белгісі бойынша: бір ғана ойынға немесе редакторға жататын файлдар. Басқа сөзбен айтқанда, қапшық-бұл аты аталған файлдар тобы.Windows 98- дің қапшықтары каталог рөлін атқарады. Тұрмыстық деңгейде қапшықты кәдімгі ішіне қағаз беттерін- файлдарды салатын қапшықпен салыстыруға болады.Windows 98- дегі барлық файлдар, құжаттар мен бағдарламалар қапшықтарда сақталады. Қапшықтың аты, файлдың аты сияқты оның мазмұнын көрсете алады. Қапшықтың пиктограммасы болуы мүмкін. Қапшықтарда таңбашалар, файлдар және басқа қапшықтар да болуы мүмкін. Қапшық бос болуы да мүмкін. Қапшықта аты бірдей объектілер болмауы керек. Қапшықтың ішіндегісін қарап шығу үшін, маустың батырмасын онда екі рет басу жеткілікті. Қапшықтар екі түрлі болады: -кәдімгі қапшық-каталогтар; - арнайы қапшықтар (Менін компьютерім, принтерлер және т.б.) Қапшықтарды құру оның құрылымы: Қапшық элементтері: тақырып,меню,терезені басқару батырмалары,айналдыру жолағы,құрал саймандар тақтасы,қалып күй жолы.Қажет элементтер жиынын Бұл мына жолмен тандауға болады:Түр- Құрал -Саймандар және Түр Қалып күй жолы. Терезеде жаңа қапшық құру: Қапшықты Файл®Создать®Папка командасын құрады. Мұны орындағаннан кейін осы терезенің қапшықтары мен файлдарының тізімінің соңында жаңа қапшық белгішесі болады.Қапшықтың атын оны құрғаннан кейін бірден енгізуге болады.Файлға ат берілмеген жағдайда оған автоматты түрде «Жаңа Файл» аты меншіктеледі. Жұмыс үстелінде жаңа қапшық құру: Жұмыс үстелінің жаңа қапшықты орналастырмақшы болған жерінде маустың оң жақ батырмасын басу-контексті меню пайда болады. Создать®Папка комадасын орындау. Жұмыс үстелінде қапшық белгішесі пайда болады. Қапшықтың атын енгізіп,енгізу пернесін басу. Танбаша- бұл бағдарламаларды іске қосу немесе файлды ашу қасиетібар пиктограмма,Объектінің тамғасы,компьютер үшін объектіге жол нұсқайтын командалық файл,ал пайдаланушы үшін жұмыс үстеліндегі Поиск по сайту: |
Все материалы представленные на сайте исключительно с целью ознакомления читателями и не преследуют коммерческих целей или нарушение авторских прав. Студалл.Орг (0.105 сек.) |