Мерзімді басылымдар

МОДУЛЬ

1 -Тақырып. Халықаралық экономиканың қалыптасуы және құрылымы

Халықаралық экономика теориясының пәні мен методологиясы

Халықаралық экономика және оның құрылымы.

Халықаралық экономикадағы жиынтық сұраныс пен жиынтық ұсыныс

Өндіріс факторларының халықаралық бөлінісі.

Экономикалық секторлардың өзара байланысы

СОӨЖ-ын орындауға әдістемелік нұсқау: Алдымыен халықаралық экономикаға анықтама беріңіз. Оларды талдай отырып бір тұжырымға келу керек. Халықаралық экономика анықтамасын ашу үшін алдымен халықаралық қатынастар және экономика дегеніміз не екенін біліп ашыңыз. Экономикалық өзгерістер мемлекеттер арасындағы қатынастарға тікелей байланыста болады.

Халықаралық экономиканы зерттеу барлық мемлекеттердің экономикалық жағдайын, даму сатысын білу қажет.

2-тақырып. Халықаралық сауданың классикалық теориялары

2.1 Меркантилистік теория және оның сыншылары

2.2 А.Смиттің абсолюттік артықшылықтар теориясының дамуы.

2.3 Д.Рикардоның салыстырмалы артықшылықтар теориясынынң дамуы.

2.4 Дж. Ст.Миллдің «интернационалды құн» теориясы. Өзара сұраныс теориясы.

СОӨЖ-ын орындауга әдістемелік нұсқау: Екінші тақырыпты қарастырмас бұрын ғалымдардың бірі А.Смиттің «Табиғатты зерттеу және хапықтың баю себептері» деген еңбегіндегі сауда теориясына ерекше көңіл бөлу керек. Сонымен қатар басқа ғалымдардың ой пікірлерін салыстырыңыз. Үшінші сұрақта ғалым Д. Рикардоиьщ еңбектерің, оның ой пікірлерін қарастырып, танысыңыз.

3 тақырып. Өндіріс факторлары арақатынасы теориялары

1. Хекшер-Олин моделі.

2. Өндіріс факторлары арақатынасы теориясын тексеру. Леонтьев парадоксы.

3. Хекшер-Олин-Самуэльсон теориясы.

СОӨЖ-ыи орындауга әдістемслік нүсқау: Алдынғы тақырыптарды, Д. Рикардоның еңбектерін қайталаңыз. Ғалымдардың ой пікірлерін салыстырыңыз. Хекшер-Олии моделінің алдыңгы теориялардан айырмашылыгы неде? Не себепті Леонтьев парадоксы деп аталды? Соңғы сұрақта өндіріс факторына баганы теңестіру теоремасына анықтама беріңіз.

4 тақырын. Халықаралық саудадағы жалпы тепе – теңдік

1. Халықаралық сауданың стандартты модель

2. Жалпы тепе-теңдік теориясы.

3. Халықаралық сауданың мәңі, ерекшелігі.

4. Халықаралық сауданың формалары.

5. Қазақстан Республикасының сыртқы сауда айналымы

СОӨЖ-ын орындауга әдістемелік нұсқау: Біршші сұраққа дайындалу үшін алдыңғы тақырыптарды қайталап, қлассиқалык модельді еске түсіріңіз. Стандартты модельдің непзш капаушы Ф. Эджуорт пен Г. Хэбэрлердін енбектерімен танысыңыз. А. Маршалл мен Ф. Эджуорт күрган халыкаралық сауданың басты теориясы жалпы тепе-теңдік моделін түсіну үшін өзара сұраным теориясына көңіл бөліңіз. Халықаралық саудаға анықтама беріп, онын құрылымын, формаларын, ерекшеліктерін қарастырыңыз. ҚР-ның сыртқы сауда саясатына тоқталыңыз.

5 тақырып. Халықарылық сауданың табыстарды бөлуге ықпал етуі

1. Халықаралық сауданың классикалық теорияларын дамыту.

2. Халықаралық сауданың табысқа әсері.

3. Хекшер - Олин - Самуэльсон теоремасы.

4. Столпер - Самуэльсон теоремасы.

5. Самуэльсон - Джонс теоремасы.

6. Рыбчинский теоремасы.

7. Джонстың күшейту эффектісі.

СОӨЖ-ын орындауға әдістемелік нұсқау: СОӨЖ дайьшдау барысында пайда болған сұрақтарды талқылау. Бірінші сұрақта халықаралық саудадағы табыстарды бөлуге байланысты ғалымдардың еибектерімен жақсы танысу. Екінші сұрақты қарастырмас бұрьш ғалымдардың бірі А.Смиттің «Табиғатты зерттеу және халықтың баю себептері» деген еңбегіңдегі сауда теориясына, Д. Рикардоныц сңбектеріне, оның ой Пікірлеріне ерекше көңіл болу керек. Соңымен қатар басқа ғалымдардың ой пікірлерін салыстыру керек.

6 тақырып. Халықаралық сауданың баламалы (альтернавті) теориялары

1. Масштаб эффектісі жоне жеплмеген бәсеке.

2. Салаішілік халықаралық сауда теориясы.

3. Халықаралық саудадағы реверс пен сұраным теориясы

4. Р. Вернонның «тауардың өмірлік циклы» теориясы.

СОӨЖ-ын орындауға әдістемелік нұсқау: Студенттерге консультациялық көмек көрсету. Бірінші тақырыптпа альтернативті теорияларға ерекше көщл болу керек және сол тақырыпқа пікір таластыру. Екінші тақырыпта Б. Минхас еңбектеріне тоқталып, халықаралық саудадағы реверс құбылысын қарастыру қажет.

7 тақырып. Сыртқы сауда саясаты және оның құралдары

1. Халықаралық және сыртқы сауда саясатьша түсінік.

2. Сауда еркіндігі және протекционизм.

3. Сыртқы сауданы реттеудің тарифтік әдісі.

4. Сыртқы сауда реттеудін бейтарифтік әдісі.

5. Сауда саясатының қаржылық әдістері.

6. Сыртқы сауда реттеудін экономикалық емес әдістері.

СОӨЖ-ын орындауға әдістемелік нұсқау: Бірінші тақырыпта алдымен Қазақстан экономикасына ерекше коніл болу керек және сол тақырьшқа пікір таластыру керек. Екінші тақырыпта әлем әкономикасының дамуына халықаралық ұйымдардың қосқан үлесін қарастырыңыз. Үшінші тақырыпта ГАТТ - тың, принциптерін қарастыра отырып, оның ДСҰ болып қайта құрылғандағы мақсатын айту.

8 тақырып. Капиталды халықаралық қозғалысы және халықаралық несиелеу

1. Капиталдың халықаралық миграциясы және оның формалары.

2. Халықаралық несие және оның құралдары.

3. Қазіргі замандағы капиталдың шетке шығарылуыньщ ерекшеліктері.

СОӨЖ-ын орындауға әдістсмелік нұсқау: Бірінші сұраққа дайындалмас бұрын өндіріс факторларын қайталау. Капитал миграциясьш зерттеген ғалымдар енбегімен танысу. ҚР- ның «Инвестиция туралы» Заңымен танысу қажет. Екінші сұрақта несие түсінігін толығымен қарастырып алу керек. Несие қандай мақсаттарда колданылады? Оның кандай түрлері бар? Мемлекет ішіндегі несие мен халықаралық несие айырмашылығы неде екенін түсініп алу кажет. Мемлекетаралық несие жүйесі калай іске асырылады? Бұл операциялар мемлекеттерге пайда әкеледі ме? Әлде зияны тиеді ме? Осы сұрақтарды карастырып алған жөн. Келесі мемлекекттік несие калай жүзеге асырылады? Халықаралық мемлекеттік несие мен халықаралық несиенін айырмашылығы неде екенін түсініп алыңыз. Содан соң қосымша төмендегі сұрақтарға жауап беріңіз:

• Капиталдың бір елден еинші елге көшіп-қону табиғатын түсіндірініз,

• Капиталдың шетке шығарылу формаларының әр қайсысына сипаттама беріңіз.

• Капиталды шетке шығарудын қазірі кездегі тенденция лары.

• Қазақстан Республикасы қандай елдермен несиелік тығыз байланыста?

• Шет елдік несиенщ біздің елімізге келтіретін зияны бар ма?

• Халықаралық несиелік қатынастар қандай жағдайларда пайда болады? Соңғы

сұрақта қапиталдың шетке шығарылуы белсенді жүргендіктен оның әлем

экономикасына оң және теріс жақтарын қарастырғаныңыз дұрыс. Салыстыру мақсатында статистикалық мәліметтерді қолданыңыз.

МОДУЛЬ

9 тақырып. Жұмысшы күшінің халықаралық миграциясы

1. Халықаралық еңбек миграциясы теориялары.

2. Жұмысшы күші миграциясының масштабтары мен бағыттары.

3. Жұмысшы күші миграциясын мемлекеттік реттеу.

4. Жұмысшы күші тартылуының негізгі артықшылықтары.

5. Қазақстан Республикасындағы жұмысшы күшінің миграциясы.

СОӨЖ-ын орындауға әдстемелік нұсқау: Бірінші және екінші сұрақтарға жауаптарды дайындау барысында қазіргі кезеңдегі әлемдегі және еліміздегі жұмысбастылыққа көңіл бөлу керек. Сонымен қатар еліміздің азаматтарының қанша пайызы шет елдерге жұмыс бабымен кетеді? Жұмысшы күші миграциясымен қандай органдар айналысады. Сонымен қатар еліміздегі азаматтардың барлығы да біркелкі шет мемлекеттерге жұмысқа баруға құқықтыры бар ма? Осы мәселелерді қарастыру керек.

Үшінші және төртінші сұрақтартарда қай елдщ болмасын экономикалық дамуында жұмысшы күші миграциясы қандай орын алады? Егер де жұмыс күшін шет мемлекеттерге Жібермей немесе шет мемлекеттердің азаматтарына жұмыс бабымен келуге тыйым салынса экономикалық даму қандай қарқында болар еді деген болжамды да қарастырып көру керек.

Соңғы сұрақты қарастырмас бұрын ҚР-ның миграциялық саясатымен танысын, оның қалай дамып жатқанын қарастырыңыз. Салыстыру мақсатында статистикалық мәліметерді қолданыңыз.

10 тақырып. Технологиялардың халықаралық айырбасы

1. Халықаралық саудаға техникалық прогресстің әсері туралы теориялары.

2. Технологиялардың халықаралық айырбасынын механизмдері.

3. Халықаралық техникалық ықпалдастық.

4. Технологиялардың бсрілуің мемлекеттіқ реттеу.

СОӨЖ-ын орындауға әдістемелік нұсқяу: бірінші және екінші сұрақтарға жауаптарды дайындау барысында қазіргі кезеңдегі әлемдегі және сліміздегі технологиялардың дамуына көңш бөлу керек. Сонымен қатар елімізде кәсіпорындарда жаңа технологиялармен қаншалықты жұмысты жақсы орындауы туралы пікір талас жүргізу. Сонымен қатар жаңа технологиялармен қамтамасыз етілген кәсіпорындарды барлығы да біркелкі әлемдгк нарыққа шығуына құқықтары бар ма, олар бәсекеге төтеп бере алады ма? Осы мәселелерді қарастыру керек.

Келесі сұраңтарда қай елдің болмасын экономикалық дамуында технологиялар қозғалысы қандай орын алады? Егер де технологиялар қозғалысын шет мемлекеттерге жібермей немесе шет мемлекеттердің өзі ішінде олардын келуіне тыйым салынса экономикалық даму қандай қарқында болар еді деген болжамды да қарастырып көріңіз.

11 тақырып. Халықаралық эқономикалық интеграция

1. Эқономикалық интеграцияның алғышарттары және мақсаттары.

2. Интеграцнялық бірлестіктер типтері.

3. Интеграцияның статистикалық және динамикалық эффектілері.

4. Дамыған және дамушы елдердін интеграциялық бірлестіктері.

5. Батысеуропа интеграциясы.

6. ТМД елдерінің экономикалық одағы.

СОӨЖ-ын орыидауға әдістемеліе нұсқау; Бірінші сұраққа жауап беру үшін алдымен «интеграция» ұғымымен танысыңыз. Экономикалық интеграция дегеніміз не? Оның мақсаты мен алгышарттары қандай? Осы сұрақтарға жауап берген соң, екінші сұрақта әлемдік интеграцияның мақсаты түсінуге болады. Және әлемдегі интеграциялық үйымдармен танысын, олардын мақсаты неде екенін үгынасыз. Үшінші сүрақта алдымен экономикалық интеграция теориясын қалыптастыру қанадалық ғалым Джэкобо Вайнердің енбегімен танысыныз. Сол кедендік одақ теориясына сәйкес екі түрлі эффектімен танысасыз. Төртінші сұрақта алдымен дамыған және дамушы елдерде интеграцияның даму децгейіндегі айырмашылықтарды қарастырыңыз. Сосын сол елдердегі интеграциялық бірлестіктермен, олардың мақсатымен танысьш, олардың айырмашылығы мен ерекшелігін қарастырыңыз. Соңғы сүрақта әлемдегі дамыған батысеуропа интеграциясын және дамыған интеграциялық ұйым Еуропалық Одақтың даму ерекшеліктерін түсіндіріңіз.

12 тақырып. Халықаралық валюталық – қаржылық жүйе

1. Халықаралық экономиканың валюта-қаржы жүйесі.

2. Әлемдщ валюта жүйесінің даму эволюциясы.

3. Еуропалық валюта жүйесі.

4. Қ,азақстан Республикасыньщ валюта саясаты.

СОӨЖ-ын орындауға әдістемелік нүсқау: Бірінші сүрақта алдымен валюта түсшін мен оның түрлеріне анықтама беріңіз. Ұлттық және халықаралық валюта жүйесінің қальштасуын қарастырыңыз. Екінші сұрақта әлемдік валюта жүйесінің қалыптасуы кезіндегі даму сатысына тоқталыңыз және олардың айырмашылықтарын ескеріңіз. Үшінші сұракта қазіргі әлемдік валюта жүйесі және дамыған Еуропалық валюта жүйесінің даму ерекшелінне, сондай-ақ әлем экономикасына тигізетін салдарына тоқталыңыз. Соңғы төртінші сұрақта егемендігін алған ҚР-ның «Валютаны реттеу туралы» Заңын қарастырып, валюта саясатының жүргізілу ерекшелігін қарастырыңыз.

13.тақырып. Валюталық бағам және оны реттеу

1. Валюталық бағам және оның түрлері.

2. Тепе-тең валюталық бағам.

3. Шет ел валютасына деген сүраныс пен үсыныстың икемділігі.

СОӨЖ-ын орындауға әдістемелік нұсқау: Бірінші сұрақта валюталық бағамға анықтама беріңіз және оның, түрлерімен танысыңыз. Валюталық бағамды котировкалау дегеніміз не және оның қандай түрдері бар? Валюталық бағамның қандай есептік және

гибридті түрлері бар? Екінші сұрақта тене-тең валюталық бағамды түсііпу үшін шетел валютасына деген сұраныс пен ұсыпысты, шетел валютасы қуныньщ өзгерісін, бағалардың валюталық бағамға тәуелділігін қарастырасыз. Үшінші сұрақта валютаға деген сұраныс пен ұсыныстың икемділігіне анықтама беріңіз. Маршалл-Лернен шартымен, Джей қисығымен танысьңыз.

14 тақырып. Халықаралық қаржылық нарықтар

1. Халықаралық валюта нарығы.

2. Қарыз міндеттемелерінің халықаралық иарықтары.

3. Меншік титулдарының халықаралық нарығы.

4. Қаржылық дериваттардың халықаралық нарығы.

СОӨЖ-ын орындауға әдітемелік нұсқау: Бірінші сұрақта валюта саудасының формаларымен, валюталық нарықтың құрылымымен, валюталық тәуекелмен танысып, оларға аньщтама беріңіз. Екінші сұрақта несие нарығының құрылымымен, халықаралық қаржыландырудың қарыз көздерінің түрлерімен (нота мен коммерциялық қағаздар, банктік займдар, облигациялар), халықаралық қарыз мәсслслсрімен және Лаффердің қарыз қисығымен танысыңыз. Үшінші сұрақта акция нарығының құрылымымен, жетілғен және дамушы нарықтарментанысып, олардың ерекшеліктеріпе тоқталыңыз. Соңғы сұрақта дериваттар нарығының құрыльшьшен танысып, қаржьшық дериватқа анықтама беріңіз және оньщ жіктелуін қарастырыңыз. Сол сияқты биржалардағы сауданы да, биржадан тыс сауданы да қарастырыңыз.

15 тақырып. Төлем балансы

1. Телем балансының теориялары,

2. Ағымдағы операциялар шоты.

3. Капитал және қаржы құралдарымен байланысқан операциялар шоты.

4. Төлем балансьш реттеудің непзп әдістері.

СОӨЖ-ын орындауға әдістемелік нусқау: Біршші сұрақта төлем балансьша аньщтама беріңіз. Төлем балансын дұрыс түсіну мен оны дұрыс талдау үшін алдьшен оның құрылымының негізгі принциптерін анықтап алуыңыз қажет. Жіктелу принципін қарастырыңыз. Екінші сұрақта ағымдық операциялар тотына анықтама беріңіз және оның негізгі төрт тобьша тоқталыңыз. Үшінші сұрақта алдымен капитал және қаржы құралдарымен байланысқан операциялар шотъша анықтама беріңіз және оның екі негізгі категориясьш қарастырыңыз. Төртінші сұрақта төлем балансын реттеу әдістерін және КР-ның төлем балансы жағдайын, оны реттеу әдістерінің айырмашылықтарын қарастырыңыз.

Негізгі және қосымша әдебиет

Негізгі әдебиет

1. Кругман П.Р., Обстфельд М. Международная экономик. Теория и политика; Учебник для вузов/Пер. с англ. под. Ред. В.П.Колесова, М.В.Кулакова. –М.: Экономический факультет МГУ, ЮНИТИ, 2000. –799 с.

2. Киреев А.П. Международная экономика. В 2- ч. – 4.1.

Международная микроэкономика: движения товаров и факторов производства. Учебное пособие для вузов. –М.: Междунар. отношения.2003. –416с.

3. Киреев А.П. Международная экономика. В 2- ч. – 4.2.

Международная макроэкономика: открытая экономика и макроэкономическое программирования. Учебное пособие для вузов. –М.: Междунар. отношения.2003. –488с.

4. Доғалова Г.Н. Халықаралық экономика: Оқу құралы /:-Алматы: Экономика,

2000. 88-бет.

5. Мамыров Н.К., Мадиярова Д.М., Қалдыбаева А.Е. Халықаралық

экономикалық қатынастар: /Оқу құралы/: - Алматы: Экономика, 2004. - 177

Қосымша әдебиет

1. Указ Президента РК «О либерализации внешнеэкономической деятельности», 1995г. № 2021.

2. «Об иностранных инвестициях». Закон РК. 1994г. № 266.

3. «О валютном регулировании». Закон РК. 1996г.

4. Международные экономические отношения: Учебник для вузов / В.Е.Рыбалкин, Ю.А.Щербанин, Л.В.Балдин и др.;

5. Под ред. проф. В.Е.Рыбалкина. – 5 –е изд., перераб. И доп. –М.: ЮНИТИ – ДАНА, 2004-605 с.

6. Миклашевская Н.А., Холопов А.В. Международная экономика: Учебник / Под. Общ. Ред. д.э.н., проф. А.В.Сидоровича; МГУ им. М.В.Ломоносова. – 2-е изд., доп. – М.: Издательство «Дело и Сервис», 2000. – 304 с.

7. Овчинников Г.П. Международная экономика: Учебное пособие.-СПб.: Изд-во Михайлова В.А., 2000.-384с.

8. Международные экономические отношения: Учебник / А.И.Евдокимов и др. – М.: ТК Велби, 2003.-552 с.

9. Мадиярова Д.М. Сыртқы экономикалық саясат және экономикалық қауіпсіздік: Оқу құралы /: - Алматы: Экономика, 2000. – 193 бет.

10. Сахариев С.С., Сахариева А.С. Әлем экономикасы /Оқулық/ І-бөлім. Алматы. Дәнекер. – 2003. – 251 бет.

11. Сахариев С.С., Сахариева А.С. Әлем экономикасы /Оқулық/ ІІ-бөлім. Алматы. Дәнекер. – 2003. – 279 бет.

12. Международные экономические отношения. Учебник. /Под ред. В.Е Рыбалкина.- 5-е изд., перераб. и доп.- М.: ЮНИТИ-ДАНА, 2004.- 605с. бет.

13. Международные экономические отношения: Учебник/ А.И. Евдокимов и др.-М.: ТКВелби, 2003-552с.

14. Семенов К.А. Международные экономические отношения. Учебник.- М: ЮНИТИ-ДАНА, 2003.- 544с.

15. Суэтин А.А. Мировая экономика. Международные экономические отношения. Глобалистика: Учебник.- М.: КНОРУС, 2008.- 320с.

16. Ханин М.С. Международные расчеты и их формы: Учеб.пособие (по дисциплине «Мировая экономика»).- М.: ТрансЛит, 2009.- 72с.

17. Чиненов М.В. Основы международного бизнеса: учеб.пособие- М.: КНОРУС, 2007.- 304с.

Мерзімді басылымдар

журналдар:

1. «Әлемдік экономика және халықаралық қатынастар».

2. «Эхо планеты».

3. «Аль-Пари».

4. «Саясат».

5. «Сыртқы экономикалық қызмет».

6. «Транзитная экономика».

7. «Вопросы экономики».

8. «Экономика Казахстана» және т.б.

газеттер:

1. «Егеменді Қазақстан».

2. «Казахстанская правда».

3. «Деловая неделя» және т.б

Поиск по сайту: