Сальмонеллез. Этиологиясы, эпидемиологиясы, профилактика принциптері.Сальмонеллез.Этиологиясы, эпидемиологиясы, патогенезі, клиникасы, диагностикасы, емі, профилактикасы

Анықтамасы: Сальмонеллалардың көптеген серотоптарымен шақырылатын фекальді-оральды жолмен жұғатын, асқорыту жолында ферментативті бұзылыстар тудырып, клиникасында интоксикация синдромымен және гастроинтестинальды кейде генерализденген түрлерінде жедел өтетін зооантрапонозды инфекциялық ауру. Этиологиясы: Қоздырғышы –Salmonella-ның көптеген серотиптерімен шақырылады.Көбінесе:Salmonella typhimurium Salmonella enterica Қасиеті: спора, капсула түзбейтін грам теріс таяқша, сыртқы ортаға өте төзімді Токсин бөлу: эндотоксин, энтеротоксин, цитотоксин Антигендік құрамы: О,Н және К антигендері Эпидемиологиясы: Инфекция көзі болып:

- ауыл шаруашылық малдар

- үй және жабайы құстар

- адам (науқас, транзиторлы, жедел және созылмалы тактерия тасымалдаушы)

Тарау механизмі: фекальды-оральды

Тарау жолдары: - алиментарлы

- су арқылы

- тұрмыстық қарым-қатынас

Мерзімділігі: жаз

Жасына байланысты: жиі 2 жасқа днйінгі балалар

Патогенезі: аурудың дамуы қоздырғыштың мөлшеріне, организмнің резистенттілігіне байланысты.

- сальмонеллалардың ауыз арқылы организмге енуі

- ащы ішектің энтероциттерімен байланысқа түсіп экзотоксин бөледі

- гиалуринидаза өткізгештік ферменті арқылы қоздырғыш энтероцитке енеді

- фагоциттердің қарсылыс көрсетуінен ащы ішек қабырғасында қабыну үрдісі басталады

- қоздырғыштың бұзылуында ЛПС клмплекс (эндотоксин) бөлінеді

- су электролиттер көп мөлшерде бөлінеді

- ішек перистальтикасы жоғарлайды

- клеткалық гипергидратация – ісіну

- бүйрек өзекшелерінде дистрофия

- Қ.Ш.Ұ)ДВС), микроциркуляция бұзылысы

Патологиялық анатомиясы:

1.Гастроинтестинальді түрі:

- катаральды қабыну

- қан құйылу

- шырышты қабаттың ісінуі

- кейде беткей некроз, қабыршақты жабынды

2.Генералищденген түрі:

- бүйректе, бауырда және т.б. мүшелерде ошақты некроз және дистрофия болады.

Клиникалық жіктелуі:

І.Гастроинтестинальды формасы (99%)

1. гастрит түрі

2. гастроэнтериттік түрі

3.гастроэнтероколиттік түрі

ІІ.Генерализация формасы:

1.сүзек тәрізді түрі

2.септикопиемиялық түрі

ІІІ.Бактерия бөлетін:

1.жедел (3 айға дейін)

2.созылмалы (3 айдан көп)

3.транзиторлы

Субклиникалық түрі:

- гастроинтестинальды формасы. Инкубациялық кезең 2-6 күнге дейін

- бастапқы кезеңде: жедел басталуы, интоксикация симптомымен (әлсіздік, бас ауру, қалтырау, дене қызуының 38-39С дейін жоғарлауы)

- өршу кезеңде: 1-ші, 2-ші немесе 3-ші асқазан ішек жолдарының зақымдалу көріністері (жүрек айну, құсу, іш өту, ішінің ауырсынуы)

Құсығы: бірнеше рет

Нәжісі: 3 реттен жоғары, өте сұйық, жаман иісті, жасыл түсті, жалқақпен болады.

Қызбасы 3-4күнге дейін, диареясы 5-7 күнге дейін созылады.

Сүзек тәрізді формасы:

Бастапқы кезеңде: гастроинтестинальды түрде немесе интоксикация симптомдарымен (бас ауру, жоғарғы температура, әлсіздік, қалтырау)

Өршу кезеңде: толқын тәрізді немесе дұрыс емес типтегі қызба, 10-14 күн аралығында

- салыстырмалы брадикардия

- адинамия, бас ауру, ұйқысыздық

- тері қабаттарының бозаруы

- кеудесінде, ішінде разеолезді бөртпелер

- бауыр, көкбауыр ұлғаюы

- іштің кебуі

Септикопиемиялық формасы:

Бастапқы кезеңде: қысқа гастроэнтерит түрінде өтеді.

Өршу кезеңде:

- жоғарғы түрдегі қызба қалтыраумен

- бас ауру, есінен тану

- миалгия, тері түсі бозғылт

- геморрагиялық бөртпелер (петехия)

- бауыр, көкбауыр ұлғаюы

- ІІ-лік ошақтар (пневмония, плеврит, абсцестер, эндокардит, артрит, остеомиелит, пиелит)

Асқынулары: - инфекция-токсикалық шок

- гиповолемиялық шок

- аралас шок

Аурудың шешілуі: - жазылуы (негізгі)

- жедел (3 айға дейін) және созылмалы (3 айдан көп) бактерия тасымалдаушы

- өлім (сирек)

Транзиторлы бактерия тасымалдаушылық диагностикасы:

- нәжістің бактериологиялық зерттеуінде 1-2 рет сальмонеллалардың табылуы, ары қарай зерттеуде 3 рет теріс болуы

- зерттеу кезінде және 3 ай бойы белгілердің болмауы

- серологиялық зерттеудің нәтижелерінің теріс болуы

Диагностикасы: сальмонеллез диагнозы негізгі клиникалық белгілеріне, эпидемиологиялық мәліметтерге және лабораториялық нәтижелерге сүйеніп қойылады

Лабораториялық әдістер:

- бактериологиялық (нәжіс, құсық, асқазан шайындысы, зәр, қан өт және т.б.)

- серологиялық (ИФА, АР, ТГАР)

Дифференциальды диагнозы:

- ас токсикоинфекциялармен

- жедел дизентериямен

- холерамен

- иерсиниозбен

- вирусты гастроэнтериттермен

- басқада терапиялық және хирургиялық аурулармен (миокард инфарктымен, жедел аппендицит, холецистит т.б.) жүргізіледі

Емі: Сальмонеллездің емі үйде және ауруханада жүргізіледі. Емі сальмонеллездің түрі және ауырлық дәрежесіне қарай кешенді түрде жүргізіледі:

- асқазанды жуу

- режим

- диета

- негізгі синдромға байланысты патогенетикалық ем (интоксикацияда-дезинтоксикалық ем, сусыздану кезінде-регидратациялық ем)

- энтеросорбенттер (тагансорбент, энтеродез, смекта және т.б.)

- этиотропты ем (левомицетин, ампициллин)

- фторхинолондар (ципрофлоксацин 1,0 гр тәулігіне, норфлоксацин немесе офлоксацин 0,8 гр/тәулігіне 3-5 күнге)

Профилактикасы:

1.Тамақты дайындау кезеңдеріндегі жүргізілетін санитарлы гигиеналық шаралар

2.Емдеу мекемелерінде санитарлық-эпидемиологиялық тәртіпті сақтау (ауруханаішілік сальмонеллездің профилактикасы)

Поиск по сайту: