Жер асты сулары ---2 билет

2. Тұрақты даму тұрғысынан Қазақстанның дамуын бағалау

Бұл тұрғыда Қазақстан экономикасы шикізат шығарып сатушыдан өндіріс тауарларын өңдеп, шығаратын, оларды экспортқа шығарушы елге айналуын қарастырамыз. Өндірістік тауарлардың сапасын арттыра отырып, жаңа сату нарықтарына шығу, әлемдік сауда ұйымына мүше болып, экспорттық саланы арттыру. Сауда-саттық, салық алу, кедендік заңдылықтарды Халықаралық деңгейге дейін көтере отырып, шікизат пен өндіріс тауарларын экспортқа шығарудан әлем елдері ішінде алдыңғы қатарға шығу.

Елдің әрі қарай өркендеуі үшін ғылымды арттыру, жаңа технологиялар мен техниканы өндіріске енгізу, машина мен өндіріс құралдарындағы қазақстандық мазмұнды ұлғайту, білім беру мен мендициналық көмек көрсету, емдеу сапасын жоғары дәрежеге жеткізу, нанотехнологилар жетістіктері мен космостық зерттеулердің нәтижелерін кеңінен өмірде қолдану қолға алынуы керек.

Сектораралық байланыс пен әріптестік жүйесін құру мақсатында Қазақстан Республикасының тұрақты даму Орталығын құру жоспары әзірленіп ұсынылды. Жобаның эксперттік қатусыу кезінде Балқаш-Алакөл Бассейіндік кеңесі құрылды (БК). Нұра-Сарысу БК құру процесіне сараптамалық қолдау көрсетіледі.

Қазақстан Республикасының тұрақты дамуға көшу тұжырымдамасы – 21 ғасырдағы Қазақстан Күн тәртібінде қарастырылды.

Экологиялық кодекс пен қоршаған ортаны қорғауға байланысты заңдарды қайта қарастыру құжаттары бойынша басқа халықаралық жобалармен өзара кеңес беру және материалдарға сараптама жүргізіледі:

- ҚР мен Алматы қаласындағы қалдықтарды басқару жүйесі бойынша және БҰҰ ТД жобасы мен Чехиямен;

- БҰҰ ТД жобасымен глобады конвенциялрдың потенциялын бағалау бойынша;

- БҰҰ Д жобасымен ИУВР бойынша;

- Астана қ. ТД стратегиялық жобасының экологиялық компоненті бойынша бөлімді редакциялау;

- ОА РЭО жобасымен Іле-Блқаш бассенін экожүйелік басқару бойынша.

2000 ж. ҚР мемлекеті БҰҰ-ның дамыту бағдарламасымен бірге «2001-2004 жж. Тұрақты даму үшін институционалдық күшейту» атты Қазақстандағы халықаралық жобаларын міндеттері бойынша күрделі және ұзақ мерзімді бағдарламаны қабылдады. Бағдарламаның негізгі мақсаты – тұрақты даму (ТД) институттары арқылы ведосмтвоаралық және сектораралық кедергілерді болдырмауды жетілдіру.

Қазақстан республикасы әлемдік қоғамдастыққа толыққанды қатысушы ретінде ХХІ ғасырға арналған күн тәртібінде (Рио-де-Жанейро, 1992 жыл) және Мыңжылдық саммиті (Нью-йорк, 2000 жыл) мен Тұрақты даму жөніндегі әлемдік саммит (2002 жыл, Йоханнесбург) декларацияларында қойылған міндеттерді орындау жөнінде міндеттемелер қабылдады. Қазақстан Республикасы тұрақты дамуға қол жеткізу бағытында бірқатар шаралар қабылдады.

Қазақстан БҰҰ-ның ТД жөніндегі комиссиясының, «Еуропа үшін қоршаған орта» және «Азия үшін қоршаған орта мен ТД» процестерінің, тұрақты даму үшін Дүниежүзілік кәсіпкерлер кеңесі өңірлік еуразиялық желісінің мүшесі және белсенді қатысушы болып табылады.

Қазақстанның 2030 жылға дейінгі Даму стратегиясы, ҚР дамуының 2010 жылға дейінгі стратегиялық оспары, ҚР-ның 2015 жылға дейінгі индустриялық-инновациялық даму стартегиясы қабылданды, ҚРның ТД жөніндегі кеңесі және «Самрұқ-Қазына» әлеуметтік даму қоры АҚ құрылды.

ҚР Еуразия құрлығының экологиялық трақтылығын қамтамасыз етуде ерекше рөл атқарады. Еуропа мен Азия арасында саяси, мәдени және экономикалық көпір бола отырып, Қазақстан құрлықты ландшафтар мен экологиялық жүйелердің дамуына осы тектес байланыстырушы қызмет атқарады. Қазақстан аумағының көлемі, климат жағайларының күллі аумағындағы экологиялық жағдайды оның Қазақстандағы тұрақтылығына йтарлықтай тәуелді етеді.

3. Мұхиттар мен теңіздер мәселелері

Балықтар қорының азаюы мен теңізд ортасын қорғау мәселелері сақталып отыр. Алдыңғы қатардағы мәселеге мұхит жағалауындағы ластану жағдайы мен оған антропогендік әсерлердің ұлғаюы жатады. Теңіз бен мұхиттардың қорын пайдалану мен оны сақтау экономкалық сараптамадан өткізуді талап етуде. Барлық теңізбен шектесетін елдер бірлесе отырып осы мәселелерді шешуге жұмыла кірісулері керек.\\

Жердегі судың әлемдік қоры орасан зор. Олар 1353985 мың км³ көлемін алып жатыр. Егер гидросферадағы барлық суды біртекті етеіп Жер бетіне жайсақ, оның қалыңдығы шамамен 2,5 км болар еді. Әлемдік мұхит шегінде орташа тереңдік 3,96 км, ал ең терең максималды тереңдік 11022 м. Жердің басым көп бөлігі тұзды су болып табылады. Ол жалпы қордың 97,5% үлесін құрайды, бірақ тұщы судың көлемі де өте көп. Оның мөлшері 35 млн. км³-ге тең.

Мұхит орасан зор табиғи буланушы ретінде әрі құрлықты тұщы сумен қамтамасыз етуші ретінде қызмет етеді. Өзендегі ағынды суды қабылдап алғаннан кейін мұхит сандық жағынан жаңғырып, сапа тұрғысынан қалпына келеді. Планетаға түсетін жауын-шашын буланумен теңеседі. Екі шама да 577000 км³/жылына жуық. Мұхиттың булануы жауын шашыннан 47000 км³/жылына артық. Қазіргі кезде әлемдік су балансы мұхит жағына қарай ығысқан. Әлемдік мұхит – таусылмайтын су қоры. Алайда, теңіз суындағы тұз оны алдын ала тұщы суға айнадырмаса ауыл шаруашылығына, өнеркәсіпке және ауыз су ретінде пайдалануға жарамсыз етеді. Теңіз суында 3,5% тұз ерітіндісі бар және ерітінді газ бен органикалық қосындылардың аздаған мөлшері кездеседі. Теңізден алынатын тұщы судың шегі жоқ мөлшерін ауыл шаруашылығында пайдалануға болады. Алайда, теңіз суын ауыл шаруашылығы үшін пайланудың ауқымы тұщы судың бағасына тәуелді. Өкінішке орай, ащы суды осы заманғы тұщы суға айналдыратын құрылғымен суды өңдірудің бағасы өте қымбат. Жер астындағы тұщы теңіз – жер қойнауын қоректендіретін таусылмайтын мұхиттың тіршілік жоқ бет жағындағы жұп-жұқа қабыршақ. Адамның араласуының нәтижесінде тұщы және ащы жер асты суларының арасынағы қалыптасқан табиғи тепе-теңдік бұзылып отыр.

Поиск по сайту: