Электр энергиясы сапасына талаптар 3 страница

Екі формулада тұрақты ток экспонентермен өзгертеміз . (сурет 32).

Сур. 33 Токты ажырату кезіндегі схема

Жалпы ток I, келесідей қосындыға тең , уақыттан кейін нөлге жетіп және экспонентерге өзгереді., тоғы тоғына тең болады:

.

Бұдан уақытты алуға болады :

.

Доғалы ажыратқыш аралығында болатын энергия келесідей болады

(13.4)

, қодана отырып (13.4)-ды келесідей алуға болады.

.

А өрнегі екі слагаемыйдан тұрады. Біріншіден электромагниттік энергияны өрнектейді, ол уақытқа және индуктивтілігіне тәуелді. -де жинақталған энергиямен ток азайган сайын, ажыратқыштың кантактының ажырауы соғырлым тез болады. Екіншіден доғаның жану уақытында ажыратқышқа келетін энергияны көрсетеді. Ол токтын төмендеу жылдамдығына сәйкесінше ажыратқыш конструкциясында және доға сөндіргіш сипаттамасына тәуелді болады. Ток неғұрлым азайған сайын, соғұрлым энергия мен доғанын уақыты аз болады. Егер де доғаныңкернеуі ең үлкен мәнге жеткізілген болса, онда энергиясы нөлге дейін баруы мүмкін. Бірақта доғаның кернеуі электрлік құрылғы өткізгіштігіне сенімді жұмыс шарттарына байланысты. Элегазды ажыратып қосқыштар. 110кВ класына арналған ВГБУ сериалы ажыратқыштар. Олар ток трансформаторлары, үшфазалы басқару (з3 фазалы гидропривод) және полярлы кірістер (элегазды ауа) орналасқан. ВГБУ типті элегазды ажыратқыш: 1-кантакты пластина, 2-кіріс, 3-трансформаторлы токтар блогы, 4-өшіргіш құрылғыларү 5-беріліс механизімі, 6-фильтр, 7-газ толтыруға арналған блог, 8-гидропривод, 9-жағдай көрсеткіш.

Сурет 33- Элегазды ажыратқыш

110-220кВ номиналды кернеуге арналған элегазды құрылғылар жинағы. КРУЭ ЯГК-100 типті қазіргі замандағы элегазды таратқыш құрылғының бірі болып табылады.

110-500кВ кернеу класына арналған КРУЭ ұяшықтары. 1-ажыратқыш, 2-ток трансформаторы, 3-аппараты шкаф, 4-желі ажыратқыштар, 5-гидропривод, 6-желілік жерлестіру, 7-енгізу кабельнің ажыратқыш, 8-кабельді енгізу, 9-шиналық ажыратқыш, 10-сильфонды компенсатор, 11-шиналық жерлестіру, 11-рама, 13-ажыратқыш пен жерлестіру жетегі, 14-үшфазалы жинақталған шиналар, 15-мембрана, 16-элегазды тығыздығының датчигі, 17-элегаз.

Сурет 34-110-220кВ номиналды кернеуге арналған элегазды құрылғылар жинағы

Негізгі әдебиет: 1[167-175]

Қосымша әдебиет: 1[210-228]

Бақылау сұрақтар:

1. Тұрақты токты өшіргіштер - 10кВ-тан жоғары тұрақты ток өшіргіштері.
2. Автоматты тез жылдамдықты тұрақты ток ажыратқыштар
3. Жоғарғы кернеулі тұрақты ток ажырату тізбегі.
4. Ығысу тоғы әдісі.
5. Кернеу мен токтың ажырату кезіндегі өзгерісі.

№5 Дәріс конспектісі.

Дәріс тақырыбы: Айырғыштар, жүкті ажыратқыштары, балқығыш сақтандырғыштар. Коммутациялық аппараттар 1 кВ дейін – автоматтандырылған, автоматтандырылмаған ажыратқыштар, электромагниттік байланысқыштар және іске қосқыштар.

Дәріс жоспары: 1. Айырғыштар

2. Автоматты ажыратқыштар

3.

Айыруға арналған коммутациялық аппарат өзімен 1 кВ-тан артық кернеу үшін ұсынады, негізгі тағайындалуы –– көрінетін үзілістер жасау және жүйе бөлімдерін бөлектеу, электрлік ­ құрулар, бөлек аппараттарды кернеуде болғандықтан басқа бөлшетерден бөлектеп, қауіпсіз жөндеу жұмыстарына жағдай жасау. Негізгі жұмысы, сонымен қатар айырғыштар басқа мақсаттарда қолданылады, себебі олардың құрлысы рұқсат етеді; атап айтқанда:1) өшіруге және қосуға арналған орта қуатты күштік трансфарматорлардың және шек қойылған ұзындық сызықтарының қатал анықталған шарттары бойынша;2) АҚ ауыстырып қосу және жалғауға арналған ­ құрама шиналар жүйелері басқаны қосқанда ток үзіліссіз болады;3) жүйені қосалқы пышақтар көмегімен сөндірілген және бөлектенген учаскелеріне жерлестіру үшін осы мақсаттар ескеріледі.

Сурет.34. Схема айырғыштарды қолдануды түсіндіреді:а)- жөндеуге арналған оңашаланған ажыратқыш; б - қосылулардың ауыстырып қосуға арналған

Айырғыштардың құрлысы қарапайым болады. Ауада көрінетін үзілу міндеттімен жағдайда сенімді түрде «сөндірілген», не қаралатын болік көршілес бөлімдерден нақты түрде сөндірілген және бөлектенген. Айырғыштар қолымен және электродвигательмен автоматтандырылмаған түрді басқаруды жабдықтайды ­. Айырғыштың құны ­ ажыратқыштың құнынан, жөндеуді төмен дәрежеде талап етеді.

Айырғыштардың жұмыс істеу шарттарынтөменгі үлгіде түсіндіреміз. Жөндеуге арналған ажыратқыш дайындауына ол тиісті сөндірілген болу керек және ­ көршілес бөлімнен бөлектеу, екі айырғыштың арқасында QS1 және QS2 (Сурет.34, а)кернеу түсірілген. Осы жағдайда айырғыштар сыйымдылық тоқты сөндіріп тастайды, жүйедегі кернеу және сиымдылық ажыратқыштың мағнасы анықталады. Бұл ток аз, және айырғыштардың контактілерінде доғалық разряттар пайда болады. ­ Айырғыш ажыратқыштар сөнгеннен кейін Q, жөндеуге жататыны, екі жағымен QSG1 және QSG2 қосымша пышақтарымен желестірілу керек.

Токқа косылған АҚ қосылуларының ауыстырып қосуды өндіру, міндетті түрде аз кедергімен қосылуы керек. Мысалы, ­ екі параллел айырғыштар QS1 және QS2 ­ (сурет.34, б) егер айырғыштың бір бөлігі тоққа коылып тұрғанда, екінші айырғышты ажырату қауыпсіз. Егер бір айырғышты ажыратса тоқ бір бөліктен екінші бөлікке өтеді. Бұл жағдайда контактілерде доға құрылмайды.

Жалпы полюстермен басқаруды үшполюсті айырғыштар ерекше қолданылуға алынды. Соңғылары өз-ара механикалық, электрлік немесе пневматикалық байланыса алады.

Ішкі қондыруларға арналған айырғыштар. Бұлар айырғыштар әдеттегі тік - шабуды орындайды,негізге тік бұрышты жазықпен айналады.

РВР - ішкі қондырғыларға арналған үшполюсты айырғышы түрі, шабушы (сурет.35) екі тіреулі бөліктері болады, 1 полюске, түбірге орнатылған 2 профильдік болаттан. 3 Үшіншісі –– ауыр бөліктеу негізгі пышақтары қозғалысқа келтіру үшін қызмет етеді ­ 4. Айырғыш қосымша пышақтармен жабдықталған 5 жерлестіру үшін – біреумен немесе екімен әрбір полюста. 6 Негізгі пышақтар басқаруға үшін білік қызмет етеді және рычагтар жүйесі әрбір полюсі. Бастаушы рычагтар білікте нығайған және ауыр изоляторлармен шарнирды қосылған. Соңғылар пышақтармен қосылған. Білік айналдыру келтіру арқылы іске қосылады. Осы жағдайда пышақтар шамамен 60º бұрышқа бұрылады ­. Жерлестірілген пышақтар 5 әрбір жақтары ерекше біліктерге нығайған 7 және өз-ара мыс шинамен қосылған Жерлестірілген пышақтарды басқару ­үшін ерекше келтірулер керек 9.

Айырғыштың ток жүретін бөлігі (8 шиналарды, контактілерді, пышақтарды қосатын қысқыштар) айырғыштардың номиналды тоғымен орындалады. Соңғылары көбірек болған сайын, пышақтар қимасы көбірек болады. 1000 А дейінгі ­ номиналды токпен істейтін айырғаштардың (сурет.36) пышақтары екі мыс поюстерден тұады 1 тік бұрышты ­ қима, катаклі тіреуді қамтыйды 2. Тірудің жақ беттері цилиндрлік түрді болады және пышақ пластиналарымен сызықты контактілер құрады. 3, контактегі қысымды серіппеге отырғызылған оқтама жасайды. Пышақтарға қысым, шошақтары бар 4 болат пластиналар арқылы беріледі. Қысқа тұйықталу кезінде тоқтың тез артуына байланысты пышақ пластиналары бір-біріне тартылады, ­ контактідегі қысымды үдетеді. Болат пластиналар магниттік индукцияны үлкейтеді, және кантактілерде қосымша қысым жасайды. Осындай манитты құыпылар айырғыштардың үлкен бөлігін жабдықтайды.

Номиналды тоғы 1000 А жоғары айырғыштардың негізгі пышақтар екі және төрт бөлікті қорап қималардан тұрады (сурет 35). Контакті ­ бетін қалындығы 20 мкм күміс қабатпен жабылады Сонымен қатар магнитті құлпылар қарастырылады.

Сурет 35. РВР 10 кВ, 2000 А типті екі пышағы жерлестірілген жинақтары бор, үшполюсті

Сурет 36. РВР 100кВ, 1000 А үлгісі кантактілі айырғыштардың жүйесі

Айырғыштардың номиналды тоққа тәуелді байланысты келтіру арқылы негізгі және жерлестірілген пышақтарды басқарады. Ал қолдың көмегімен келтіру рычакты жүйе немесе тісті беріліс ұсынатны, соның арқасында адам өз қолымен айырғыш білікті айналдырады. Айырғыштардағы номиналды тоқ көп болған сайын, контактідегі үйкеліс күші артады. Сәйкесіншек елтіру механизмі есептелген болу керек.

Наминалды тоғы 4000 А және одан да жоғары келтіруді біріншілік берілісін, қолмен немесе электрлікдвигатель ­арқалы басқару. Жерлестірілген пышақтар үшін бөлек келтірулер қолданылады, әдетте рычагты. Соңғылары негізгі пышақтарды келтіруді қоршайды, негізгі пышақтарістеп тұрғанда қосалқыжерлескен пышақтар істеп кетпеу үшін, сонымен қатар керісінше жерлескен пышақтар істеп тұрғанда негізгі пышақтар қосылып кетпеуі. Суретте 37. 10 кВ, 2000 А үшполюсті жерлестірілген пышығы бар айырғыш көрсетілген. 1. Келтірілген негізгі пышақтардың - электрқозғалтқышты, ал ­жерлескен пышақ 2- червячны. ­ Барлық келтірулерде сигнал беруге және қошау алдын ала ескерілген.

Коммутациялық аппараттар 1 КВ дейін.

Автоматты ажыратқыштар

Автоматты ажыратқыштар айнымалы және тұрақты тоқтар өзімен күштік ажыратқыштары бар енгізілген түзу қимылды құрылғы, ағытқыш деген атақ алған.Ең үлкен қолдау тапқан бөлшектерген бөліктерде өнеркәсіпте және жек керектері үшін қолданады және электрстанциялары автаматты ажыратқыштар А -3700 серясы бар 660 В кенуге дейін ал айнымалы токқа және 440 В дейін тұрақты ток ­ наминалды токпен 160 тан 630 А дейін.

Сурет.37. РВР үлгісі үшполюсті жерлестірілген пышығы бар айырғышты құру

Бұлар ажыратқыштар екі үлгіні орындайды, атап айтқанда: а) токты шектейтін, шапшаң әрекет ететін электромагниттік ағытқыш.

б) сұрыпталған ағытқыштар, қысқа уақытта жұмыс істейді, тоққа тәуелді және тәуелді емес бөлігі. Тәуелді бөлімі ­ қорғанысты қамсыздандырады, тәуелсіз бөлігі қысқа тұйықталудан қорғайды. Белгілі бір уақыт ішінде тоқ анықталған шектерге өзгереді. Қауыты жағдайда ажыратқыш іске қосу уақыты 5 тен 100 с ішінде. Қысқа тұйықталу кезінде іске қосылу уақыты 0,1 ден 0,4 с ішінде. Электромагниті орамасының ағытқыш тоғы негізгі ток шынжырына қосады, трансформатордағы ток немесе шунт арқылы. Ағытқыштар іске қосылған кезде бос механизм ағытуларын және ажыратқыштың қозғалмалы болігін бостамыз.

Айнымалы және тұрақты тоқпен жұмыс істейтін автаматтандырылған ажыратқыш құрылғыда доға басқыш ретінде қолданыс тапқандар:1) лабиринтті –тесікті камерамен инертті бөлінген газ, материалдар, ұқсастар басқыш құрылғылармен электрмагниттік ажыратқыштардың, бірақ қарапайым контрукцияы;2) камера болат ­пластинадағы қысқа доғалар, одан қысқа доғалардың қатарына,элетродинамикалық күш пластинаның бойымен орын өзгертуін және өз-ара байланысқан тоқ күшінің магнитік массасы.Басқыш құрылғысының үлгісіне қарамастан ­ негізгі факторларымен ­ доғалық ара болып кетіндер: а) доға ұзындық артуы; б) оның саңылауларда жылдам ауыспалылығы; в) салқын керамикалық қабырғалармен доғаның жақын байланысы, металл пластиналарменде.

Барлық үлгілердің камераларында, әсіресе сөндіру үлкен токтары, басқыш­ құрылғымен пламегасительді торлар қарастырылған. Олар ­ тар саңылаулармен қысқа металл пластиналардың қатарынан тұрады. Камерадан мұндай тор жалынды алуды шектейді. Ниналды токпен 630 А дейінгі автоматты ажыратқыштар бір жарты катактілері бар, бір уақытта негізгі контактілер және доғалық. болып бөлінген. Ниналды токпен

630 А денжоғары негізгілермен және доғалық кантактірлер бөлек.

Автоматты ажыратқыштары қолымен және электромеханикалық келтірулермен дистанционды басқарылады.

Автоматты ажыратқыш құрылғысы айнымалы тоқпен А-3700 үлгісі, номиналды кернумен 660 В. және номиналды токпен 160 А. 38. суретте көрсетілген. Ажыратқыш денесі ­ берік пластмассадан жасалған. Полюстар арасында бөлектеуші қалқа ескерілген. Ажыратқыштың негізгі бөлімдері санмен белгіленген: 1- жылжымайтын және 2- еті тірі контактілер металлокерамикалық ­ қалаулармен дәнекерленген жылжитын кантактілер;

Автоматты ажыратқыштардың нормала коммутациялық қабілеттіліг. Айнымалы тоқпен жұмыс істейтін автоматты ажыратқыштардың коммутациялық қабілеттілігі –– әзірлеушілер қасқа тұйықталу кезінде наменалды тоқпен сөнетінін айтады­ зауыттар (жамытың мағынысын

1-саңылаулары бар болат пластина; 4-от өшіргіш; 5-қолымен басқаруға арналған құрал; 6-трансфоматор тоғы; 7-шапшаң әрекет ететі зәкір ағытқыш; 8-жүрекше; 9-сөндіруші білте; 10-тәуелсіз катушка ағытқышы;11-қодырғыны қолымен ретейтін қырал;12-тәелсіз ағытқыш; 13-шаппа.

периоты құрастыратын тоқ) контактілердің айырылу кезіне дейін қосу наменалды тоқпен (шапшаң мағыналы) тұрақты уақыттардың номинал мағынасымен апериодтылық құрастырушы . Автоматты ажыратқыш ток лайықты мағыналарымен шынжырды қосу және сөндіріп тастауға сенімді тиісті қысқа тұйықталу номинал кернеумен, номинал циклнде О- П -ВО - П –ВО жымыстары және уақыт тұрақтысы номеналдың мағынасы токтың апериодты құраушысы.

; ; ; (15.1)

Ажыратқыш таңдау кезінде төмендегілер номиналды параметрлерге лайықты белгілі санақпен есептелген, қолдану қарастырылған, ажыратқыш кедергісін қоспай есптеп шығару және тұйықталу кезіндегі доға кедергісі.Сондықтан, келесідегідей шарттар сақталу тиісті:

1 кВ-қа дейінавтаматты ажыратқыштарды таңдау кезінде жұмыс істеу шарттарын ескеру керек. 380-660 В пен жұмыс істейтін жүйеде төмендетуші трансформаторы қолданылады, олардың қуаты 2500 кВт · А-ден аспайды, ал өнеркәсіп орындарында және электостанцияларында1000 кВт · А болады. Қысқа тұйықталу нүтесі алыста болғанмен, генератода пайда болған тоқ өшпейді. Сол себептен есептелген тоқ білінбей тоқпен ауытырылуы мүмкін. Белгілі уақыт арасындағы қысқа тұйықталу апеиотты құраушы тоға аз, сол себептен активті кедергі артады. Сондықтан екпінді коэффициент бірге шамалас.

Уақыт тұрақтысындағы наминалды аперитты тоқ мынадай 0,005 тен 0,015 с дейінгі шектерде болады.

Сурет.38. А 3700660,160 А үлгідегі айнымалы тоқпен жұмыс істейтін автаматты ажыратқыш.

Автоматты ажыратқыш тұрақты тоқтың комутациялық қабілеттілігі зауыттар - әзірлеушілері наменалды ажыратқыш тоқтары ,наменалды қосылғыш тоқтарымен сәйкес және уақыт тұрақтысындағы наминал мағнасы. Наминалды тоқты ажыратқышт таңдау кезінде сөндіру және қосу орнатылған қысқа тұйыталу токпен салыстырады , контактідегі ағыту маментіне қарамастан. Тұрақты уақыт наминал былай есептеледі: ; (15.2)

Есептелген ток және тұрақты уақыттағы тоқты анықтағанда ажыратқыштың кедергісі және қысқа тұйықтал доғасының кедергісі ескерілмейді.Тұрақты уақыт наминалы әзірленген завот туралы ақпарат береді.

Әзірлеуші завоттар - ток ағытқыштарымен автоматты ажыратқыштардың электр динамикалық және термиялық беріктігіне бәріне токтардың диапозонында, қосу және сөдіру токтар наминалына шейін кепілдік береді.

Негізгі әдебиет: 1[75-197]

Қосымша әдебиет: 1[210-228]

Бақылау сұрақтар:

1. Ішкі құруға арналған 1. айырғыш.
2. Сыртқы құруға арналған 2. айырғыш.
3. Бөлгіш және қысқа тұйықтағыш.
4. қорғау мінездеме балқығыш сақтандырғыштары.
5. коммутациялық аппараттар 1 кВ, электромагниттік байланысқыштар және іске қосқыштар.

№6 дәріс конспектісі

Дәріс тақырыбы: Кернеуді өлшегіш трансформаторлары – трансформаторлардың құрылыстарының негізгі түсініктері мен анықтамалары, трансформаторларды таңдау.

Дәріс жоспары: 1. Кернеу өлшегіш трансформатор

2. Кернеу трансформаторларының құрылыстары

3. Кернеу трансформаторларын таңдау

Кернеудің өлшегіш трансформаторы деп кернеуді өлшеу үшін қолайлы мағынаға дейін түрлендіруге арналған және трансформатордың К_нақ есеге үлкейтілген қосалқы кернеуі талап етілген дәлділікпен алғашқы кернеуге (соңғысы белгілі бір шеңберлерде өзгерген кезде) модулі бойынша қалай болса, фазасы бойынша да дәл солай сәйкес келетіндей етіліп орындалған трансформаторды айтады. К_нақ көбейткіші кернеу трансформаторының ауыстыруының нақтылы көрсетілген коэффициенті болып табылады.

Кернеу трансформаторларын қолдану өлшеуіш аспаптар мен релелерді қолдарымен ұстап жүрген адамдардың қауіпсіздігін қамтамасыз етеді, өйткені жоғарғы және төменгі кернеулердің тізбектері бөлінген, өлшеуіш аспаптардың құрылысын, 100 В нақтылы көрсетілген кернеу үшін арналған релелердің орамаларын үйлестіруге мүмкіндік береді, бұл өндірісті жеңілдетеді және құнды төмендетеді.

Ауыстырудың нақтылы көрсетілген коэффициенті нақтылы көрсетілген бірінші және екінші кернеулердің ара-қатынасына тең: . (6.1)

Күш беретін трансформаторларға қарағанда кернеу трансформаторының ауыстыруының нақтылы көрсетілген коэффициенті орам сандарының ара-қатынасынан біршама өзгеше болып келеді п = w,/w₂.

Трансформаторлардың нақтылы көрсетілген бірінші кернеулері желілердің нақтылы көрсетілген сызықтық кернеулерінің өлшеміне сәйкес стандартталған (белгіленген үлгіге келтірілген). Бірінші ораманың жерге жалғанған нейтральмен бірге жұлдызға қосу үшін арналған бірфазалы трансформаторларға мұның қатысы жоқ, олар үшін нақтылы көрсетілген бірінші кернеулер ретінде желілердің фазалық кернеулері қабылданған, мысалы

Кернеу трансформаторларының негізгі екінші орамаларының нақтылы көрсетілген екінші кернеулері 100-ге немесе -ға тең деп белгіленген. Қосымша орамалардың нақтылы көрсетілген кернеулері төменде көрсетілген.

Кернеу трансформаторымен өлшенетін U₁ кернеуін, U₂ екінші кернеуін трансформациялаудың нақтылы көрсетілген коэффициентіне көбейту арқылы анықтайды:

(6.1)

Трансформациялаудың нақтылы көрсетілген коэффициенті К„_т„ бар кернеу трансформаторына қосылу үшін жасалған өлшегіш аспаптардың көрсеткіштерін бірінші кернеудің мағналарының қатарына жазып қояды, яғни U₂K_ном.

Кернеу трансформаторларының қателіктері. Трансформатордың К_нақ есеге үлкейтілген қосалқы кернеуі (16.2), бірінші кернеуден модулі бойынша қалай болса фазасы бойынша да дәл солай, трансформатордағы қуаттың шығындануының салдарынан аздап өзгеше болып келеді. Бұл кернеулердің бірінші кернеуге қатысты әртүрлі болуы, кернеудегі қате кетушілікті көрсетеді: Егер U₂K_ном > U₁ кернеудегі қате кетушілік оң болады. Кернеудегі қате кетушілік

Поиск по сайту: