Послевоенное время

После Великой Отечественной войны главными темами белорусской литературы стали военные события, послевоенная деревня: повести Янки Брыля, Ивана Мележа, Ивана Шамякина. Особое место в белорусской литературе занимает творчество поэтов-фронтовиков, в котором раскрываются темы мужества, подвига, жертвы, патриотизма (Алексей Пысин, Аркадий Кулешов). Со второй половины 1960-х годов в белорусской прозе стали подниматься проблемы морального выбора, свободы творчества (Василь Быков, Владимир Короткевич, Андрей Макаёнок, Иван Пташников.

C конца 1980-х гг. в белорусской литературе развивалась тема сталинских репрессий. В произведении Василя Быкова «Знак беды» (1985 г.) прослеживается трагическая связь между коллективизацией, репрессиями и положением на фронте. Целиком этой теме посвящены его позднейшие рассказы («Жёлтый песочек» (белор. «Жоўты пясочак») и др.).

С эпохой гласности стали доступны дневники Ларисы Гениюш, в которых запечатлены её лагерные годы. Автобиграфический характер носят повести Павла Прудникова «Ежовые рукавицы» и «Северный ад» в книге «За колючей проволокой» (1993 г.). Ярким антисталинским пафосом наполнены его поэмы «Таймыр» и «Каждый второй». В планах писателя было также осветить ещё одну острую тему — проблему возвращения бывшего политзаключённого назад в общество, — но он не успел опубликовать уже написанные произведения.

Продолжала развиваться белорусская литература на эмиграции (Наталья Арсеньева, Алесь Салавей).

Специализированными периодическими литературными изданиями в Белоруссии являются газеты «ЛиМ» («Літаратура і мастацтва») (с 1932), «Слово писателя» (с 2011), журналы«Полымя» (с 1922 года), «Нёман» и «Маладосць».

3 У верасні 1817 года студэнты Віленскага ўніверсітэта, дзе вучылася пераважна беларуская шляхоцкая моладзь, утварылі таемнае згуртаванне, якое назвалі Таварыства філаматаў (у перакладзе з грэцкае мовы - аматараў навук). У яго ўвайшлі самыя таленавітыя маладыя людзі, імёны якіх сталі потым шырока вядомыя ў свеце. Гэта паэт з сусветным імем Адам Міцкевіч, пачынальнік новай беларускай літаратуры і фалькларыст Ян Чачот, таленавіты паэт і грамадскі дзеяч Тамаш Зан, дзекабрыст Міхал Рукевіч, паэт і рэвалюцыянер Анупрэй Петрашкевіч, вялікі вучоны і асветнік, нацыянальны герой Чылі Ігнат Дамейка, вучоны-арыенталіст, заснавальнік манголазнаўства ў Расеі Язэп Кавалеўскі, дырэктар Літоўскай метрыкі ў Пецярбурзе Францішак Малеўскі ды іншыя. Амаль усе філаматы былі з беларускіх губерняў. Адзіны «не-ліцьвін» быў старшыня Таварыства Язэп Яжоўскі, родам з Украіны.

Галоўная мэта, якую ставілі перад сабою філаматы, - асвета роднага краю. Яны вывучалі прыроду, гаспадарку, этнаграфію, фальклёр, мову Беларусі і прылеглых земляў, дзеля гэтага склалі і выдалі спецыяльную інструкцыю «Геаграфічнае апісанне». Філаматы пачалі нават пісаць падручнікі па розных галінах навукі для школ, рыхтавалі выданне часопіса «Геба». Свае творы яны пісалі пераважна на тагачаснай літаратурнай мове Беларусі - польскай. Але ставілі задачу, як прызнаюць і польскія даследнікі, «збіраць песні і паданні народа і пісаць па-беларуску». Тут асабліва праявіў сябе Ян Чачот, беларускія песні якога - «Да пакіньце горла драць», «Што мы вашэці скажам» ды іншыя - выконваліся на ўсіх філамацкіх сходках і ўрачыстасцях.

Для пашырэння свайго ўплыву на грамадства філаматы ўтварылі розныя філіі. Асабліва шырокі рэзананс атрымала дзейнасць арганізаванага Тамашом Занам Таварыства прамяністых, якое потым пераўтварылася ў Таварыства філарэтаў (аматараў дабрадзейнасці). З дапамогаю асветы філаматы мелі на мэце падрыхтаваць грамадства да барацьбы з царызмам - за вызваленне нашай Бацькаўшчыны ад расейскай акупацыі.

Адам–Бернард МІЦКЕВІЧ (польск.: Adam Mickiewicz; 24 снежня 1798, фальварак Завоссе Навагрудскага пав. Літоўскай губ. (цяпер Баранавіцкі раён Брэсцкай вобласці) — 26 лістапада 1855, Стамбул, Турцыя) — польскі паэт беларускага паходжання, публіцыст, асветнік.

Поиск по сайту: