 |
АвтоАвтоматизацияАрхитектураАстрономияАудитБиологияБухгалтерияВоенное делоГенетикаГеографияГеологияГосударствоДомДругоеЖурналистика и СМИИзобретательствоИностранные языкиИнформатикаИскусствоИсторияКомпьютерыКулинарияКультураЛексикологияЛитератураЛогикаМаркетингМатематикаМашиностроениеМедицинаМенеджментМеталлы и СваркаМеханикаМузыкаНаселениеОбразованиеОхрана безопасности жизниОхрана ТрудаПедагогикаПолитикаПравоПриборостроениеПрограммированиеПроизводствоПромышленностьПсихологияРадиоРегилияСвязьСоциологияСпортСтандартизацияСтроительствоТехнологииТорговляТуризмФизикаФизиологияФилософияФинансыХимияХозяйствоЦеннообразованиеЧерчениеЭкологияЭконометрикаЭкономикаЭлектроникаЮриспунденкция
Reported Speech
Төл сөз және Төлеу сөз
Айтушының 2 әдісі бар:Төл және Төлеу
Төл сөз қолданылғанда үтір немесе қос нүкте қойылады, ал тура сөздің өзі тырнақшаға алынады.
1 Төл сөзді Төлеу сөзге алмастырғанда шақтардың келiсуi ереженi сақтап және барлық жіктеу және тәуелді есiмдiктер және қосалқы етiстiктердiң мағына бойынша талап ететiн алмастыруларын өндiрiп алу керек.
He said, “ We are going back to our country.”-Ол олар отанға қайтты деп айтты.
He says, “I shall come”-Ол «мен келемін!»-дед.і
He says that he will come.-ОЛ «келемін» -деді.
Сонымен қатар Төл сөзден Төлеу сөзге ауысқанда келесі өзгерістерге ұшырайды:
1 Хабарлы сөйлемдегі Төл етістік Төлеу етістікте TO SAY баяндауыш ретінде бас муше болып, ал жанама қосымша кезінде сәйкес TO TELL немесе дымсыз қолданылып етістік жаққа көрсетеді:
Direct speech: He said to me, “ The novel is very interesting.”
Reported speech: He told me that the novel was interesting. Или: He said that the novel was interesting
2 Құрамдас сөйлемнiң жіктік және тәуелдік есiмдiктерi сәйкесiнше мағынаға өзгере алады:
He said, “ I was ill last summer”
He said (that) he had been il last summer.
Direct speech: She repeated, “ I work in a textile mill.”
Reported speech: She repeated (that) she worked in a textile mill.
3 Уақыт немесе мекен әрекетін Төл және Төлеу сөз анықтап сөйлеушіге жақын болса,уақыт немесе мекен әрекеті ауысып алысынқырақ болады.
| Direct speech | Reported speech |
| Прямая речь | Косвенная речь |
| this -этот | that -тот, этот |
| these - эти | those - те, эти |
| now -сейчас, теперь | then -тогда |
| here -здесь | there -там |
| today -сегодня | that day -в тот день |
| tomorrow -завтра | the next day -на следующий день |
| the day after tomorrow -послезавтра | two days later -через два дня |
| yesterday -вчера | the day before -накануне |
| the day before yesterday -позавчера | two days before -двумя днями раньше |
| next week, month, year -на следующей неделе, в следующем месяце, году | the next (the following) week, month, year -на следующей неделе, в следующем месяце, году |
| last night -вчера вечером (ночью) | the previous night -предыдущим вечером (ночью) |
| last week, month, year -на прошлой неделе, в прошлом месяце, году | the previous week, month, year -на предыдущей неделе, в предыдущем месяце, год |
4 Егер басыңқы сөйлем өткен шақтардың бірінде тұрса (Simple Present, Past Continuous, Past Perfect),онда тура етістіктін сөзі шақтардың ережесіне сай ауысады
| Direct speech | Reported speech |
| Прямая речь | Косвенная речь |
| Present Simple He said, “I go to school.” | Past Simple He said (that) he went to school. |
| Present Continuous He said, “I am going to school.” | Past Continuous He said (that) he was going to school. |
| Past Simple He said, “I went to school.” | Past Perfect He said (that) he had gone to school. |
| Present Perfect He said, “I have gone to school.” | Past Perfect He said (that) he had goneto school. |
Егер етістікті Төл сөзден Төлеу сөзге ауыстырғанда, ол өзгеріссіқ қалады:
-егер етістік баяндауыш осы шақ немесе келер шақта:
| Direct speech | Reported speech |
| He`ll say, “ I`ll order a pizza for dinner” | He`ll say (that) he`ll order a pizza for dinner |
| He says, “I can do it” | He says (that) he can do it |
5 Төл сөзден Төлеу сөзге ауыстырғанда would, could, should,ought to, used to mustn`t, had better-модальды етістіктері өзгеріске ұшырамайды.
.He said to her, “ You should send him a book”.
He said, (that) she should send him a book.
6 Иә немесе Жоқ (yes no) үстеулері Төлеу сөзде етістік ретінде келеді:
Yes - agree, answer in the affirmative, consent етістіктері арқылы беріледі
He said, “ Yes, I shall give this book to you”
He agreed (consented) to give that book to me.
No- refuse, answer in the negative етістіктері арқылы беріледі
“ No, I have no time, ” she said.
She answered in the negative.
II. Төл сөзден Төлеу сөзге бұйрықты сөйлемде аударғанда келесі өгерістер жүреді:
| Tell, ask, command, order, request + to-infinitive |
| Tell, ask, command, order, request + not to-infinitive |
Төлеу сөзде бұйрық пен өтініш tell, ask, command,order, beg, request етістіктерден кейінгі инфинитив жай сөйлемде қолданылады.
| Direct speech | Reported speech |
| 1.Mother shouted, “ Come here at once” | 1.Motherordered me to come to her at once |
| 2. She said, “ Give me a spoon and a fork “ | 2. She asked me to give her a spoon and a fork. |
| 3.The secretary said, “ Please, pass me the paper” | 3. The secretary requested to pass her the paper. |
| 4.The teacher said to me, “ Put the book on the table.” | 4. The teacher told me to put the book on the table.” |
Жеке және сілтеу есімдіктері мекенмен мезгіл үстеуде мағынасына қарай ауысады.
III. Төлеу сөзде сұрақтарда тура сөздер қолданылады.
Төлеу сөзде арнайы сұрақ басыңқы сөйлемге есемдіктер немесе үстеулер (what, which, who, when, where, why) арқылы қосылады.
| Ask+wh-word |
| Direct speech | Reported speech |
| She asked us, “ Where will they go tomorrow?” | She asked us where they would go the following day?” |
| The boy said, “ Which way has my brother gone?” | The boy asked which way his brother had gone |
Төлеу сөзде алтернативты сұрақтар whether, if, шылаулары арқылы қосылады
| Ask+if/whether |
| Direct speech | Reported speech |
| He asked me, “ Do you read English?” | He asked me whether I read English or not |
| I asked them, “Did you see him last evening?” | I asked them if they had seen him the previous evening. |
Поиск по сайту: