Билет №13. 1. Гидросфераға анықтама бер

1. Гидросфераға анықтама бер

Гидросфера – биосфераның бір қабаты, табиғи су қоймаларынан (мұхиттардан, теңіздерден, көлдерден, өзендерден) құралады. Бұл құрлықтың 70% алып жатыр. Гидросфераның ауданы 400 млн. шаршы км. Гидросферадағы биосфераның шегі 11 км-ге дейінгі тереңдікке жетеді. Теңіз жануарлары және өсімдіктері (қызыл, жасыл, қоңыр бардырлар) үшін су өте қолайлы орта. Таза, мөлдір болғандықтан күн сәулесі оның 200 метр тереңдігіне дейін тарайды. Бұдан кейінгі судың қабаттарын мәңгілік қараңғылық басып тұрады.

2. Ортаның қолайсыз жағдайынан қашу жолына анықтама бер.

Ортаның қолайсыз жағдайынан қашу жолы – орта факторлары жйсыз жағдайға ауыса бастағанда ағзалардың кейбір түрлері тіршілік ету ортасын ауыстырады, яғни миграция басталады. Мысалы, құстар ауа райы суыта бастағанда жылы жаққа қарай ұша бастайды. Ортаның ағзаларға әсері орта факторлары мен жағдайының қаншалықты тұрақты екендігінде. Ол тұрақтылық әсердің қайталануына байланысты. Осы тұрғыдан қарастырғанда ортаның әсер етуші факторлары бірінші ретті және қайталанбайтын болып бөлінеді.

Бірінші ретті қайталанбалы факторларға негізінен ердің айналуына байланысты күн мен түннің ауысып отыруы, жыл маусымдарының ауысуы жатады. Бұл шарттарға ағзалар әбден бейімделіп алғн және ол бейімділік тұқым да қуалайды.

Екінші ретті қайталанбалы факторлар бірінші ретті қайталанбалы факторлардың салдары болып келеді, мысалы ылғалдылық, температура, шөптің өсу қарқыны, жауын-шашынның түсуі.

Қайталанбайтын факторларға белгілі бір уақыт аралығы жоқ, кездейсоқ болып отыратын факторлар жатады. Мысалы, жанар таудың атқылауы, жердің сілкінісі, дауылдың тұруы және басқа да табиғи апаттар.

Сонымен қатар тұрақты түрде әсер ететін факторлар да бар. Мысалы, гравитациялық әсер барлық ағзаларды Жерге үздіксіз тартып отыраы, осындай әсерге Жер планетасының магнит өрісі де жатады.

3. Ластанған суды тазарту әдістері

Лас суды механикалық, химиялық және биологиялық әдістермен тазалайды және бактериядан тазарту үшін дезинфекция жасалынады.

Тазарту мына әдістер арқылы жүзеге асады:

- Сүзу;

- Тұндыру;

- Механикалық бөлшектерді ортадан тепкіш күш арқылы бөліп алу;

- Фильтрлеу.

Сүзу үшін екі түрлі қондырғы пайдаланылады: торшалар мен талшық ұстағыштар. Торшалар 25-40 градус бұрышпен орналасады, ал талшық ұстағыштар тесіктері бар конустар тәрізді барабан, дискі және фильтрлерден тұрады.

Тұндыру әдісі зиянды қатты және сұйық түрдегі заттардың төмен шөгуі мен су бетіне жүзіп шығуына арналған. Тұндырғыштар су ағынының бағытына қарай горизонталды, вертикалды, радиалды және аралас болып келеді.

Механикалық бөлшектерді ортадан тепкіш күш арқылы бөліп алу әдісінде гироциклонда мен центрифугалар қолданылады.

Өте ұсақ бөлшектер үшін фильтрлер қолданылады. Бұл фильтрлерде сүзгіш ретінде кварц құмы, тас қиыршықтары, антрацит, шлак, көмір пайдаланылады. Микрофильтрлерде ұсақ тесіктері бар материалдар қолдаылады (керамика, металдар).

Поиск по сайту: