Как я стал профессионалом 10 страница

«Евразия» банкі – Еуропаның танымал банктерімен жіне АҚШ-тың негізгі банктерімен корреспонденттік байланысы бар банк.

Тұранбанк Алматыда 3 банкпен, Еуропада бірнеше банкпен корреспонденттік байланыста.

Әлембанк – акционерлік банк. Әлембанк - өнеркәсіпке және жеке адамдарға акция сатады.

Халықбанк мекемелер мен өнеркәсіптерге кассалық есеп қызметін көрсетеді. Заңды тұлғалар мен жеке тұлғаларға несиенің барлық түрі бойынша қызмет жасайды. Өнеркәсіптерге есеп ашуға және жүргізуге қызмет етеді. Ұйымдар мен тұрғындардан салымдар қабылдайды. Құнды заттарды сақтауға қызмет етеді. Банк жұмысының барлық мәселелері бойынша (акционерлік, инвестициялық т.б.) кеңес береді.

2-тапсырма. Мәтінді бүгінгі күннің мәліметтерімен жаңалап, мазмұндаңыз.

3-тапсырма. Төмендегі сөйлемдерді сұраулы сөйлемдерге айналдырыңыз:

Біздің елде банктік жүйе 2 деңгейлі.

Ұлттық банктер бірінші, екінші деңгейдегі банктерді тексереді, тіркейді. Әр банк ашылған сайын ұлттық банк лицензия береді. Банк жұмысы нашар болса, лицензияны қайтарып алады, жабады. Банктер кредит – несие саясатын жүзеге асырады.

4-тапсырма. Сөз тіркестерімен сөйлем құрастырыңыз.

Заңды тұлға, несие, құнды қағаз, отандық тауар, банктік жүйе, зейнетақы қоры.

5-тапсырма. Оқыңыз.

“ВОЗНИКНОВЕНИЕ БАНКОВ, КАК ОДНО ИЗ УСЛОВИЙ ПРОГРЕССА ЭКОНОМИКИ”

Начиная с самого далекого прошлого возникновение и функционирование банков непосредственно связано с эволюцией денег, прошедшей ряд исторических этапов в своем развитии. Конечно, в Древнем Риме и античной Греции, когда роль денег выполнял скот, ни о каких банках речи не могло быть. Гомер оценивал стоимость щита Ахилла в бочках: в латинском языке слово “recus” (стадо). В качестве денег использовались рис в Японии, чай в Китае, хлопчатобумажные ткани в Африке, рыба в Исландии.

Но на определенном этапе развития обмена в качестве товара всеобщей потребностей на первое место начинают выходить металлы, что связано с их полезностью, однородностью и способностью к сохранению своих качеств. Доминирующая позиция металлических денег долго сохранялась в истории денег, в течение которой в качестве денег вначале использовалось железо, затем бронза, а в последующем – золото и серебро, которые малы по объему, одинаково добротны, легки в перевозке, не оставляют отходов при размене, удобны для хранения, красивы и блестящи в предметах, которые из них изготавливают, и могут использоваться до бесконечности.

В последней трети XIX века большинство стран перешло к монометаллической денежной системе на золотой основе. При этом осуществлялась свободная чеканка золотых монет, свободный размен других денежных знаков на золотые монеты и беспрепятственное движение золота между странами. Так продолжалось до первой мировой войны, когда большинство стран перешло к бумажно-денежной системе, при которой функцию меры стоимости выполняет золото, а функцию средства обращения и средства платежа - банкноты и бумажные деньги, которые неразменны на золото и потому могут обесцениваться. Возможность замены золотых денег бумажными заложена в их функциях как средства обращения, когда деньги выполняют роль посредника в обращений товаров, выполняя эту роль мимолетно, переходя из рук в руки.

Однако ни древняя, ни современная история не располагает достаточно полными сведениями о том, когда возникли банки, с выполнением каких операций было связано их рождение. Поэтому в экономической литературе точно не определенным остается период возникновения банков.

По мнению одних ученых, банки возникли при феодализме, а по мнению других – денежные и кредитные отношения имели место уже в рабовладельческом обществе.

Так слово «банк» происходит от итальянского «banco», означающего «стол». Эти «банкостолы» устанавливались на площадях, где проходила оживленная торговля товарами. Она велась с использованием разнообразных монет, чеканившихся как государствами, так и городами и даже отдельными лицами.

По мнению историков, еще 2300 лет до нашей эры у халдеев были торговые компаний, которые наряду с выполнением своих непосредственных функций выдавали также ссуды. Упоминания о первых обособленных кредитных операциях относятся к VI веку до нашей эры. В Древнем Вавилоне практиковалась вкладная операция: прием вкладов и уплата по ним процентов. Эти же операций в VI веке до нашей эры практиковались и в Греции, где наряду с приемов вкладов за известную плату производили обмен денег.

По свидетельству этимологических словарей русского языка, слово «банк» заимствовано из итальянского «banco» с 1707 года.

В картотеке среднерусского словаря Института русского языка слово «банкир» отличается в письмах и бумагах Петра Великого (1704-1705).

В Казахстане таких достоверных источников пока не обнаружено. В те времена в казахском языке, видимо, даже не было такого слова, как банк, хотя функционировали деньги, в определенной части населения существовали заемодатели и заемолучатели, имело место концентрации денежных ресурсов в виде монет разных стран, особенно на путях торговли и в торговых центрах. В обиходе слово «банк» могло употребляться среди русских и других иностранцев, занимавшихся в Казахстане активной торговой деятельностью в XVIII – XIX веках. (“Банки Казахстана” журналынан).

6-тапсырма. Түсінгеніңізді қазақша баяндаңыз.

7-тапсырма. Банктің шығу тарихы туралы сұхбат құрастырыңыз.

8-тапсырма. Мәтінді оқыңыз, аударыңыз. Мәтінге ат қойыңыз.

Айырбастың өркендеуіне байланысты ақша шықты. Ақша өнім мен товар құнын бейнелейтін балама. Ол әр мемлекетте әртүрлі аталғанымен негізінде сауда – саттық кезінде құн өлшемі ретінде пайдаланылатын металл және бағалы қағаз. Мәселен, Германиядағы ақша өлшемі – марка, Қытайда – юань, Ұлыбританияда – фунт – стерлинг, Венгрияда – форинт. Сонымен қатар кейбір ақша өлшемдері бірнеше мемлекеттердің ақша қатынасында жүреді. Мысалы: Франция, Бельгия, Швейцария елдеріндегі ақша өлшемі – франк, бірқатар елдерде (Швеция, Норвегия, Дания, Чехия т.б.) қазір қолданылып жүрген ақша өлшемі – крона, Ирак пен Югославияда – динар, ал АҚШ, Канада, Эфиопия және басқа кейбір мемлекеттердің ақша өлшемі – доллар.

Көне замандарда алғашында әртүрлі тайпалар мен халықтарда ақша ретінде ішкі және сыртқы сауда – саттықтың басты заттары болатын товарлар қолданылған. Ақша қызметін қандай товарлар атқармады десеңші. Аңшы халықтарда – аң терілері, ал диханшыларда – астық, шарап, өсімдік майы. Мысалы, ертедегі мемлекеттер, Рим, Спарта, Карфогенде ақша орнына мал жүрген. Скандинавия мемлекеттерінің ежелгі жазба ескерткіштерінен аң терілерінің ақша орнына жүргенін көреміз.

Ең қызығы қазіргі ұлттық валютамыз – теңге және тиін атауларының аң терісімен тығыз байланыстылығы назар аудартады. Сонымен қатар қазақ тілінде ақша, қаржы ұғымын беретін пұл, сом, алтын, құн сөздерінің де тағдыры қызық. Ең бір ерекше атап өтетін жағдай бұл атаулар орыс тілінде де кездеседі және мағынасы жағынан байланысы бар.

Ежелгі Русь пен көшпенділер арасында ерте замандардан сауда – саттық дамып, тіпті, ортақ ақша атауларының қалыптасқаны тарихшы және әдебиетші ғалымдардың еңбектерінде жазылған. Мысалы, теңге – деньги, куны – құн, пул – пұл, алтын, тиын атаулары арасында тығыз байланыс бар екенін орыс ғалымдары В. Ключевский, Г. Федоров – Давыдов, В. Вакуров еңбектерінен оқуға болады.

Жалпы, қазақ тілінде әлі сақталып келе жатқан ақша атаулары халқымыздың ардақты ұлы Б. Момышұлының «Қазақ тілі еш уақытта, өзімен көршілес халықтың тілдерінен сорлы болып, қатардан қалып өмір сүрмегендігі, өз сыбағасын ешкімге жегізбегендігі мыңдаған жыл тарихында айқындалған емес пе еді» деген ұлағатты сөзін дәлелдейді. (“Қаржы-қаражат” журналынан).

9-тапсырма. Мәтінді оқыңыз, түсінбеген сөздеріңізге назар аударыңыз.

10-тапсырма. Мақал – мәтелдердің мағынасын түсіндіріңіз.

Ақша кетуге тырысады,

Есеп ұстауға тырысады.

***

Алтын көрсе періште жолдан таяды.

***

Ақша – қолдың кірі.

11-тапсырма. Әр елдің ақша бірлігін жазыңыз:

12-тапсырма. Берілген мәтінді мәтінге жуық аударыңыз.

“ТЕҢГЕ”

“Деньги” деген сөз түркі сөзі “теңгеден” шыққан. Өте ерте заманда, түркілерде көлемі үлкен күмістен жасалған ақша болған. Оны теңге деп атаѓан. Оның бағасы жүз тиін терісіне сай келген. Теңге осыншама үлкен болғандықтан, оны бірнеше бөлікке бµлген. Осыдан шабу – рубить – рубль сөзі пайда болыпты. Ал ұлттық теңгеміз деньги – теңге болып кетті. “Тиін сөзі – “тиын” болды.

13-тапсырма. Сұрақтарға жауап беріңіз.

- Теңгенің шығу тарихы туралы не білесіз?

14-тапсырма. Берілген мәтінді мәтінге жуық аударыңыз.

15-тапсырма. Берілген мәтінді мәтінге жуық аударыңыз.

Досыңызбен теңге туралы сұхбат құрастырыңыз.

16-тапсырма. Төмендегі сөздердің антонимдерін табыңыз, сөйлем құрастырыңыз:

Кіріс, бару, көп, бай, қымбат, құнсыз.

17-тапсырма. Мақалды оқыңыз, мағынасын түсіндіріңіз.

1) Теңгенің кішісі тиын,

Желдің кішісі құйын.

2) Теңге тиыннан өседі,

18-тапсырма. Орыс тілінде мағынасы сәйкес келетін мақал-мәтелді айтыңыз.

1) Ақшада көз жоқ.

2) Жүз теңгең болғанша,

Жүз досың болсын.

19-тапсырма. Тиісті септік жалғауларын қойып, сөйлемдерді аяқтаңыз:

Елбасы... халық.... Жолдауы... сәйкес ауыл... бетбұрыс басталды.

Теңге... нығаюы ішкі валюта рыногы… валюта… едәуір көлем... келіп түсуі… түсіндіріледі.

20-тапсырма. Мәтіннен түсінгеніңізді қазақша баяндап беріңіз

Поиск по сайту: