Диагностикасы. – кенеттен есінен тану, тартылулар;

– кенеттен есінен тану, тартылулар;

– тынысының тоқтауы немесе агониялық тыныстардың болуы (сирек, минутына 6 ретке дейін қырылдап тыныстану);

– ірі тамырлар соғысының, жүрек тондары мен АҚ жоғалулары (ұйқы, сан артериялары);

– көз қарашықтарының кеңеюі;

– өңінің көгеріп бозаруы;

– ЭКГ-да қарыншалар фибрилляциясы немесе асистолия белгілері тіркелуі.

Жүрек тоқтауының клиникалық диагнозын қою қиын емес: тамырлар соғысы жоғалады, адам есінен танады, одан кейін тынысы тоқтайды және көз қарашықтары кеңейеді. Осындай кезде ЭКГ тоспай-ақ реанимациялық шараларды бастай берген жөн.

Жедел жәрдем

1. Қанайналымы мен тынысты аздап болса да қолдауға мұрсат беретін реанимациялық шаралар.

2. Жүректің синустық ырғағын қалпына келтіру.

3. Постреанимациялық синдромды емдеу.

4. Қарыншалар фибрилляциясы қайталануының алдын алу.

Алғашқы дәрігерлік көмек

– Прекардиялық аумақты жұдырықпен ұрғылау.

– Жүректің жабық массажы мен өкпені жасанды желдендіру.

– Электрлік дефибрилляция (ЭДФ).

– Жедел жәрдем емінің тиімді болуына уақытты ұта білу мен техникалық тұрғыдан іс-шараларды дұрыс және ретімен орындай алудың маңызы зор. Реанимацияның күттірмейтін (дәрігерге дейінгі) фазасы онымен таныс кез-келген адаммен бастай берілуі тиіс. Осы шаралардың ұтымды реттілігі «АВС» ережесіне сай үш тәсілден тұрады:

– Aire way open (ауаға жол ашу) – тыныс жолдарының өтімділігін қалпына келтіру.

– Breath bor vinetim (пациент үшін тыныс алу) – өкпенің желдендіруін қалпына келтіру.

– Circulaition on his blood (қан айналымы) – қан айналымын қалпына келтіру.

Тыныс жолдарының өтімділігін қалпына келтіру

Тез жасалуы тиіс, адамның басын шалқайтқанда тілдің түбі алдыға жылжиды да көмейдегі тыныс жолы ашылады.

Өкпенің желдендіруін қалпына келтіру

«Ауыздан ауызға», «Ауыздан танауға» тәсілдерін жасау оңай. «Ауыздан ауызға» тәсілінде адамның басын шалқайтады да төменгі иегін алдыға жылжытады, кеудесін ауаға толтырған көмек беруші адам пациенттің аузына толықтауаны үрлеп жібереді. Одан соң пациенттің ауызан босатады, сол кезде оның тыныс шығаруы өздігінен болады. Осындай іс-шараларды ірбір 5 секунд сайын қайталайды. Жасанды тыныстандыру кезінде пациенттің кеудесі керіліп, содан соң басылуы тиіс.

Қан айналымын қалпына келтіру

Ол үшін жүректің жабық массажы жасалады. Ол өкпені жасанды тыныстандырумен бірге жасалады. Пациентті қатты және тегіс жерге жатқызады да көмек беруші адам алақанының түбін оның төсінің төменгі бөлігіне төстің ұзына бойына параллельді түрде, ал келесі алақанының түбі алдыңғының үстіне қойылады. Егер реанимацияны 1 адам жасаса, онда тыныстандыру мен жүрек массажының қатынасы 2:15 болуы тиіс (15 массаж + 2 тыныстандыру). Егер 2 адам жасаса, онда 5 рет жүрек массажы + 1 тыныстандыру жасалуы тиіс. Реанимацияның тиімділігін қадағалау үшін ірі артериялар соғыстарын, ең дұрысы көз қарашығының өзгерулерін тексеріп отыру керек. Егер шара тиімді болса, онда мидың қанайналымы қалпына келеді де көз қарашықтары тарылады. Өзгермей кеңіген көз қарашықтары биологиялық өлімді білдіреді.

Қарыншалар фибрилляциясы кезіндегі жедел жәрдем:

Осы кездегі ең және жалғыз тиімді әдіске электрлік дефибрил-ляция жатады. Дефибриллятор болмаған кезде басқа шаралар тиімсіз. Миокард инфаркты кезіндегі тез жасалған электрлік дефибрилляция-ның тиімділігі 90% жуық. Алдымен 200 дж (5 кВ) қуат беріледі, тиімсіз болса тез арада қуатын 300-400 дж (6-7 кВ) дейін көтеріп бірнеше рет қайталайды. Егер онда да көмек болмаса, онда барлық реанимациялық іс-шараларды жалғастыра отырып әрбір 5 минут сайын электрлік дефибрилляцияны қайталайды, жүрек ішіне не венаға 1 мг-нан адреналин егеді. Рефрактерлі фибрилляция кезінде адрена-линнен басқа 100 мг-нан лидокаинді қайталап егеді, егер көмек болмаса, онда–новокаинамид, кордарон қолданады (Алгоритм 1).

Алгоритм 1

Қарыншалар фибрилляциясын (ҚФ) не қарыншалардың пульсі

жоғалған тұрақты тахикардиясын (ҚТ) емдеу алгоритмі

Медперсонал жоқ кезде Медперсонал жоқ кезде

ß ß

Пульсті тексеру Пульсті тексеру

Пульс жоқ болса

ß

Прекардиялық соққы жасау

ß

Пульсті тексеру Пульс жоқ болса

ß ß

Дефибриллятор дайын болғанша

жүректің жабық массажы мен жасанды тыныстандыру

ß

Дефибриллятор мониторынан аритмияның типін анықтау (ҚФ не ҚТ)

ß

Дефибрилляция жасау, қуаты 200 Дж *

ß

Дефибрилляция жасау, қуаты 200-300 Дж*

ß

Дефибрилляция жасау, қуаты до360 Дж*

ß

Пульс жоқ болса – жүректің жабық массажы мен жасанды тыныстандыру

ß

Венаға инфузия жасауды қамтамасыз ету

ß

Адреналин, 1: 10 000 0,5-1 мг венаға егу

ß

Трахеяға интубация жасау

ß

Дефибрилляция жасау, қуаты 360 Дж* дейін

ß

Лидокаин, 1 мг/кг венаға егу

ß

Дефибрилляция жасау, қуаты 360 Дж* дейін

ß

Натрий бикарбонаты венаға

ß

Дефибрилляция, қуаты 360 Дж* дейін

ß

Дефибрилляция, қуаты 360 Дж* дейін

ß

Лидокаинды қайталау

ß

Дефибрилляция, қуаты 360 Дж* дейін

Егер синус ырғағы қалпына келсе, онда лидокаин (новокаин-амид, кордарон, бретилий) инфузиясы тағайындалады және электролиттік алмасудың басқа да бұзылыстарын реттейді.

Қарыншалардың біріншілік фибрилляциясынан кейінгі болжамы көбінесе қолайлы және миокардтың асқынбаған инфарктындағы секілді болады.

Асистолия кезіндегі негізгі реанимациялық шаралар:

– трахея интубациясы;

– венаға түсу (катетер қою);

– ЭКГ ең болмаса тір тіркемесінде жүректің электрлік белсенділігі жоқ екенін анықтау.

Асистолияның қайтымды себебін іздеу:

– гипоксия;

– гиперкальциемия;

– гипо- и гиперкалиемия;

– ацидоз;

– дәрілер дозаларының артық болуы;

– гипотермия.

Тіпті уақытында басталған және тиімді жүргізілген реанимациялық шаралардағы қаза болуы жиілігі 85-100% құрайды. Жүректің жабық массажы мен өкпені жасанды тыныстандыруды тоқтатпай жүректің жұмыс қабілетін дәрілік қоздыруды қатар жүргізеді. Асистолияда ерте жасалатын сыртқы электрокардиостиму-ляция дұрыс деп саналады (онымен қатар дәрілер егіледі). Адреналин 1 мг әрбір 3-5 минут сайын венаға тез егіледі. Атропин 1 мг әрбір 2-5 минут сайын венаға егіледі және оның жалпы дозасы 0,4 мг/кг құрайды. Егер ешқандай көмек болмаса, онда реанимациялық шараларды тоқтатады (Алгоритм 2).

Кеш дамыған (бірінші тәуліктен соң) қарыншалар фибрилля-циясы көбінесе екіншілік сипатта және миокардтың терең зақым-дануларында, жүрек жетіспеушілігі мен блокадалары бар адамдарда кездеседі.

Кальций дәрілерін қолдану қазіргі кезде қауіпті деп саналады. Кейбір ғалымдар реанимациялық шаралардың тиімділігін арттыру үшін адреналиннің дозасын өте жоғары көтеру керек деп санайды (мысалы, әрбір 3-5 минут сайын 5 мл егу).

Алгоритм 2

Асистолия кезінде дәрігердің тактикасы

Егер аритмия сипаты белгісіз болса не ҚФ жорамалдаса,

онда дефибрилляция жасалады

Егер асистолия екені белгілі болса

ß

Жүректің жабық массажы мен өкпені жасанды желдендіру

ß

Адреналин, 1:10 000, 0,5-1 мг, венаға

ß

Трахея интубациясы

ß

Атропин 1 мг венаға егу (5 мин соң қайталау)

ß

Бикарбонатты қолдану мүмкіндігі

ß

Электрокардиостимуляцияны қолдану мүмкіндігі

ЖҮРЕК ЫРҒАҒЫ МЕН ӨТКІЗГІШТІГІНІҢ

ЖІТІ БҰЗЫЛЫСТАРЫ

Жүрек аритмиясы – жүрек соғысы жиілігінің, ырғақтылығының және (немесе) реттілігінің бұзылысы: ырғақтың жиілеуі (тахикардия) не сиреуі (брадикардия) ритма, уақытынан ерте жиырылуы (экстрасистолия), ырғақтық қызметінің дезорганизациясы (жыпылық аритмиясы) және т.б.

Жедел жәрдемді қажет ететін ырғақ пен өткізгіштіктің түрлері:

· пароксизмдік суправентрикулярлы тахикардия;

· жүрекшелердің 1:1, 2:1 қатынастарындағы пароксизмдік жыпылықтауы не тыпырлауы;

· қарыншалық тахикардия;

· миокард инфарктының жіті кезеңіндегі политопты не жұптасқан қарыншалық экстрасистолия;

· Моргань – Адамс – Стокс ұстамасының дамуымен жүретін брадиаритмия;

· толық АВ-блокада

Негізгі клиникалық белгілеріне жүрек қағуы не жүректің қатты қағуы сезімдері жатады. Сонымен қатар, аритмиялар бас айналуы не есінен тану белгілерімен де байқалуы мүмкін. Аримиялардағы есінен тану белгісін Моргань–Адамс–Стокс ұстамасы деп атайды.

Тахиаритмиялар ЖИА науқас адамдарда стенокардияның ұстамасын тудыруы мүмкін, ал жүректің сүлелі жетіспеушілігі бар адамдарда пароксизмдік тахикардия кезінде ентігуі күшейе түседі, демігу ұстамасы болуы мүмкін, тіпті өкпе шемені де дамуы ықтимал.

Аритмия кезінде гемодинамиканың айқын бұзылыс-тарында «аритмогенді» шоктың, қарыншалардың фибрилляциясының дамулары мен кенеттен қаза болуы да мүмкін.

Пароксизмдік суправентрикулярлық тахикардия:

Поиск по сайту: