Таза экспорт - экспорттан импортты шегереміз 5 страница

20. Бағаның жалпы деңгейі мен жиынтық ұсыныстың көлемі арасында:

а) тікелей байланыс бар; ә) кері байланыс бар; б) ешқандай байланыс жоқ; в) «а» және «ә» жауаптары дұрыс.

21. «Храповик» әсері нені көрсетеді?

а) жиынтық сұраныс қысқарған жағдайдағы бағалар деңгейінің артуын; ә) жиынтық сұраныс қысқарған жағдайдағы бағалар деңгейінің тұрақтылығын; б) жиынтық сұраныс қысқарған жағдайдағы бағалар деңгейінің төмендеуін; в) жиынтық сұраныс артқан жағдайдағы бағалар деңгейінің төмендеуін.

22. Жиынтық ұсыныс қисығының аралық кесіндісінде:

а) баға өзгереді; ә) өндіріс көлемі өзгереді; б) баға мен өндіріс көлемі өзгереді; в) баға да, өндіріс көлемі де өзгермейді.

23. Жиынтық сұраныс қисығы қай уақытта оңға жылжиды:

а) инфляция деңгейі өскен кезде; ә) ақша ұсынысы артқанда; б) табыс салығы мөлшерлемесінің өсуі кезінде; в) ағымдағы инфляцияның өсуі кезінде.

24. Баға деңгейі мен табысқа қатаң бақылау жасау – бұл:

а) сұраныс инфляциясы; ә) ашық инфляция; б) жабық инфляция; в) шығындар инфляциясы.

25. Жалпы экономикалық тепе-теңдіктің классикалық үлгісін құрудың алғышарттары:

а) өндіріс факторларының жетілген бәсекелі нарығы; ә) бағалардың икемділігі;

б) субъектілердің ұтымды тәртіптері; в) аталғандардың барлығы дұрыс.

26. Жиынтық ұсыныс қисығы оң көлбеулі, ал барлық тең жағдайларда ақша ұсынысының өсуі: а) баға деңгейінің сақталуына және нақты өндіріс көлемінің өсуіне алып келеді;ә) нақты өндіріс көлемін сақтауға және бағалардың өсуіне алып келеді; б) баға деңгейінің өсуіне және нақты өндіріс көлемінің өсуіне алып келеді; в) баға деңгейінің өсуіне және өндіріс көлемінің қысқаруына алып келеді.

27. Сұраныс инфляциясы ненің әсерінен пайда болуы мүмкін:

а) шикізатқа деген бағаның өсуінен; ә) мемлекеттік шығындардың өсуінен; б) Орталық банктің заимдары көмегімен мемлекеттік бюджет тапшылығын жою нәтижесінде;

в) энергияға деген бағаның күрт артуынан.

ТАҚЫРЫП 5: ТҰТЫНУ ЖӘНЕ ЖИНАҚТАУ

Жаттығулар, есептер, тапсырмалар:

1. Келесі мәліметтер берілген:

S=0,25y-10

I=30

Анықтау керек:

А) ұлттық табыстың тепе-теңдік мағынасын;

Б) тепе-тең ҰТ және жинақ ақша көлемін, егер болашақта табыстың төмендеуі күтілетін болса, ағымды табыстың әрбір деңгеінде үй шаруашылықтары жинақ ақша қорын 10 бірлікке көбейтеді.

В) тепе-тең ҰТ және жинақ ақша көлемін, егер кәсіпкерлер болашақта сұраныстың төмендеуін күтетін болса инвестицияларды 20 бірлікке қысқартады.

2.Тұтыну шығындары 250 теңге деп жорамалдайық. Тұтыну өсімшесінің жылдық қарқыны 2 %. Мемлекет шығыстарының шамасы тұрақты – 40 теңгеге тең. Инвестициялық шығындар функциясы: I = 20 + 100 % / r, бұндағы r = 20 %. Осы деректерді пайдаланып, ЖҰӨ-ді есептеңіз.

3.Инвестициялар 220-ға тең, бюджет артықшылығы 10-ға тең, экспорт = 175, импорт = 185, қор жинауды анықтаңыз.

4. Экономикада келесі мәліметтер берілген:

Y=C+I

C=100+0,8Yd

I=50

Анықтау керек:

А) Табыстың тепе-тең деңгейін.

Б) Жинақ ақша және тұтынудың тепе-тең деңгейін.

В) егер шығару көлемі 800-ге тең болса, онда жоспарланбаған өнімнің босалқы қорының өсімі қандай?

Г) егер автономды инвестициялар 100-ге дейін өссе? Онда тепе-тең шығару көлемі қалай өзгереді? Тепе-тең деңгейінің өзгеруін графиктік түрде көрсетіңіз.

5. Экономикада келесі мәліметтер берілген:

Y=C+I+G+Xn

C=300+0,8Yd

I=200+0,2Y

Xn=100-0,04Y

G=200

t=0,2

Анықтау керек:

А) Табыстың тепе-тең деңгейін.

Б) Автономды шығындар мультипликаторының көлемін.

6. Төменде келтірілген мәліметтер бойынша табу керек: тұтыну, тұтынудың орташа бейімділігін, жинақтауға орташа бейімділігін, тұтынудың шекті бейімділігін, жинақтауға шекті бейімділігін, тұтыну және жинақтау графиктерін құрыңдар:

7. Ұлттық өндірістің тепе-теңдік деңгейі 1200 млрд. теңге. Ал автономды тұтыну – 0. Бұл жағдайда тұтынуға деген шекті бейімділік 0,05-ке өсті. Анықтау керек:

А) өндірістің тепе-теңдік көлемі қалай өзгереді;

Б) жинақтаудың тепе-теңдік деңгейі қалай өзгереді;

В) тұтыну функциясы: С=300+0,75Y. Үкімет 30 млрд. теңге мемлекеттік тапсырысты салықты көбейту арқылы орналастыруды шешті. Тепе-тең ЖҰӨ өзгеріссіз қалу үшін, бюджеттік түсім қандай сомаға көбеюі тиіс.

8. Тұтыну шығындарының тепе-тең көлемі 20000 а.б. және тұтынуға деген шекті бейімділік 0,8. Анықтау керек:

А) инвестициялар көлемін;

Б) мультипликатор көлемін;

В) тұтынуға деген шекті бейімділіктің 0,6-ға дейін төмендеуі тепе-тең ұлттық табысқа қалай әсер етеді?

9. Экономика келесі мәліметтермен берілген:

C=300+0.8d

I=200-1500r

Xn=100-0.4Y-500r

Md=(0.5Y-2000r)Р, мұндағы

М – атаулы ақша ұсынысы

Р=1 – бағаның шекті деңгейі

Т=0,2 (салық салу ставкасы)

G=200 (мемлекеттік шығындар)

Анықтау керек:

А) Пайыз мөлшерлемесінің және табыстың тепе-тең деңгейлерін;

Б) Жиынтық сұраныс қисығының теңдеуін.

10. Мемлекеттік сатып алу 500, салық функциясы Т=0,4Y, трансферт функциясы F=0.2Y,баға деңгейі: P=1.Пайыз мөлшерлемесі R=0.1 болғандағы қарыз D=1000. Нақты өндіріс көлемі 2000, ал әлуеті өндіріскөлемі 2500-ге тең.

а) мемлекеттік бюджет сальдосы оң мән бе, әлде теріс мән бе?

б) мемлекеттік бюджеттік циклдік тапшылығы қанша?

11. Экономика келесідей мәліметтермен берілген:

C=20+0.8 (Y-N+F) (тұтыну)

I=60 (инвестиция)

T=40 (салықтар)

F=10 (трансферттер)

G=30 (мемлекеттік шығын).

а) тепе-теңдік кіріс деңгейін есептеңдер;

б) мемлекет салық деңгейін 40-тан 50-ге дейін жоғарылатты (мемлекеттік шығындар G=30).

12. Төмендегі мәліметтерді пайдаланып тұтынуды, тұтынуға деген орташа бейімділікті, тұтынуға деген шекті бейімділікті, жинақтауға деген орташа бейімділікті, жинақтауға деген шекті бейімділікті анықтап, тұтыну мен жинақтаудың сызбаларын құрыңыз.

Тест сұрақтары:

1. Тұтынудың кейнстік функциясына сәйкес:

а) тұтыну пайыз мөлшерлемесіне тәуелді емес; ә) тұтыну пайыз мөлшерлемесіне тәуелді;

б) тұтыну ағымдық табысқа тәуелді емес; в) тұтыну перманентті табысқа тәуелді.

2. Ұзақ мерзімде жалпы өндіріс көлемінің потенциалды өндіріс көлемімен сәйкес келген кездегі тұтыну шығындарының өсуі нені тудырады?

а) жалпы өндіріс көлемінің өсуін; ә) баға деңгейінің өсуін; б) жалпы өндіріс көлемінің және баға деңгейінің өсуін; в) жалпы өндіріс көлемінің төмендеуін және баға деңгейінің өсуін.

3. Тұтынушының қарыздары ағымдағы тұтынуды қысқартады, сол себепті:

а) жиынтық сұраныс көлемі қысқарады; ә) жиынтық сұраныс қысқарады; б) жиынтық сұраныс көлемі қысқармайды; в) жиынтық сұраныс қысқармайды.

4. Тұтыну функциясы мына түрде жазылады:

а) С = C (Y-T); ә) C = C (r); б) C = C (W/P); в) C = (K)→F(K).

5. Қолда бар табыс мыналардың қайсысының айырмасына тең?

а) жеке табыс пен ұлттық табыстың; ә) жеке табыс пен жеке салықтардың; б) жеке табыс пен трансферттік төлемдердің; в) ешқайсысының айырмасына тең емес.

6. Инвестиция мөлшері мен пайыз мөлшерлемесі арасында:

а) кері байланыс бар; ә) тікелей байланыс бар; б) ешқандай байланыс жоқ; в) аса маңызды байланыс жоқ.

7. Кейнсиандық теорияда ең маңызды назар неге аударылады?

а) экономикадағы жиынтық шығындарға және олардың факторларына; ә) жиынтық ұсынысқа және оның факторларына; б) пайыз мөлшерлемесіне; в) бағалар мен жалақыға.

8. Тұтыну функциясы белгілі бір бұрышқа сәйкес орналасады, ол бұрыш:

а) автономды тұтыну мөлшерімен анықталады; ә) тұтыну мен табыстың арасындағы байланысты анықтайтын коэффициентпен анықталады; б) тұтынуға деген шекті бейімділікпен анықталады; в) тұтынуға деген орташа бейімділікпен анықталады.

9. Тұрақты табыс жағдайындағы МРС және MPS көрсеткіштерінің соммасы неге тең:

а) 100; ә) 1000; б) 0; в) 1.

10. Мультипликатор нені көрсетеді:

а) сұраныстың ұсынысқа тәуелділігін; ә) ЖҰӨ өсіміне инвестиция өсімінің тәуелділігін;

б) инвестиция өсіміне ЖҰӨ өсімінің тәуелділігін; в) ұсыныс өзгерісі мен баға өзгерісі арасындағы тәуелділікті.

11. Жинақтау қисығы паралельді түрде төменге қарай жылжиды, егер:

а) көтеріңкі (тұтас) салықтар өссе; ә) көтеріңкі (тұтас) салықтар төмендесе; б) табыс салықтары өссе; в) табыс салықтары төмендесе.

12. Тұтыну қисығы паралельді түрде жоғарыға қарай жылжиды, егер:

а) қоғамның байлығы өссе; ә) бағалар деңгейі артса; б) тұтынушылар бағалардың өсуін күтсе; в) «а» және «б» жауаптары дұрыс.

13. Табыс өскен сайын: а) MPC пен MPS бірге өседі; ә) MPS өседі, MPC азаяды; б) MPC өседі, MPS азаяды; в) MPS мен MPC бірге қысқарады.

14. Инвестиция көлеміне әсер етпейтін факторлар: а) пайыз мөлшерлемесінің деңгейі;

ә) кәсіпкерлердің күтімі; б) табыс деңгейі; в) тұтынуға шекті бейімділік.

15. Рецессиялық үзіліс – бұл:

а) Жиынтық ұсыныстың табиғи жұмыстылық деңгейіне дейін өсуі; ә) Жиынтық ұсыныстың экономиканы тұрақтандыру деңгейіне дейін төмендеуі; б) Жиынтық сұраныстың инфляциялық емес жұмыспен қамту деңгейіне дейін қысқаруы; в) Жиынтық сұраныстың инфляциялық емес жұмыспен қамту деңгейіне дейін өсуі.

16. Кейнстің қарапайым мультипликатор үлгісі мынаны көрсетеді:

а) табыс өсімінің мемлекеттік шығын өсіміне қатынасын; ә) табыс өсімінің инвестиция өсіміне қатынасын; б) инвестиция өсімінің жинақ өсіміне қатынасын; в) салық өсімінің жинақ өсіміне қатынасын.

17. Тұтыну қисығының жоғарыға қарай жылжуы, ереже бойынша:

а) жинақтау қисығының бір уақытта төменге қарай жылжуын білдіреді; ә) жинақтау қисығының бір уақытта жоғарыға қарай жылжуын білдіреді; б) жинақтау қисығының бір уақытта төменге немесе жоғарыға қарай жылжуын білдіреді; в) жинақтау қисығын мүлдем жылжытпайды.

18. Кейнсиандық теорияға сәйкес жинақ пен инвестиция динамикасының негізгі факторы болып табылатындар:

а) қолда бар табыс деңгейі; ә) нақты процент ставкасы; б) нақты кассадағы қалдық;

в) инвестициялық шығын деңгейі.

19. Жинақтауға деген орташа бейімділік мынаған тең:

а) жинақ өзгерісінің табысқа қатынасы; ә) жинақтың табыс өзгерісінің қатынасына;

б) жинақтың табысқа қатынасына; в) жинақтың инвестицияға қатынасына.

20. Тұрақты табыс теориясының тұжырымдамасы келесідей:

а) тұтыну тәртібі ұзақ мерзімді тәртіптің мүмкіндіктерімен анықталады; ә) тұтыну тәртібі ағымдағы табыс деңгейімен анықталады; б) тұтыну тұрақты табысқа пропорционалды; в) «а» және «б» жауаптары дұрыс.

21. Пайыз мөлшерлемесінің төмендеуі: а) тұтыну мен инвестицияны арттырады; ә) тұтыну мен инвестицияны төмендетеді; б) жинақтың өсуіне алып келеді; в) тұтыну мен жинақты өсіреді.

22. Тұтынуға деген шекті бейімділік – бұл: а) максималды тұтыну; ә) тұтынудың табыстағы үлесі; б) табыс өзгерген кездегі тұтынудың өзгеруі; в) минималды тұтыну.

23. Қолда бар табыс неғұрлым жоғары болған сайын, соғұрлым:

а) тұтыну шығыны азая береді; ә) жинақтауға деген шығын көбейеді; б) тұтыну шығыны көбейеді; в) жинақтауға деген шығын азая береді.

24. Жинақтауға деген шекті бейімділік – бұл:

а) максималды жинақтау; ә) минималды жинақтау; б) табыстың өзгеруі кезіндегі жинақтаудың өзгеруі; в) жинақтаудың табыстағы үлесі.

25. Автономды тұтыну – бұл:

а) тұтынудың тұрақты деңгейі; ә) табысқа байланысты емес тұтыну деңгейі; б) жинақтауға байланысты емес тұтыну деңгейі; в) табысқа байланысты тұтыну деңгейі.

26. Тұтыну мен жинақтаудың өмірлік цикл теорисының тұжырымдамасы:

а) мүгедектер өмірлерінің бірінші жартысында қор жинайды; ә) ал екінші жартысында өз жинақтарын жұмсайды; б) мүгедектер өз тұтынуларын өмір бойы ұтымды түрде жүзеге асырады; в) барлық жауаптар дұрыс.

27. Үй шаруашылықтарының тұтынушылық қарыздары өскен кезде, олар:

а) тұтынуды қысқартады; ә) тұтынуды арттырады; б) жинақтауды қысқартады;

в) тұтынуды бір қалыпта ұстайды.

28. Тұтынуға деген орташа бейімділік – бұл:

а) тұтынуға жұмсалатын табыстың үлесі; ә) тұтынудың өзгерісі; б) табыстың өзгерісі;

в) қолда бар табыстың өзгерісі.

29. Инвестиция қарқынын не анықтамайды?

а) атаулы ЖҰӨ деңгейі; ә) нақты пайыз мөлшерлемесі; б) салық салу деңгейі; в) экономикалық күтулер.

30. Инфляциялық үзіліс дегеніміз:

а) әлеуеттік ЖҰӨ-ң нақты ЖҰӨ-ге теңесуі; ә) жиынтық шығындардың жетіспеушілігі;

б) жиынтық шығындардың артықшылығы; в) әлеуеттік шығарылым деңгейіне жету.

ТАҚЫРЫП 6: АҚШАҒА СҰРАНЫС ЖӘНЕ ҰСЫНЫС

Жаттығулар, есептер, тапсырмалар:

1. Кестенің бос орындарын толтырыңыз:

2. Кестеде көрсетілген мәліметтер бойынша М_1, M_2, M₃ ақша агрегаттарының көлемін анықтаңыздар:

Тест сұрақтары:

1. Ақшаға деген сұраныстың монетаристік функциясы:

а) инфляцияның әсерін есепке алады; ә) облигациялар бойынша нақты табысқа байланысты; б) жиынтық байлық мөлшеріне байланысты; в) аталғандардың барлығы дұрыс.

2. Ақшаның сандық теориясының теңдеуіне сәйкес, ақша саны 5 пайызға өссе және ақша айналымы 3 пайызға өссе, онда:

а) нақты табыс 2 пайызға өседі; ә) баға деңгейі 5 пайызға өседі; б) атаулы пайыз мөлшерлемесі 3 пайызға өседі; в) атаулы табыс шамамен 8 пайызға өседі.

3. М2 ақша агрегаты 500 млрд. долларға тең. Жедел ақша салымдары 150 млрд. долларға тең. Жинақтау салымдары 60 млрд. долларға тең. М1 ақша агрегаты қаншаға тең?

а) 650 млрд. долларға; ә) 590 млрд. долларға; б) 350 млрд. долларға; в) 290 млрд. долларға.

4. Мына активтердің қайсысы жоғары өтімділікке ие болады?

а) «Запорожец» автомобилі; ә) қолма-қол ақшалар; б) алтын сақина; в) қысқа мерзімді мемлекеттік облигациялар.

5. Банктердің инвесторлардан айырмашылығы қалай көрінеді? Олар:

а) бағалы қағаздарды сатады және сатып алады; ә) капиталдың көзі болып табылады;

б) депозиттерді тарту арқылы ақша ресурстарын шоғырландырады; в) тартылған ресурстарға ақша төлейді.

6. Ақша ұсынысының өсуі жалпы өндіріс көлемін қай мерзімде өсіруі мүмкін?

а) қысқа мерзімде; ә) ұзақ мерзімде; б) қысқа мерзімде де және ұзақ мерзімде де; в) дұрыс жауабы жоқ.

7. Ақшаның сандық теориясына сәйкес ақша ұсынысының өзгерісі:

а) ақша айналысының жылдамдығын арттырады; ә) бағалар деңгейін өсіреді; б) нақты ЖІӨ-ді өсіреді; в) нақты ЖІӨ-ді төмендетеді.

8. Ақшаның мынадай қызметтері бар:

а) айналыс құралы және құн өлшеу құралы ретінде; ә) өндіріс құралы және айналыс құралы ретінде; б) құн өлшеу құралы ретінде; в) айналыс құралы, құн өлшеу құралы және төлем құралы ретінде.

9. Ақша айналыс құралы ретінде:

а) тауарлар мен қызметтердің құнын өлшеу үшін қолданылады; ә) тауарлар мен қызметтерді сату және сатып алу үшін қолданылады; б) «а» және «ә» жауаптары дұрыс;

в) дұрыс жауабы жоқ.

10. Ақша ұсынысы 500 млрд. долларды құрайды. ЖҰӨ 3000 млрд. долларға тең, ақша айналымының жылдамдығы қандай? а) 8; ә) 10; б) 6; в) 60.

11. Милтон Фридмен және оны жақтаушылары қандай теорияға үлес қосты:

а) Кейнсиандық экономикалық теорияға; ә) Сандық ақша теориясының дамуына;

б) "Шығындар - өнім шығару" моделін талдау; в) ұсыныс экономикасының теориясына.

12. Мыналардың қайсысы Орталық банктің қызметіне жатпайды?

а) ақша эмиссиясы; ә) ақша айналысының тұрақтылығын ұстап тұру; б) ашық нарықтағы операциялар; в) тұрғындардың салымдарын қабылдау.

13. Ақшаның арзандауы – бұл:

а) дефляция; ә) деноминация; б) девальвация; в) ревальвация.

14. Қазақстандағы банк жүйесі:

а) екі деңгейлі банк жүйесі; ә) үш деңгейлі банк жүйесі; б) үш деңгейлі банк жүйесі және мемлекетаралық банк; в) төрт деңгейлі банк жүйесі.

15. Ақша ұсынысының қисығы қандай түрде болады:

а) көлденең кесінді түрінде; ә) тік кесінді түрінде; б) өрлеу кесіндісі түрінде; в) теріс бағытты.

16. Мыналардың қайсысы М1 ақша агрегатына кірмейді?

а) айналыстағы қолма-қол ақшалар; ә) депозиттер; б) банкте сақталған қолма-қол ақшалар;

в) саяхатшылардың чектері.

17. Үлкен жедел салымдар қандай ақша агрегатына кіреді:

а) Мо; ә) М₁; б) М₂; в) М₃.

18. Ақша жүйесіне жатпайтын элементтер:

а) бағалар ауқымы; ә) коммерциялық банктер; б) ақша белгілерінің түрлері; в) ақша бірлігі.

19. Ақша массасы – бұл:

а) берілген елдегі евро және американ доллары және өндірістік дамыған елдердің басқа да валюталары; ә) қолма қол формадағы барлық ақша қаражаттарының жиынтығы;

б) айналыс және қор жинау құралы қызметін атқаратын қолма-қол және қолма-қолсыз формадағы барлық ақша қаражаттарының жиынтығы; в) тарихи қалыптасқан ақша айналысын ұйымдастыру формасы.

20. Ақша ұсынысына кіретіндер:

а) банктік емес жүйенің қолма-қол ақшалары және депозиттері; ә) банктік емес жүйенің қолма-қол ақшалары және резервтері; б) қолма-қолсыз шоттардағы ақша қорлары;

в) банктік емес жүйенің қолма-қол ақшасы және жинақтау шоттары.

21. Елдің ақша айналысын ұйымдастыру формасы – бұл:

а) ақша айналысы; ә) ақша жүйесі; б) банк жүйесі; в) несие қатынастары.

22. "Ашық нарықтағы операциялар" термині нені мазмұндайды?

а) халықты несиелеуге байланысты коммерциялық банктің қызметін; ә) орталық банктің коммерциялық банкке қарыз беру қызметін; б) орталық банктің мемлекеттік бағалы қағаздарды сату-сатып алуға байланысты қызметін; в) орталық банктің есеп мөлшерлемесін өзгертуге байланысты қызметін.

23. Егер, Орталық банк халықтан мемлекеттік бағалы қағаздарды сатып ала бастаса, онда бұл шара неге алып келеді?

Поиск по сайту: