Дурова, Е.П. 7 страница

92.Ықпал ету түрлерін қолдану арқылы менеджердің бағынушыға әсер ету моделін өңдеу.

Басшының мақсаты басқалардың өзіне бекітілген жүмысты орындауына ықпал ету. Осы қызметін атқару үшін, оның өзінің формальды өкілеттілігімен қоса, билігі болуы қажет. Билік күші мен басшы өкілеттілігі арасында белгілі бір тәуелділік бар: басқа адамға тәуелді болган сайын аталмыш адамның билігі өседі. Басшы мен бағынушылар билігі балансын қамтамасыз ету үшін табыстау қолданылады. Бұл түсінбеушілік, сәтсіздіктен арылтады. Бұл жағдайда:

1. Өте жақсы біріккен қызметкерлер командасы құрылады

2. Жауапкершілік арту арқылы басқарушылық еңбегіңіз тиімді болады.

Кейбір жағдайда бағынушы билігі жүруі мүмкін. М: шешім қабылдау үшін қажетті ақпарат, басқа бөлімшелермен бейресми байланыстар т.ь. біржақты билік бағынушышың өз билігін көрсетуге әкелңп соғады. Сондықтан билік балансы ұсталуы керек. 1 сурет.

Билік әртүрлі формаларда болады:

1. Утилитардық б. күшті мотивтер әсерінен туындайды. Тапсырма орындаушы «мынаны...» орындаса, «мынаны алатындығын» біледі.

2. Авторитарлық нрмативтік б. заңды бидік. Бұйрық беру, ал бағынушы міндеті оларды қатаң орындау екендігіне сенеді.

3. Біріккен б. топ билігі. Нормалар иоппен бекітіледі, сонд жүріс тұрыс ұйым нормасы мен мәдениетіне бірігуі керек.

Осылардың негізінде Григ пен Рейвеннің жіктеуі бойынша биліктің негізгі бес нышаны болады:

Мәжбүр етуге негізделген билік. Қорқыту арқылы ықпал ету, сонда ғана тиімді болады, егер ол мыкты бақылау жүйесімен нығайтылатын болса, эдетте бүған көп шығын кетеді.

Көтермелеуге негізделген билік. Қоркытып билік жүргізуге қарағанда едәуір ықпалды, эрі жүмыс сапасьг біршама жақсарады. Кері жағы орындаушы көзінше нені көтермелеу керектігін дұрыс анықтау, өйткені ресурстар шектеулі.

Эксперттік билік. Ықпал етушінің арнайы білімі барына, сол себепті тиісті мұқтажын қанағаттандыратындығына орындаушы сенеді. Технология күрделілігі мен ұйым көлемі артып отырған жағдайда орындаушыға сенім арту барған сайын тиімді бола түсуде. Кері жағы тұрақсыз, маман қателік кетірсе, сенім жоғалтуы мүмкңн.

Эталондыц билік (үлгі билігі). Ықпал етудің мінез қүлқы немесе қасиеті артымды болатындығы соншалық, орындаушылар соған еліктеуге, сондай басшы болуға тырысады. Кері жағы олда да кемшілік бар.

Заңды билік. Ықпал етушінің бұйрық беруге хақысы бар екендігін

орындаушы мойындайды, эрі оның міндеті бағыну керектігін түсінеді.

Бағьшушылар ықпал етушінің бүйрығын орындайды. Барлық басшылар заңды билікті дэстүрлі билік деп атайды. Барлық басшылар заңды билікті пайдаланады, өйткені оның өзі басқа адамдарды басқаруға өкілдік береді.

93.Ғылыми басқару мектебі (1885-1950).

Ғылыми басқару.

Ғылыми менеджменттiң пайда болуы Ф. У. Тейлордың (1856-1915) есiмiмен байланысты. Оның басты еңбектерi “Фабриканы басқару”, “Ғылыми менеджмент принциптерi”, т.б. Оның зиратының басына “Ғылыми менеджмент атасы” деп жазылғаны, оның басқаруды ғылыми тұрғыға көтергендігінің куəсі іспеттес..

Тейлордың ғылыми менеджментi ұдайы бақылау, эксперименттеу жəне логикалық топшылау арқылы анықталған нормативтiң көмегiмен бизнестi жандандыратын менеджмент түрi болып саналады.”Мидвейлде”,

кейiннен “Бетхелем Стилде” жұмыс iстеген кезде Ф. Тейлор ғылыми менеджменттi 4 салада дамытты: нормалау; уақыт пен мiндеттi зерттеу; ұдайы сұраныс жəне баулу; ақшалай ынталандыру. Тейлор концепциясының негiзi болып келесі қағидалар табылады:

1.Практикада қалыптасқан ескi, дəстүрлi жұмыс тəсiлдерiнiң орнына ғылыми тұрғыдан зерттеулер жүргізу. Оның ойынша басқаруда да, көпiр салу сияқты сенiмдi асқан дəлдiк керек.

Жұмысшыларды ғылыми критерий бойынша таңдау, оларды тиісті дəрежеде жаттықтыру жəне баулу. Еңбектi ұйымдастырудың ғылыми ойластырылған жүйесiн практикаға енгiзу iсiнде əкiмшiлiк пен жұмысшылар арасындағы ынтымақтастық. Еңбектi бiркелкi бөлiсу жəне əкiмшiлiк пен жұмысшылар арасындағы ынтамақтастық, жауапкершiлiк. Тейлор жұмысындағы басты жүйе - жекелеген жұмысшылардың еңбегiн ұтымды ету, өндiрiс

процестерiн жəнеде осыған сəйкес басқару процесстерiн ұйымдастыруды қайта құру болды. Тейлор iлiмiнiң дəл осы жағы өнеркəсiп орындарында жаппай қолданылды. 20-шы жылдары Тейлор iлiмiнiң көрнектi зерттеушiлерi мен белсендi насихатшылары Генри Гантт, Френк Б. Гилбрет, Лиллиан Гилбрет, Хорес Хетуэй, Сенфорт, Харисон,Г. Эммерсон, Г.Форд болды. «Ғылыми басқару» қозғалысы АҚШ-тан тыс жерлерге қанат жайып, Германияда, Францияда, Ұлыбританияда, Швецияда жəне басқа да европалық елдерде кеңiнен мəлiм болды, мұның өзi оларда «басқару», «ғылыми басқару», «рационализация», «еңбектi ғылыми ұйымдастыру» т.б. аттармен жарияланды.

Егер əуелгі кезде басқару теориясының авторлары тек өндiрiс табыстарына, бизнеске қана көңiл бөлген болса, кейiннен адамдар қызметiнiң барлық саласында бiрдей қолданылатын басқаруды ұйымдастырудың

«ғылыми принциптерi» концепциясы қалыптасты.

94. Басшы деген кім? Басшының функциялары.

Басқару қызметі - бүл басқару қызметінің белгілі бір тұтастай мазмүнға ие болған оқшауланған бөлігі, яғни бұл басқару қызметінің мамандандырылған бөлігі. Басқарудың мамандандырылған қызметінің бірыңғай түтас синтезделуін жэне интеграциялануын басшылық деп атайды.

Кәсіпорын басшысы мен оның қүрылымдык бөлімшелері экімшілік еңбекті атқарады. Бүл қызмет өте қиын, өйткені басшының алуан түолі фактілермен істес болуына тура келеді.

Басшы өзіне екі міндеттің жүктелетіндігін білуі тиіс: адамдармен жүмыс істеу және бацару жүйесін ұйымдастыру. Олар өз ара байланысты, әрі күн өткен сайын күрделене түседі.

Басшы өз жүмысында ғылым мен техника жетістіктерін жаппай қолдану өндіріс технологиясына, еңбек қүралдары мен заттарына, адамдардың еңбек эрекетінінің сипатына сапалык өзгеріс енгізетіндігін ескеру тиіс. Әрі мүның өзі жүмыскерлердің ынта-ықыласына, талап тілегіні мен мотивтеріне терең ыкпал етеді.

95.Жетекшіліктің автократтық, демократтық, либералдық стильдеріне салыстырма жүргізу.

Бір өлшемді басқару стилдері

Бір факторға негізделген б.с. «бір өлшемді» деп аталады. Оларға авторитарлық, демократиялық, либералдық (салғырттық) жатады.

Авторитарлық с. концепцуалдық негізі және оның «эксплутациялық» «тілектестік» әртүрлілігі адам факторына алғашқы көңіл бөлген авторлардың бірі Д. Мак-Грегор «Х» теориясына сай келеді. Бағынуш.шектеулі байланыс, адамдармен қатаң, бұйрық беру, сұрау жоқ, жаңа әсерді қорқынышпен қабылдайды не мүлдем қабылдамайды, өйткені бір ғана әдіс қолд. Жиылыс жүргізкудегі орны орталықтан (сурет). Автократ өз қасиеттері адамдар деңгейінен төмен болса я бағынушылар жалпы кәсіби мәдениеті ең төмен. Жұмыс тиімділігі артпайды. Қанағатт жоқ.

Демократиялық с.өкілеттіліктің жоғары деңгейдей орталықтан тыс болуы, шешім қабылдауға бедсене қатысқан қызметкерлерге қызмет міндеттерін орындаса, ол ынталандырылады. Тәжірибеде екі түрі: кеңестік және партисипативтік.Арнайы зерттеулер негізінде авт.с.жағдайында сандық көрсеткіштер д.с.қарағанда екі есе көп жұмыс жасалса, бірақ жұмыс сапасы, қайталанбастығы, жаңалығы, шығармашылық элементтер төмен болады. А.с. сандық нәтижеге, қарапайым, ал д.с. сапалық, күрделі түрде. Сынға жақсы көзқарспен қарау. Тұрақты байланыста болады. талап қоя біледі, әділетті. Жиылыс жүргізгенде топ ортасында отырады (сурет).

Либералды с. шығармашылық подходты ынталандыру қажеттілігі үшін қойылған міндеттерді шешуде қолд. Екі түрге бөл: либералды және бюроратиялық. Бұл стиль қолданысы ҒТР және тәжірибелік-конструкторлық өңдеуде кең қолданыста. Біруақытта бюрократиялық болады.

Либерал өте сыпайы, ұжымға өтініш білдіру арқылы әсер етеді. Басқарушылық функцияларды орындауда өте пассивті, «ағыммен жүзеді». Шиеленістен қорқады, бағын.көзқарасымен келіседі. Жұмсақтық беделге кедергі болады. дистанция маңызды емес.

Неміс ғалымдарының зерттеулері бойынша еңбек нәтижелігі мен басшылық стилінің бір біріне тәуелділігі анықт. Ең жоғарғы нәтиже-демократиялық с., ең төмен қалған екеуінде.

Басшының әртүрлі стилдердегі жұмыс тиімділігі: тиімділік 80, 90,100%, басшының жұмыс ұзақтылығы 1,2,3 жылдар. 1 автократиялық, 2 либералды, 3 демократиялық. Зерттеуде еңбек өнімділігі, психологиялық климат, кадр ағымы, табыс қаралған.

Ол өзінің жүртқа белгілі «Кәсіпорынның адамгершілік жақтары» кітабында басшылықтың өктемшілік (автократиялық) және либералдық (демократиялық) түрлерін ажыратып көрсетеді. Ол жұмыскерлерге өктемшілік (автократиялык) басшылық теориясы деп атайды. Бүл теория бойынша Автократ - өктемшіл басшы өз өкілдігін барынша қолданады,шешім қабылдағанда карамағындағыларға еркіндік бермейді. Автократ сонымен қоса, өз билігіндегі барлық жүмысқа түгелдей басшылық етіп, жұмысты орындауды қамтамасыз ету үшін психологиялык қысым көрсетуі, тіпті қорқытуы мүмкін. Басшылық бір адамның қолында. Еш кімге сенбейді.

Автократ басшы көбінесе сапасы бойынша бағынушылардың деңгейінен төмен болады. Жиналыстарда топ көз алдында болуын қалайды. Либерал (демократ) басшық теориясы бойынша мынадай қағиданы ұсынады:Адамға ойнау немесе демалу қажет болса, кез келген жүмысты орындау үшін ақыл-ой мен дене күшін жүмсау соншалықты қажет.

Тыйым мақсатына жету үшін сырттан бақылау және жазамен қоркыту-күш-жігерді жүмылдырудың бірден -бір қүралы емес. Мақсатты шынайы түсінген адам өзін-өзі бақылап, өзіне-өзі басшылык ете алады.

Либерал басшылар ықпал етудің осындай механизмдерін дұрыс деп санайды, ал демократ басшылар қол астындағыларға өз пікірін зорлап міндеттеуден бас тартады.

Демократтық менеджер іскерлік жиналыстарда топтың ортасынан орын алады. Ол еркін сөйлесуге мүмкіндік береді. АҚШ-тың ойдағыдай жүмыс істеп отырған барлық корпорацияларының теориясын ұсынады.

Жапон менеджерлері қызметшілерді баскарудың өзіндік - теориясын үсынады. Бүл адамға қамқорлық жасаудың жапондық ерекшеліктеріне негізделген (қалай тұрады, немен тамақтанады, бос уақытын қалай өткізеді, оның балалары қайда оқиды т.б.).

Үш стилде де өз араларында белгілі бір кедергі болмайды. Істе бірінен екіншісіне ауысып отырады.

96.Басқарудың ғылыми мектебі (немесе сапалық тәсіл).

Ғылыми менеджменттiң пайда болуы Ф. У. Тейлордың (1856-1915) есiмiмен байланысты. Оның басты еңбектерi “Фабриканы басқару”, “Ғылыми менеджмент принциптерi”, т.б. Оның зиратының басына “Ғылыми менеджмент атасы” деп жазылғаны, оның басқаруды ғылыми тұрғыға көтергендігінің куəсі іспеттес..

Тейлордың ғылыми менеджментi ұдайы бақылау, эксперименттеу жəне логикалық топшылау арқылы анықталған нормативтiң көмегiмен бизнестi жандандыратын менеджмент түрi болып саналады.”Мидвейлде”,

кейiннен “Бетхелем Стилде” жұмыс iстеген кезде Ф. Тейлор ғылыми менеджменттi 4 салада дамытты: нормалау; уақыт пен мiндеттi зерттеу; ұдайы сұраныс жəне баулу; ақшалай ынталандыру. Тейлор концепциясының негiзi болып келесі қағидалар табылады:

1.Практикада қалыптасқан ескi, дəстүрлi жұмыс тəсiлдерiнiң орнына ғылыми тұрғыдан зерттеулер жүргізу. Оның ойынша басқаруда да, көпiр салу сияқты сенiмдi асқан дəлдiк керек.

Жұмысшыларды ғылыми критерий бойынша таңдау, оларды тиісті дəрежеде жаттықтыру жəне баулу. Еңбектi ұйымдастырудың ғылыми ойластырылған жүйесiн практикаға енгiзу iсiнде əкiмшiлiк пен жұмысшылар арасындағы ынтымақтастық. Еңбектi бiркелкi бөлiсу жəне əкiмшiлiк пен жұмысшылар арасындағы ынтамақтастық, жауапкершiлiк. Тейлор жұмысындағы басты жүйе - жекелеген жұмысшылардың еңбегiн ұтымды ету, өндiрiс

процестерiн жəнеде осыған сəйкес басқару процесстерiн ұйымдастыруды қайта құру болды. Тейлор iлiмiнiң дəл осы жағы өнеркəсiп орындарында жаппай қолданылды. 20-шы жылдары Тейлор iлiмiнiң көрнектi зерттеушiлерi мен белсендi насихатшылары Генри Гантт, Френк Б. Гилбрет, Лиллиан Гилбрет, Хорес Хетуэй, Сенфорт, Харисон,Г. Эммерсон, Г.Форд болды. «Ғылыми басқару» қозғалысы АҚШ-тан тыс жерлерге қанат жайып, Германияда, Францияда, Ұлыбританияда, Швецияда жəне басқа да европалық елдерде кеңiнен мəлiм болды, мұның өзi оларда «басқару», «ғылыми басқару», «рационализация», «еңбектi ғылыми ұйымдастыру» т.б. аттармен жарияланды.

Егер əуелгі кезде басқару теориясының авторлары тек өндiрiс табыстарына, бизнеске қана көңiл бөлген болса, кейiннен адамдар қызметiнiң барлық саласында бiрдей қолданылатын басқаруды ұйымдастырудың

«ғылыми принциптерi» концепциясы қалыптасты.

97.Ұйым жетекшісі. Билік және ықпал ету. Билік формалары.

Басқару қызметі - бүл басқару қызметінің белгілі бір тұтастай мазмүнға ие болған оқшауланған бөлігі, яғни бұ_л басқару қызметінің мамандандырылған бөлігі. Басқарудың мамандандырылған қызметінің бірыңғай түтас синтезделуін жэне интеграциялануын басшылық деп атайды. Кэсіпорын басшысы мен оның қүрылымдык бөлімшелері экімшілік еңбекті атқарады. Бүл қызмет өте қиын, өйткені басшының алуан түолі фактілермен істес болуына тура келеді Басшы өзіне екі міндеттің жүктелетіндігін білуі тиіс: адамдармен жүмыс істеу және бацару жүйесін ұйымдастыру. Олар өз ара байланысты, әрі күн өткен сайын күрделене түседі. Басшы өз жүмысында ғылым мен техника жетістіктерін жаппай қолдану өндіріс технологиясына, еңбек қүралдары мен заттарына, адамдардың еңбек эрекетінінің сипатына сапалык өзгеріс енгізетіндігін ескеру тиіс. Әрі мүның өзі жүмыскерлердің ынта-ықыласына, талап тілегіні мен мотивтеріне терең ыкпал етеді. Басқару жүмысы біршама творчестволық тартымды, әрі нэтижелі болады. (кесте) Басқару үшін ықпал ету қажет, ал ықпал ету үшін билік керек. Билік орындаушылардың белсенді талаптарына (физиологиялық талабы, қорғалу талабы, әлеуметтік талабы, құрметтеу талабы) ықпал етуге негізделген. Билік- бұл басқалардың жүріс түрысына ықпал ету мүмкіндігі.

Билік формалары

Бедел

Көшбасшы, оның түрлері

Басшының мақсаты басқалардың өзіне бекітілген жүмысты орындауына ықпал ету. Осы қызметін атқару үшін, оның өзінің формальды өкілеттілігімен қоса, билігі болуы қажет. Билік күші мен басшы өкілеттілігі арасында белгілі бір тәуелділік бар: басқа адамға тәуелді болган сайын аталмыш адамның билігі өседі. Басшы мен бағынушылар билігі балансын қамтамасыз ету үшін табыстау қолданылады. Бұл түсінбеушілік, сәтсіздіктен арылтады. Бұл жағдайда:

Өте жақсы біріккен қызметкерлер командасы құрылады

Жауапкершілік арту арқылы басқарушылық еңбегіңіз тиімді болады.

Кейбір жағдайда бағынушы билігі жүруі мүмкін. М: шешім қабылдау үшін қажетті ақпарат, басқа бөлімшелермен бейресми байланыстар т.ь. біржақты билік бағынушышың өз билігін көрсетуге әкелңп соғады. Сондықтан билік балансы ұсталуы керек. 1 сурет.

Билік әртүрлі формаларда болады:

Утилитардық б. күшті мотивтер әсерінен туындайды. Тапсырма орындаушы «мынаны...» орындаса, «мынаны алатындығын» біледі.

Авторитарлық нрмативтік б. заңды бидік. Бұйрық беру, ал бағынушы міндеті оларды қатаң орындау екендігіне сенеді.

Біріккен б. топ билігі. Нормалар иоппен бекітіледі, сонд жүріс тұрыс ұйым нормасы мен мәдениетіне бірігуі керек.

Көп жағдайда б. айқындалуы басшының бағынушыға әсер етуімен көрінеді. Басқаруда бағынушыға ә.етудің ең жайлы түрі ықпа

98.Басшы мен бағынушылар билігінің балансын құру.

Басшы мен бағынушылар билігі арасындағы балансты ұйымның басқару стилінен көруге болады. Адамға ойнау немесе демалу қажет болса, кез келген жүмысты орындау үшін ақыл-ой мен дене күшін жүмсау соншалықты қажет.

Ұйым мақсатына жету үшін сырттан бақылау және жазамен қоркыту-күш-жігерді жүмылдырудың бірден -бір қүралы емес. Мақсатты шынайы түсінген адам өзін-өзі бақылап, өзіне-өзі басшылык ете алады. Мақсатқа берілгендік — соған жетуге байланысты мадақтау қызметі. Қабілеті орташа адамдар тиісті жағдай болғанда, өзіне жауапкершілік алып қана қоймай, соны орындауға тырысады. Тапқырлық жэне үйымдық проблемаларды іскерлікпен шешу – адамдарда көп кездесетін белгінің бірі.

Кәзіргі өнеркәсіп революциясы жағдайында орта буынның интелектуалдық потенциалы мен қабілеті жарым -жартылай ғана пайдаланылады.

Либерал басшылар ықпал етудің осындай механизмдерін дұрыс деп санайды, ал демократ басшылар қол астындағыларға өз пікірін зорлап міндеттеуден бас тартады. Демократтық менеджер іскерлік жиналыстарда топтың ортасынан орын алады. Ол еркін сөйлесуге мүмкіндік береді. Басқару стильдерінің ішінен либералдық басқару стилін алатын болсақ басшы мен бағынушы арасындағы біршама теңдік көрінеді. Ал автократтық басқаруда тек басшы ғана билік ете алады. Демократиялық басқаруда бағынушылар өзпікірін ашық айта алатын дәрежеде көрінеді.

99.Менеджмент және кәсіпкерлік.

Менеджмент басқарудың мақсатына адамдардың еңбек белсенділігін ынта-ықыласы арқылы көтеріп, олардыңң тиімді жұмысының негізінде жетуді ұйғарады. Ғылымның бұл түрін білу барысында басқарудың мақсаттарын қою мен дәлелдеу үшін нақты білім және тәжірибелік дағды алуға болады, осы мақсаттарға жету жолында персоналдың күш-қуатын жинастыруға, ғылыми дәлелденген шешімдерді қабылдауға, кадрлар жұмысын жүйелеуге, кәсіпорындарды біртұтас жүйе түрінде басқаруға мүмкіндік береді.

Әртүрлі ғылымдар секілді менеджменттің де теориясы болады, онда осы пәнге тән қасиеттер, міндеттер, категориялар, заңдылықтар, принциптер, әдістер, функциялар және өзінің ізденіс жолы қамтылады.

Менеджмент – басқарудың маңызды құрамдас бөлігі, оның пәні басқару үрдісіндегі әлеуметтік қатынастардан тұрады. Сөйтіп, менеджменттің ғылым ретінде айналыфсатын пәні басқару үрдісінідегі адамдардың арасындағы қалыптасатын қатынастар.

Менеджментті кәсіпкерлік іс-қызметтің түрі деп қарастыруға да болады. Осы көзқарасқа қарай менеджментті алдын-ала белгіленген экономикалық нәтижеге жеті үшін адамдардың күш-қуатын нысаналы түрде шоғырландыруды ұйғаратын іс-қызметтің бір түрі деп түсінген дұрыс.

Әр салада басқару іс-қызметтің жалпы қағидаларымен бірге өзіне тән ерекшелігі болады. Аграрлық сфераны алатын болсақ, онда басқару қатынастарының ерекшелігі ең алдымен оның іс-жұмысының көлеміне, сонымен бірге жұмыскерлердің санына қарай әрбір елдің экономикасының ірі салаларының бірі болып есептелетініне байланысты. Кәсіпорындар мен ұйымдардың іс-жұмысына өздерінің ықпалын тигізетін сыртқы факторлардың қатарына жататындардың бірін көрсетпесек те, келесілерді айтуға болады: халықтың төлем қабілеті бар сұранысты, өндірістің, тауарды сыртқа шығарудың және оны шеттен әкелудің, бәсекенің, табиғат пен ауа-райының демографияның жиі жағдайын. Сонымен қатар, бұл кәсіпорындардың және ұйымдардың іс-қимылы олардың қолындағы жердің, техниканың малдың, материалдық құралдардың және ақша қаржысының болуына ғана емес, сонымен бірге оларда ең алдымен жұмыс істейтін адамдардың барлығына байланысты.

Менеджмент стратегиялық және тактикалық мақсаттарға оңтайлы жетуде әрбір кәсіпорындардың және олардың персоналдарын нысаналы және келісімді жұмысаен қамтамасыз ететін басқару іс-қызметіне ерекше түрінен тұрады. Ал басқару үрдісі белгілі мақсатқа жетуге бағытталған дәйекті түрдегі істің жиынтығының көрінісі.

Кәсіпкерлік – бұл шаруашылық жүргізудің әдісі және өз бетімен жұмыс істеуге негізделген экономикалық ойлаудың ерекше типі. Кәсіпкерлікті дамытудың басты сәті нарық экономикасында бәсекелестік отанын құру үшін ғана емес, сонымен қатар еркін кәсіпкерлік үшін жол ашатын мемлекет иелігінен алу мен мемлекеттік меншікті жекешелендіру бо

100.Адамдарға басшылық етудің әдістері.

Басқарылатын жүйенің басты элементі - адамдар. Олар бүкіл жүйенің қозғаушы күші, шешім қабылдаушысы т.б. Бүлар тұтастай басқару аппаратын қүрайды. Бүл жүйені ұйымдық - экономикалық деп атайды, ал олардың элементтері - ұйымдастыру нышандары мен ықпал ету болып саналады. Өндіріс жұмысын қарайтын адамдар, бірлескен еңбек процесінде белгілі бір әлеуметтік қатынас орнатады да, өндірісті басқарудың әлеуметтік -экономикалық жақтарын сипаттайды.

Поиск по сайту: