Жеке тапсырмалар 3 страница. ОЖСӨЖ мазмұны: Тың игеру саясатының экономикалық, әлеуметтік-демографиялық

ОЖСӨЖ мазмұны: Тың игеру саясатының экономикалық, әлеуметтік-демографиялық, рухани салдарлары.

Әдебиет: (2) 454-481 бб

СОЖ мазмұны: Республикадағы көлік жүйесі мен Ғарышты игеру.

Әдебиет: (2) 454-481 бб

Апта

Кредит сағат 43

Дәріс №29

Тақырыбы: Республиканың өркениетті елге айналуы жолындағы кезеңдері

Дәріс мазмұны: 1. Экономикалық реформалардың уақыты, нарықтық экономиканы жандандырудың алғышарттары.

2. Экономиканы дамытудың белестері.

Әдебиет: (2) 454-480 бб.

ОЖСӨЖ мазмұны: Қазақстандағы табиғат байлықтарын игеру.

1 Табиғат байлықтарының көзі, қорының көлемі.

2 Қазақстандағы ұлттық және шет елдік компаниялармен қорлардың қызметі.

3 Шетелдік инвестиция және Қазақстан өнеркәсін дамытуға жұмсалған шығындарды есептеу техникасы.

Әдебиет: (2) 454-481 бб

СОЖ мазмұны: Экономиканы дамытудың белестері.

Әдебиет: (2) 454-483 бб

Кредит сағат 44

Дәріс №30

Тақырыбы: ҚР сыртқы саясатындағы экономика. Қазақстанның қазіргі кезеңдегі сыртқы саясаты және экономикалық байланыстары

Дәріс мазмұны:

1. Еуразия Одағын құру идеясы және оның мәні мен барысы.

2. Қазақстан-Ресей экономикалық байланыстары.

3. Қазақстан-АҚШ-ТМД елдері экономикалық байланыстары.

4. Қазақстан және Орталық Азия елдері ынтымақтастығы.

5. Күн шығыс(Қытай, Корея, Жапония,) және Шығыс Азия (Малайзия, Индонезия), Сауд Аравиясы елдерімен қарым-қатынастар.

Әдебиет: (2) 454-481 бб

ОЖСӨЖ мазмұны: Шетелдік инвестиция және Қазақстан өнеркәсін дамытуға жұмсалған шығындарды есептеу техникасы.

Әдебиет: (2) 454-481 бб

СОЖ мазмұны: Қазақстан және Орталық Азия елдері ынтымақтастығы.

Әдебиет: (2) 454-481 бб

Кредит сағат 45

Практикалық сабақ №15

Тақырыбы: КСРО-ның ыдырауы және Тәуелсіз Қазақстанның сыртқы және ішкі саясатындағы экономикалық дамуының өзекті мәселелері.

Мазмұны:

1. Қазақстан КСРО-ның ірі өнеркәсіп аймағы.
2. Аграрлық сектордағы қайшылықтаржәне оны басқарудағы әкімшілік әдістердің күшеюі.
3. Қайта құру саясаты. Республикада экономикалық өзін-өзі басқару және өзін-өзі қаржыландыру концепциясы.
4. Қазақстанның нарықтық экономикаға өтуінің негізгі кезеңдері. Инфляция.
5. Әлеуметтік бағдарлы нарықты құру. Ұлттық валюта және қаржы-несие жүйесі. Шет елдік инвестицияның тартылуы.
6. Қазақстан экономикасын дамытудың кластерлік принципі, индустриялы-инновациялық технология, инфраструктураны дамыту.
7. Қазақстанның әлемдік бәсекеге қабілетті 50 елдің қатарына кіру стратегиясы

Әдебиет: (2) 454-490 бб

ОЖСӨЖ мазмұны: Қайта құру саясаты

Әдебиет: (2) 454-481 бб

СОЖ мазмұны: Шет елдік инвестицияның тартылуы.

Әдебиет: (2) 454-481 бб

Әдебиеттер тізімі:

1. Қазақстан тарихы (көне заманнан бүгінге дейін). Бес томдық. 1 том. –Алматы, Атамұра, 1996. -544 б.

2. Қазақстан тарихы (көне заманнан бүгінге дейін). Бес томдық. 2 том. –Алматы, Атамұра, 1998. -640 б.

3. Қазақстан тарихы (көне заманнан бүгінге дейін). Бес томдық. 3 том. –Алматы, Атамұра, 2002. -768 б.

4. Апполова Н.Г. Хозяйственное освоение Прииртышья в конце ХҮІ первой половине ХҮІІІ в. М., 1976

5. Абиль Е.А. История государства и права Казахстана. Курс лекции, (3-е издание) Караганда, ТОО «Учебная книга», 2005.-256 с.

6. Қазақстан тарихы. Энциклопедиялық анықтамалық. –Алматы: Аруна LTD, ЖШС, 2006. -768 б.

7. Алтын Орда: қазақ хандығы (1бөлім) /Қазақ және орыс тілдерінде/Ред.А.Сәрсенбаев, М.Қойгелдиев, К.Байпақов, Б.Көмеков. Алматы, Аруна, 2004.-224 б.

8. Байпаков К., Нұржанов А. Ұлы Жібек Жолы және Ортағасырлық Қазақстан. –Алматы:Қазақстан, 1992. -208 б.

9. Жұмаханов Т., Жұматаев Б. Қазақ хандығы (ІІ бөлім). –Алматы: Аруна, 2006.-224 б.

10. Агаджанов С. Очерки истории огузов и туркмен Средней Азии. ІХ-ХІІІ вв. Ашхабад, 1969.

11. Ахынжанов С.М. Кыпчаки в истории средневекового Казахстана. А, 1991Казахская ноциональная одежда. Алма-Ата, Жалын, 1976.

12. Аспендияров С.Қазақстан тарихының очерктері. А,Санат,1994.

13. Абусеитова М.Х. Казахстан и Центральная Азия в ХҮ-ХҮІІ веках: история, политика, дипломатия. Алматы, «Дайк-Пресс», 2002.

14. Байпаков К. Древние города Казахстана. Алматы, Аруна LTD,2005.-316 стр.

15. Средневековые города Казахстана (Книга -альбом) –Алматы, Өнер, 2006. -200 с.

16. Батырша-ұлы Б. Мысыр Мамлүк мемлекетінің Дешті-Қыпшақпен байланыстары. ХІІІ-ХҮ ғғ. Зерттеу. –Алматы: Экономика, 2005. -352 б.

17. Джанибеков У. Культура Казахского ремесла. Алма-Ата.(Өнер), 1982.

18. Төлентаева К.Ә. Қазақстан тарихы. Оқу құралы. –Алматы: «Зият Пресс», 2006. -168 б.

19. Байпаков К. Средневековые города на Великом Шелковым пути. А,1991.

20. Байпаков К, Ерзакович Л.Б.,По следам древних городов Казахстана. А, Ғылым, 1990.

21. Бартольд В.В. Туркестан в эпоху монгольского нашествия. Соч. Т-І. М,1963.,Т-2,1964., Т-3, 1965.

22. Бартольд В.В. Очерки историй Семиречья. Соч. Т-2. М.,1963.

23. Бичурин И.Я. Собрание сведений о народах, обитавших в Средней Азии в древние времена. Т. 1-3. М,Л.1950-1953,1956.

24. Гумилев Л. Древние тюрки. М.,Л.,1991.

25. Кадырбаев А.Ш. Очерки истории средневековых уйгуров, ждалаиров, найманов и киреитов. Алматы, 1993.

26. Казахстан, Средняя и Центральная Азия в ХҮ-ХҮІІІ вв. А,1983.

27. Караев О. История Караханского каганата. Фрунзе, 1983.

28. Кляшторный С.Г. Кыпчаки в рунических памятниках. Л.,1986.

29. Кляшторный С.Г., Султанов Т.И. Казахстан летопись трех тысячелетий. Алматы, Рауан, 1992. 346 стр.

30. Кумеков Б.Е. Государство кимаков ІХ-ХІ вв. По арабским источникам. А,1972.

31. Маданов Х. Қазақ мәдениетінің тарихы. Алматы, 1998.

32. Тарих –адамзат ақыл-ойының қазынасы. Он томдық. –Астана: Фолиант, 2005. -472 б., суретті.; Т-ІІІ, Ортағасырлық тарихи ой. -Астана, 2005

33. Черников С.С. Восточный Казахстан в эпоху бронзы. М. Л. 1966.

34. Акимов К.А. К проблеме происхождения номадизма в аридной зоне Древнего Казахстана Алма-Аты, 1966.

35. Толыбеков С. Кочевое общество казахов в 18- начале 20 веков Алма-Ата 1971 г.

36. Кадырбаев М.К. Хозяйство казахов на рубеже 19-начале 20 веков. Алма-Ата 1986 г.

37. Романов Ю.И. Укрепление энергетической базы республики военные годы. Алма-Ата 1974 г.

38. Козыбаев М.Л. Казахстан – арсенал фронта. Алма-Ата 1957 г.

39. Казахстан в период Великой Отечественной войны. Алма-Ата, 1957 г.

40. Очерки экономической истории Казахской ССР 1860-1970 гг. Алма-Ата.1974

41. Кондратьев Н.Д. Проблемы экономической динамики. М., 1989 г.

42. Экономические основы и политика разгосударствления и приватизации собственности в республике Казахстан. Алма-Ата 1993 г.

43. Казахстан на пути к рынку. Алма-Ата 1994 г.

44. Берденова К.А. Евразийство в экономической и этнополитической истории Казахстана. А, Экономика. 1997 г

45. Чуланов Н.Е. Промышленность дореволюционного Казахстана. Алма-Ата, 1961г.

46. Масанов Н.Е. Проблемы социальной экономической истории Казахстана на рубеже 18-20 вв. Алма-Ата, 1984 г

47. Сулейменов Б. Аграрный вопрос в Казахстане в последней трети 19 начале 20 вв. Алма-Ата, 1963 г.

48. Бекмаханов Е. Казахстан в 20-40-е гг. 19 века. Алма-Ата, 1974 г.

49. Фридман Ц.Л. Банки и кредит в дореволюционном Казахстане. Алма-Ата, 1974

50. Учебное пособие по экономической истории Казахстана. Алматы, 1994 г.

51. Баишев С.Б. Очерки экономической истории Казахстана (1861-1970)

52. Абылхожин Ж.Б. Очерки социально-экономической истории Казахстана 20 в. Алматы, 1997 г.

53. Экономическое развитие Казахстана и критика буржуазных фальсификаторов. Алматы,1978 г.

54. Народное хозяйство Казахстана. Алма-Ата, 1970 г.

55. Казахстан на современном этапе экономической реформы. Алматы, 1996 г.

3. Пән бойынша тапсырмаларды орындау және тапсыру кестесі

Кесте тапсырмалардың тізімі мен түрлерінен тұрады:

3. ПӘН БОЙЫНША ТАПСЫРМАЛАРДЫ ОРЫНДАУ ЖӘНЕ ТАПСЫРУ КЕСТЕСІ.

4. Пәннің оқу-әдістемелік қамтамасыз етілу картасы.

4.1 Оқулықтар

4.2.Әдебиеттер тізімі:

1.Қазақстан тарихы (көне заманнан бүгінге дейін). Бес томдық. 1 том. –Алматы, Атамұра, 1996. -544 б.

2. Қазақстан тарихы. Энциклопедиялық анықтамалық. –Алматы: Аруна LTD, ЖШС, 2006. -768 б.

3 Қазақстан тарихы (көне заманнан бүгінге дейін). Бес томдық. 2 том. –Алматы, Атамұра, 1998. -640 б.

4 Қазақстан тарихы (көне заманнан бүгінге дейін). Бес томдық. 3 том. –Алматы, Атамұра, 2002. -768 б.

5 Апполова Н.Г. Хозяйственное освоение Прииртышья в конце ХҮІ первой половине ХҮІІІ в. М., 1976

6 Абиль Е.А. История государства и права Казахстана. Курс лекции, (3-е издание) Караганда, ТОО «Учебная книга», 2005.-256 с.

7 Қазақстан тарихы. Энциклопедиялық анықтамалық. –Алматы: Аруна LTD, ЖШС, 2006. -768 б.

8 Алтын Орда: қазақ хандығы (1бөлім) /Қазақ және орыс тілдерінде/Ред.А.Сәрсенбаев, М.Қойгелдиев, К.Байпақов, Б.Көмеков. Алматы, Аруна, 2004.-224 б.

9 Байпаков К., Нұржанов А. Ұлы Жібек Жолы және Ортағасырлық Қазақстан. –Алматы:Қазақстан, 1992. -208 б.

10 Жұмаханов Т., Жұматаев Б. Қазақ хандығы (ІІ бөлім). –Алматы: Аруна, 2006.-224 б.

11 Агаджанов С. Очерки истории огузов и туркмен Средней Азии. ІХ-ХІІІ вв. Ашхабад, 1969.

12 Ахынжанов С.М. Кыпчаки в истории средневекового Казахстана. А, 1991Казахская ноциональная одежда. Алма-Ата, Жалын, 1976.

13 Аспендияров С.Қазақстан тарихының очерктері. А,Санат,1994.

14 Абусеитова М.Х. Казахстан и Центральная Азия в ХҮ-ХҮІІ веках: история, политика, дипломатия. Алматы, «Дайк-Пресс», 2002.

15 Байпаков К. Древние города Казахстана. Алматы, Аруна LTD,2005.-316 стр.

16 Средневековые города Казахстана (Книга -альбом) –Алматы, Өнер, 2006. -200 с.

17 Батырша-ұлы Б. Мысыр Мамлүк мемлекетінің Дешті-Қыпшақпен байланыстары. ХІІІ-ХҮ ғғ. Зерттеу. –Алматы: Экономика, 2005. -352 б.

18 Джанибеков У. Культура Казахского ремесла. Алма-Ата.(Өнер), 1982.

19 Төлентаева К.Ә. Қазақстан тарихы. Оқу құралы. –Алматы: «Зият Пресс», 2006. -168 б.

20 Байпаков К. Средневековые города на Великом Шелковым пути. А,1991.

21 Байпаков К, Ерзакович Л.Б.,По следам древних городов Казахстана. А, Ғылым, 1990.

22 Бартольд В.В. Туркестан в эпоху монгольского нашествия. Соч. Т-І. М,1963.,Т-2,1964., Т-3, 1965.

23 Бартольд В.В. Очерки историй Семиречья. Соч. Т-2. М.,1963.

24 Бичурин И.Я. Собрание сведений о народах, обитавших в Средней Азии в древние времена. Т. 1-3. М,Л.1950-1953,1956.

25 Гумилев Л. Древние тюрки. М.,Л.,1991.

26 Кадырбаев А.Ш. Очерки истории средневековых уйгуров, ждалаиров, найманов и киреитов. Алматы, 1993.

27 Казахстан, Средняя и Центральная Азия в ХҮ-ХҮІІІ вв. А,1983.

28 Караев О. История Караханского каганата. Фрунзе, 1983.

29 Кляшторный С.Г. Кыпчаки в рунических памятниках. Л.,1986.

30 Кляшторный С.Г., Султанов Т.И. Казахстан летопись трех тысячелетий. Алматы, Рауан, 1992. 346 стр.

31 Кумеков Б.Е. Государство кимаков ІХ-ХІ вв. По арабским источникам. А,1972.

32 Маданов Х. Қазақ мәдениетінің тарихы. Алматы, 1998.

33 Тарих –адамзат ақыл-ойының қазынасы. Он томдық. –Астана: Фолиант, 2005. -472 б., суретті.; Т-ІІІ, Ортағасырлық тарихи ой. -Астана, 2005

34 Черников С.С. Восточный Казахстан в эпоху бронзы. М. Л. 1966.

35 Акимов К.А. К проблеме происхождения номадизма в аридной зоне Древнего Казахстана Алма-Аты, 1966.

36 Толыбеков С. Кочевое общество казахов в 18- начале 20 веков Алма-Ата 1971 г.

37 Кадырбаев М.К. Хозяйство казахов на рубеже 19-начале 20 веков. Алма-Ата 1986 г.

4.2 ИНТЕРНЕТ САЙДТАРЫ:

1. www.testent.ru/load/testy/istorija_...

2. kaz-ekzams.ru/index.php?newsid=236

3. kaz-ekzams.ru/237-voprosy-i-otvety-...

4. ru.wikipedia.org/wiki/История_Казах...

5. ibrain.kz/mod/book/view.php?id=207&...

6. veep.kz/rus/referat/hiskaz/50-drevn...

7. www.twirpx.com/files/historic/kazah...

8. www.kazakhistory.ru/post23.html

9. panasia.ru/main/kazakhstan/sight/1....

10. kazhistory.ru

11. referaty.kz/referat/istoriya-drevne...

12. www.kazakhstan.orexca.com/rus/kazak...

13. www.tarih.ru

14. www.centrasia.ru/newsA.php?st=12876...

15. d-klevyj.narod.ru/ioydvgkat.html

16. www.kazhistory.ru;

17. catalog.kazakh.ru/sites/316/8715

5. Пән бойынша дәрістердің конспектісі.

№1 Дәріс

Тақырыбы: Қазақстанның экономикалық тарихы пәніне кіріспе.

Дәрістің мазмұны:

ҚЭТ пәні Қазақстан жетіндегі ежелгі дәуірден бастап күні бүгінгі тарихи экономикалық дамуы үрдістерін тарихи талдаудан өткізіп баяндалады. Қазақстан территориясындағы тас дәуірі кезеңіндегі алғашқы адамдардың ең алғашқы еңбек құралдары, олардың қолданылуы мен ортағасырларға дейінгі адамдардың санасының жетіліп алғашқы техникалық құралдарды пайдалануы, қалалар мен қалалық қоныстардың пайда болуы, алғашқы кен өндірісі, сауда-ақшы қатынастары, қала мен дала мәдениетінің өзара қарым –қатынастары шеңберінде қызықты суреттеледі. Жаңа дәурдегі Қазақстанның Ресейге қосылуынан кейінгі алғашқы капиталистік өндірістер, өнеркәсіп орындарының ашылуы, темір жол құрылыстары тб көптеген Қазақстан экономикасын негізгі өзегеі болған нысандар сөз болады. Осылайша біртіндеп қазіргі кезеңдегі еліміздегі өнеркәсіп пен мемлекеттік экономикалық саясаттың өзіндік бағыттары мен даму үрдістері, қиыншылықтары мен қарама-қайшылықтары, экономикалық саясатты жүзеге асырудағы басты кедергілер туралы студенттерге жеткізу негізгі басшылыққа алынады. Адамзат тарихы өзінің әлеуметтік-экономикалық дамуында: тас дәуірі, мыс (қола) дәуірі және темір дәуірі болып үш кезеңге бөлінеді. Ежелгі тас дәуірі адамзат тарихындағы ең маңызды кезеңдердің бірі. Бұл кезде адамның жерден бауырын көтеріп, екі колдың еңбек әрекетіне бейімделуі іске асты. Мұның өзі алғашқы адам іспеттес тіршілік иелерінің күнкөріс үшін тас құралдарың жасауына мүмкіндік берді. Осы құралдардың қалдыктары адамзат баласының ең ұзаққа созылған тас дәуірінің уақытын шартты түрде белгілеуге негіз болды.

Батыс Еуропаның тарихи материалдары негізінде құралған классикалық схема бойынша ежелгі палеолит үш дәуірге: дошель, шель, ашель болып бөлінеді. Орта палеолит соңғы ашель, мустье, ал соңғы палеолит ориньяк, солютре және мадлен болып айырылады.

Соңғы жылдары бұл схемаға кейбір өзгерістер енгізілді. Бірқатар авторлардың пікірі бойынша: олар палеолитті екі дәуірге - ежелгі дәуір мен соңғы дәуірге бөліп, мустье мен соңғы палеолит арасына меже кояды. Көбінесе Африкада жаңа материалдар негізінде адамзат өміріндегі әуелгі дошельді қамтитын ежелгі кезең бұл күнде олдувэй деуірі деп аталады. Ол б. з. б. 2,6 млн. жылдан басталады. Ежелгі палеолиттің одан кейінгі екі дәуірі - шель мен ашель 800 мың жылдан 140 мың жылға дейінгі дәуірді қамтиды. Көптеген зерттеушілер орта палеолитті /соңғы ашель мен мустьені/ біздің заманымыздан бұрынғы 140-40 мың жылдықтарга жатқызады. Соңғы палеолит 40 мың жылдықтан 12 мың жылдыкка дейінгі уакытқа сәйкес келеді.

Алғашқы адам тақылеттес тіршілік иелері мен оның қарапайым шаруашылығының қалыптасу кезеңін қамтитын ежелгі тас дәуірі өндіргіш күштердің өте төмен деңгейімен сипатталады. Ол тұстағы адамдардың кәсібінің мәні табиғаттың дайын өнімдерін пайдаланумен шектелген. Олар өздігінен есіп тұрған дөндерді, жеміс-жидектерді теріп жеп, жабайы андарды аулап, олардың етімен қоректенді. Бұл тұстағы адамдардың өзара қарым-қатынасы олардың теңдігіне, еңбек бөлінісінің жынысқа, жасқа қарап реттелуіне негізделді.

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:

Қазақстан тарихы. 5 том. Алматы. 2003 ж.

Берденова А. А. Қазақстанның экономикалық тарихы. 2005 ж.

Өзін-өзі тексеретін сұрақтар:

1. Қазақстанның экономикалық тарихы пәннің мақсаты.

2. Пәннің міндеті.

№2 Дәріс

Тақырыбы:

Дәрістің мазмұны: Ежелгі Қазақстан тұрғындарының шаруашылығы және тұрмысы.

Ерте палеолит дәуірі – 600мың жылдан астам уақытқа созылады. Ерекшеліктері: алғашқы адамдардың еңбек құралдарын жасай білуі, аң аулау, терімшілікпен айналысу, тобыр болып бірігуі, хайуаннан еңбек құралдарын жасауы нәтижесінде бөлектенуі. Климаттың жылы және құрғақ болуы. Ерте палеолит дәуірінде тас құралдар жасау тәсілі- жарып түсіру техникасы, яғни малтатас мәдениеті деп аталды. Орта палелолит дәуірі (б.з.д. 140-40 мың.ж.) ежелгі адамдар оңтүстікте Қаратау жотасынан солтүстікте Есіл өзенінің жоғарғы ағысына дейін, батыста Сарысу өзенінің орта ағысынан шығыста Ертіс өзенің жоғарғы ағысына дейінгі арлықты мекендей бастады. Ерекшеліктері: от алуды үйрену, алғашқы діни сенімнің қалыптасуы, аналық рулық қоғамның белгілерінің байқала бастауы, неандерталь адамның пайда болуы. Осы кезеңде тас өңдеу әдісі жетілдіре түсті. Еңбек құралдарын жасау тәсілі – нуклеустік. Кейінгі палеолит дәуірі бұл кезең уақыты бұдан бұрынғы 35-30 мың жыл – 12-10 мың жылдар аралығы. Бұл – адамзаттың кең тарап қоныстанған және нәсілдер мен нәсілдік топтардың құрылған кезеңі. Ерекшеліктері: қазіргі адамға ұқсас кроманьондықтың қалыптасуы, жеңіл найза, ілмекті сүңгі, болас жасап, баспана салу, өнер мен діни сенімнің дамуы, аналық рулық қауым белгілерінің орнауы. Тас құралдарын жасау тәсілі – ретушьтік. Мезолит дәуірі бұл кезең шамамен 7 мың жылға созылды. Бұл кезең аз зерттелген, сондықтан Қазақстан жерінен табылған ескерткіштер де сирек. Ерекшеліктері: климат жылынып, мұз еруі басталды, ірі жануарлар азайып, кішігірім аң-құстар пайда болды, жебелі садақ, бумеранг, балық аулау құралдары, қайық шықты, дәнді дақылдарды өсіруге қадам жасалып, жануарларды қолға үйрете бастады. Мезолит дәуірінің ең маңызды өнертабысы- садақ. Неолит дәуірі бұл кезеңде экономикалық қоғамдық өрлеу басталды. Ерекшеліктері: жерді өңдеу, мал шаруашылығымен айналысу, қыш ыдыс жасау, тігін тігу, кен өндіру. Адамдар тасты кесуді, жонуды, жылтыра тегістеуді меңгерді. Еңбек құралдарын дайындаудағы ірі жаңалық – тас сыналар жасау. Біздің заманымыздан бұрынғы екі мың жылдықта мал және егіншілік шаруашылығымен коса металл өңдеу кәсібі дами бастады. Мұның өзі Қазақстан жеріндегі әлеуметтік-экономикалык жағдайларды өзгертуге жол ашты. Мал өсіруші тайпалар ірі және куатты бірлестіктер құрды. Бұлардың арасында әр түрлі себептермен келіспеушіліктер болып, қарулы қақтығыстар да орын алды. Қару енді жабайы аңдарды аулау үшін ғана емес, сонымен катар тайпалардың соқтығыстарында да жиі қолданылды, қару жасау бірте-бірте металл өңдеудің дербес саласына айналды.

Б. з. б. 2 мың жылдыктың ортасында Қазақстан тайпалары қола заттарын жасауды меңгерген. Қола - әр түрлі өлшемдегі мыс пен қалайының, кейде сүрменің, күшаланың, қорғасынның қорытпасы. Мыспен салыстырғанда қола өте қатты жөне балқу температурасы төмен, түсі алтын сиякты әдемі болып келеді. Ол еңбек құралдары мен кару жасау үшін қолданылатын негізгі шикізат болып табылады. Қазақстан жерінде түсті металдар өндеуге, әсіресе, мал өсіруге мықтап көңіл бөлген. Сөйтіп, б. з. б. 2 мың жылдықтың аяғында - 1 мың жылдыктың басында дала халықтары шаруашылықтың жаңа түрі - көшпелі мал шаруашылығына ауысады. Қола дәуіріндегі экономикалық басты-басты екі бағыттағы: мал шаруашылығы мен металл өңдеу кәсібінің тез дамуы, ең алдымен еркектердің еңбегін қажет етті. Мұның өзі коғамда еркектер рөлінің күшеюіне әкелді. Сөйтіп, аналық рудың орнына аталық ру /патриархат/ пайда болды. Қоғамдық өмірдегі ірі өзгерістер өндірістік күштердің өсуіне, қоғамдык еңбектің мамандануына, патриархаттык қатынастың дамуына байланысты еді. Жеке отбасылар бөлініп окшауланды, меншік ұлғайып кеңейді, рулық кауым ішінде мүлік теңсіздігі көрініс бере бастады.

Поиск по сайту: