Диагностикасы. Клиникалық көрініс мәліметтеріне, науқаста ҚД-1-ің расталуына, зертханалық зерттеу мәліметтеріне негізделеді

Клиникалық көрініс мәліметтеріне, науқаста ҚД-1-ің расталуына, зертханалық зерттеу мәліметтеріне негізделеді. ДКА тән: гипергликемия (басым жағдайда айқын емес), кетонурия, метаболикалық ацидоз, гиперосмолярлық (7.12 кесте).

7.12 кесте. Қант диабетінің жедел асқынуларының зертханалық диагностикасы

ҚД жедел декомпенсациясы көрініс берген науқастарды зерттеу кезінде гликемия деңгейін, креатинин және мочевинаны, электролиттерді анықтау міндетті, себебі оның негізінде эффективті осмолярлықты есептейді. Сонымен қатар, қышқылды-сілтілі тепе-теңдікті бағалау қажет. Эффективті осмолярлық (ЭО) келесі формула бойынша есептеледі:

2 х [Na+ (мЭкв/л) + глюкоза (ммоль/л)].

Қалыпты жағдайда ЭО 285 – 295 мОсм/л құрайды.

ДКА дамыған науқастардың басым көпшілігінде лейкоцитоз анықталады, себебі оның айқындылығы қандағы кетон денелердің деңгейіне пропорционалды. Натрий деңгейі гипергликемияға жауап ретінде сұйықтықтың интрацеллюлярлы кеңістіктен экстрацеллюлярлы кеңістікке осмотикалық өтуінен төмендейді. Сирек жағдайда натрий деңгейі айқын гипертриглицеридемияға байланысты жалған оң нәтиже көрсетуі мүмкін. Калий деңгейі оның экстрацеллюлярлы кеңістіктен ауысуына байланысты жоғарылауы мүмкін.

Салыстырмалы диагностикасы

ҚД-мен сырқаттанған науқастарда естен танудың дамуына әкелетін басқа да себептер ескерілу керек. Гиперосмолярлы комамен салыстырмалы диагностика қиындықтарды тудырмайды (ҚД-2-мен сырқаттанған егде жастағы науқастарда дамиды). ҚД-мен сырқаттанған науқастарда естен тану себебін жыдам анықтай алмағанда глюкоза енгізеді, себебі гипогликемиялық кома жиі дамиды, ал енгізілген глюкоза көрінісінде жылдам оң динамиканың дамуы естен танудың себебін анықтауға мүмкіндік береді.

Емі

ДКА емі регидратация, гипергликемия коррекциясы, электролитті бұзылыстарды реттеуге және диабет декомпенсациясын шақырған ауруларды емдеуге бағытталады. Емді арнайы емдеу мекемесінің реанимация бөлімінде жүргізу оңтайлы. Қосымша ауыр жүрек аурулары жоқ ересек науқастарда госпитализацияға дейінгі сатыда регидратация мақсатында сағатына бір литр жылдамдылықпен (шамамен 15–20 мл сағатына бір кг дене массасына) изотониялық ерітіндіні (0,9 % NaCl) енгізу тағайындалады. ДКА кезінде дамитын сұйықтық тапшылығы бірінші тәулікте-ақ бір кг дене массасына 100–200 мл-ден толықтыру қажет. Жас балалар үшін регидратация мақсатында тағайындалатын изотоникалық ерітінді көлемі сағатына бір кг дене массасына 10–20 мл болу қажет, бірақ алғашқы 4 сағатта оның көлемі бір кг дене массасына 50 мл-ден аспауы керек. Қатар жүргізілген инсулиндік терапиядан кейін гликемия деңгейі шамамен 14 ммоль/л дейін төмендегенде, кейін регидратация 10% глюкоза ерітіндісімен жалғастырады.

Қазіргі таңда ДКА кезінде «аз мөлшерде» инсулинді тағайындау концепциясы қолданылады. Тек қысқа әсерлі инсулин қолданылады. Инсулинді көктамыр ішілік енгізу оңтайлы болып табылады. Инсулинді бұлшықетке енгізудің әсері әлсіздеу, ол тек орташа ауырлықтағы ДКА кезінде, тұрақты гемодинамика және көк тамырлық терапия жүргізу мүмкін болмағанда тағайындалады. Соңғы жағдайда егу іштің тік бұлшықетіне жасалынады, бұл кезде инсулин шприцінің үстіне бұлшықетке инъекция жасауға арналған ине кигізіледі (бұлшықетке жақсы енуі үшін) және сол инемен инсулин флаконнан шприцке алынады.

Инсулинді көктамырішіне енгізудің бірнеше жолдары бар. Біріншіден, инсулинді инфузиялы «резеңкенің» ішіне енгізуге болады, бұл кезде қажетті инсулин мөлшері инсулин шприціне алынып, одан кейін 1 мл изотоникалық ерітінді қосып алынады. Гликемия деңгейі 14 ммоль/л жеткенге дейін сағат сайын науқасқа қысқа әсерлі 6–10 Бр инсулиннен енгізіп отырады; кейін сағат сайын анықталатын гликемия көрсеткіштеріне қарай инсулин мөлшері сағатына 4–8 Бр дейін төмендетіледі (параллель түрде регидратациялы ерітінді изотоникалықтан 10 % глюкозаға ауыстырылады). Гликемия деңгейінің төмендеу жылдамдығы сағатына 5ммоль/л-ден аспауы тиіс. Перфузорға ерітіндіні дайындау барысында арақатынас мынадай болуы тиіс: 50 Бр қысқа әсерлі инсулиннен кейін 2 мл 20 % адам альбумині ерітіндісі қосылады, одан кейін 50 мл 0,9% изотоникалық ерітінді енгізіледі. Егер инсулин бұлшықет ішіне енгізілетін болса, алдымен қысқа әсерлі 20 Бр инсулин енгізіледі, кейін сағат сайын инсулин мөлшері 6 Бірлікке, ал гликемия деңгейі 14 ммоль/л жеткеннен кейін, сағат сайын инсулин мөлшері 4 Бр төмендетіледі. Гемодинамика толық тұрақтанған соң және қышқылды-сілтілі тепе-теңдіктің компенсациясы орнағаннан кейін науқас инсулиннің тері астына енгізу түріне ауыстырылады.

Жоғарыда көрсетілгендей, ағзада калийдің айқын тапшылығына қарамастан (жалпы жоғалту 3–6 ммоль/кг), ДКА кезінде инсулиндік терапияны бастамастан бұрын оның мөлшері жоғары болады. Соған қарамастан, егер қан сарысуындағы калий мөлшері 5,5 ммоль/л төмен болса, калий хлориді ерітіндісін құюды, инсулинотерапиямен қатар басталуы тиіс. Калий мөлшерінің сәтті коррекциясына тек рН қалыпты көрінісінде ғана қол жеткізуге болады. рН төмен болған жағдайда жасуша ішіне калийдің енуі төмен болады, осыған орай ағзаға құйылатын калий хлориді деңгейін нақты рН көрсеткішіне лайықтау қажет екені сөзсіз (7.13 кесте).

7.13 кесте. Калий тапшылығын коррекциялау сызбасы

* есептеу үшін төмендегі мәліметтер қолданылады:

г KCl = 13,4 ммоль; 1 ммоль KCl = 0,075 г. 4% KСl ерітіндісі: 100 мл — 4 г KСl, 25 мл — 1 г KСl, 10 мл 0,4 г KСl.

Диабеттің декомпенсациясына әкелетін жиі себептердің бірі инфекциялық аурулар (пиелонефрит, диабеттік табан синдромы кезіндегі инфицирленген ойық жара, синуситтер және т.б.). ДКА кезінде субфебрилитет немесе қызба көрініс берген барлық науқастарға көзге көрінетін инфекция ошағының анықталмауына қарамастан антибиотиктермен емдеу тағайындалуы тиіс деген ереже бар, ДКА-нің өзіне дене қызуының жоғарылауы тән емес.

Поиск по сайту: