Тест тапсырмалары 22 страница

3) бастапқы заттың көлемі реакция өнімінің көлемінен аз болғанда

4) бастапқы заттардың көлемдері бір-біріне тең болғанда

5) бастапқы заттар мен реакция өнімдерінің көлемдері тең болған жағдайда

26. Тепе-теңдік тұрақтысының мәніне катализатор қалай әсер етеді?

1) арттырады

2) әсер етпейді

3) кемітеді

4) алдымен арттырып, одан кейін кемітеді

5) алдымен кемітіп, одан кейін арттырады

27. Тепе-теңдікте тұрған жүйеге катализатордың әсері қандай?

1) тепе-теңдіктің орнауын тездетеді

2) әсер етпейді

3) тепе-теңдік тұрақтысын арттырады

4) тепе-теңдік тұрақтысын кемітеді

5) тепе-теңдік тұрақтысын алдымен арттырып, одан кейін кемітеді

28. Аммиактың түзілу реакциясында азоттың және сутектің концентрациясын 2 есе арттырғанда тепе-теңдік қалай ығысады?

1) бастапқы заттардың түзілу бағытына қарай

2) оңнан солға

3) ығыспайды

4) солдан оңға

5) азоттың концентрациясын арттыру жағына қарай

29. Аммиактың түзілу реакциясында тепе-теңдікті кері реакция бағытына қарай ығыстыру үшін нені өзгерту керек?

1) азоттың концентрациясын арттыру керек

2) сутектің концентрациясын арттыру керек

3) аммиактың концентрациясын арттыру керек

4) сутектің мольдік үлесін көбейту керек

5) азоттың мөлшерін өзгертпеу керек

30. Аммиактың түзілу реакциясында тепе-теңдікті кері реакция бағытына қарай ығыстыру үшін қандай өзгерісті енгізу керек?

1) қысымды азайту керек

2) қысымды көбейту керек

3) аммиактың концентрациясын кеміту керек

4) азоттың мөлшерін көбейту керек

5) сутектің концентрациясын кеміту керек

№ 9 дәріс. Ерітінділердің жалпы қасиеттері. Ерітінділер концентрациясын анықтау жолдары. Ерігіштік

1. Дәрістің мақсаты:

Ерітінді құрамындағы еріген заттың концентрациясын анықтау жолдарын студенттерге терең меңгерту

2. Дәрістің жоспары:

1. Ãîìîãåíäi æүéåëåð-åðiòiíäiëåð. Åðiòêiø æәíå åðèòií çàò. Åðiãiøòiê

2. Åðiòiíäiëåðдің òүрлåði: қàíûққàí, қàíûқïàғàí, àñà қàíûққàí, ñұéûлòûëғàí æәíå êîíöåíòðëi åðiòiíäiëåð

3. Åðiòiíäiëåð êîíöåíòðàöèÿсûí àнықтаó æîëäàðû

3. Дәрістің мазмұны:

Ãîìîãåíäi æүéåëåð-åðiòiíäiëåð. Åðiòêiø æәíå åðèòií çàò. Åðiãiøòiê

Åðiòiíäiëåðäiң òàáèғàò ïåí òåõíèêàäàғû ìàңûçû çîð.

Çàòòàðäû ñóìåí àðàëàñòûðғàíäà әð óàқûòòà áiðòåêòi (ãîìîãåíäi) æүéå òүçiëå áåðìåéäi. Áiðòåêòiëiê – åðiòiíäiëåðãå òәí қàñèåò. Áiðòåêòi æүéåëåðäi øûí åðiòiíäiëåð äåï àòàéäû. Êөï çàòòàð ñóìåí ëàéëû áiðòåêòi åìåñ (ãåòåðîãåíäi) æүéåëåð òүçåäi, îëàð ñóñïåíçèÿëàð æәíå ýìóëüñèÿëàð äåï àòàëàäû.

Çàòòàðäû åðiòêåíäå îëàðäûң ұñàқòàëóû (áөëøåêòåëói) íåìåñå äèñïåðñèÿëàíóû æүðåäi.

Әð òүðëi äèñïåðñòi æүéåëåð áàð, îíäà áið çàòòà (äèñïåðñòiк îðòàда) ұñàқ áөëøåêòåð òүðiíäå áàñқà çàòòàð òàðàëғàí (äèñïåðñèÿëàíғàí). Äèñïåðñòiê îðòà ãàç, ñұéûқ æәíå қàòòû êүéäå áîëàäû. Äèñïåðñèÿëàíғàí çàò òà әð òүðëi àãðåãàòòûқ êүéäå áîëà àëàäû. Äèñïåðñòi æүéåге ìûñàë ретінде àòìîñôåðàäàғû òүòií íåìåñå øàңды алуға болады. Áұë æàғäàéäà äèñïåðñòiê æүéåнің îðòàñû – àóà (ãàçäàð қîñïàñû), àë áөëøåêòåð – ұñàқ ұíòàқòàëғàí қàòòû çàòòàð. Ãàç (àóà) дисперстік îðòà áîëà àëàäû, àë äèñïåðñèÿëàíғàí áөëøåêòåð – ñұéûқòûң ұñàқ òàìøûëàðû (òóìàí). Әð òүðëi àýðîçîëüäеð äе äèñпеðñòi æүéåãå æàòàäû. Аэрозольдерде ãàç дисперстік îðòà ролін атқарады, îларäà қàòòû íåìåñå ñұéûқ áөëøåêòåð äèñïåðñèÿëàíғàí.

Øûí åðiòiíäi åðiãåí çàòòàí æәíå åðiòêiøòåí òүðàäû. Åðiòêiø äåï æåêå êүéiíäå äå, åðiòiíäiäå äå áiðäåé àãðåãàòòûқ êүéäå áîëàòûí æәíå åðiãåí çàòқà қàðàғàíäà êөï ìөëøåðäå áîëàòûí åðiòiíäiíiң құðàì áөëiãií àéòàäû. Ìûñàëû, қàíòòûң ñóäàғû åðiòiíäiñiíäå ñó æåêå êүéiíäå äå æәíå åðiòiíäiäå äå ñұéûқ êүéäå болады, сондықтан ол åðiòêiø áîëûï åñåïòåëåäi.

Åðiòiíäiëåðдің ãàç òәðiçäi, ñұéûқ íåìåñå қàòòû êүéäå áîëóû ìүìêií. Ãàç òәðiçäi åðiòiíäiíiң ìûñàëû ðåòiíäå àóàíû êåëòiðóãå áîëàäû. Àóà îòòåêòiң, êөìiðòåê (IV) îêñèäiíiң, èíåðòòi ãàçäàðäûң àçîòòàғû åðiòiíäiñi. Ñұéûқ åðiòiíäiãå қàíòòûң ñóäàғû åðiòiíäiñi, àë қàòòû åðiòiíäiãå àëòûí ìåí êүìiñòiң құéìàñû ìûñàë áîëà àëàäû.

Ñóäà қàòòû, ñүéûқ æәíå ãàç òәðiçäi çàòòàð åðèäi. Çàòòàðäûң ñóäағы åðiãiøòiãi îëàðäûң òàáèғàòûíà áàéëàíûñòû áîëàäû. Åðiãiøòiãiíå áàéëàíûñòû áàðëûқ çàòòàðäû æàқñû åðèòií, íàøàð åðèòií æәíå iñ æүçiíäå åðiìåéòií äåï үø òîïқà áөëåäi. Áiðàқ òiïòi åðiìåéòií çàò áîëìàéäû. Ñóäà æàқñû åðèòií заттарға қàíò, êàëèé íèòðàòû (қàòòû çàòòàð), øàðàï ñïèðòi, êүêiðò қûøқûëû (ñұéûқ çàòòàð), àììèàê, õëîðñóòåê (ãàçäàð) ò.á. æàòàäû.

Ñóäà íàøàð åðèòií çàòòàðғà ãèïñ, қîðғàñûí ñóëüôàòû (қàòòû çàòòàð) êүêiðò ýôèði, áåíçîë (ñұéûқ çàòòàð), àçîò îòòåê (ãàçäàð) iñ æүçiíäå åðiìåéòií çàòòàðғà êүìiñ õëîðèäi, øûíû, àëòûí, êүìiñ (қàòòû çàòòàð), êåðîñèí, өñiìäiê ìàéëàðû (ñұéûқòàð), èíåðòòi ãàçäàð және ò.á. æàòàäû.

Çàòòàðäûң åðiãiøòiãiíå òåìïåðàòóðà æәíå қûñûì әñåð åòåäi. Êөïòåãåí қàòòû æәíå ñұéûқ çàòòàðäûң åðiãiøòiãi òåìïåðàòóðàíûң өñóiíå áàéëàíûñòû àðòàäû. Òåìïåðàòóðàíûң åðiãiøòiêêå әñåði çàò åðiãåí êåçäåãi æûëó ìөëøåðiíå áàéëàíûñòû. Åãåð қàòòû çàò åðiãåí êåçäå æûëó áөëiíåòií áîëñà, îíäà áұë çàòòûң åðiãiøòiãi òåìïåðàòóðà æîғàðûëàғûí ñàéûí êåìèäi, àë åãåð çàò åðiãåíäå æûëó ñiңiðiëåòií áîëñà, òåìïåðàòóðàíûң æîғàðûëàóûíà áàéëàíûñòû çàòòûң åðiãiøòiãi àðòàäû.

Êөïòåãåí òұçäàð åðiãåíäå æûëóды ñiңiðåòiíäiêòåí òåìïåðàòóðàíû æîғàðûëàòқàíда îëàðäûң åðiãiøòiãi àðòàäû. Òåê êåéáið êðèñòàëëîãèäðàòòàð òүçåòií ñóñûç òұçäàð åðiãåí êåçäå æûëó áөëiíåòiíäiêòåí, îëàðäûң åðiãiøòiãi òåìïåðàòóðàíûң æîғàðûëàóûíà áàéëàíûñòû êåìèäi.

Ãàçäàðäûң åðiãiøòiãi òåìïåðàòóðàíûң өñóiíå áàéëàíûñòû òөìåíäåéäi. Òұðàқòû òåìïåðàòóðàäà ãàçäàðäûң åðiãiøòiãi қûñûìíûң àðòóûíà áàéëàíûñòû өñåäi. Ñұéûқòûң áåëãiëi êөëåìiíäåãi åðiãåí ãàçäûң ñàëìàқ ìөëøåði қûñûìғà òóðà ïðîïîðöèîíàë áîëàäû.

Åðiòiíäiëåðдің òүрлåði: қàíûққàí, қàíûқïàғàí, àñà қàíûққàí, ñұéûлòûëғàí æәíå êîíöåíòðëi åðiòiíäiëåð

Çàòòàðäûң åðiãiøòiãi ñàí æàғûíàí 100 ã åðiòêiøòåãi (ñóäàғû) åðiãåí çàòòûң ìөëøåðiìåí өëøåíåäi. Åðiãåí çàòòûң áұë ìөëøåði îíûң åðiãiøòiê êîýôôèöèåíòi íåìåñå åðiãiøòiãi äåï àòàëàäû. Ìûñàëû, 0⁰Ñ òåìïåðàòóðàäà 100 ã ñóäà 130 ã êàëèé èîäèäi åðèäi. Åãåð îñû òåìïåðàòóðàäà қàíûққàí åðiòiíäiãå îñû òұçäûң áiðíåøå òүéiðií òàñòàï, қàíøà àðàëàñòûðñà äà îë åðiìåéäi.

Çàò åðiãåí êåçäå åêi òүðëi үрдіс æүðåäi. Áiðiíøiсі çàòòûң åðiòiíäiãå өòói íåìåñå åðói, åêiíøiсі åðiãåí çàòòûң åðiòiíäiäåí áөëiíiï êðèñòàëғà àéíàëóû. Çàòòûң åðó æûëäàìäûғû ìåí қàéòàäàí êðèñòàëäàíó æûëäàìäûғû òåң болатын åðiòiíäiíi қ àíûққàí åðiòiíäi äåп атайды. Ìұíäàé åðiòiíäiäå áåëãiëi áið óàқûò iøiíäå қàòòû çàòòàí åðiòiíäiãå êөøåòií ìîëåêóëà íåìåñå èîíäàð ñàíû åðiòiíäiäåí қàéòàäàí êðèñòàëғà êөøåòií ìîëåêóëàëàð íåìåñå èîíäàð ñàíûíà òåң болады. Áåëãiëi áið òåìïåðàòóðàäà çàò әði қàðàé åðè àëìàéòûí åðiòiíäiíi қàíûқ åðiòiíäi äåéäi.

Êîíöåíòðàöèÿñû қàíûққан åðiòiíäiíiң êîíöåíòðàöèÿñûíàí àç болатын åðiòiíäiíi қàíûқïàғàí åðiòiíäi äåп атайды немесе бåëãiëi áið òåìïåðàòóðàäà çàòòûң áiðàç ìөëøåði әëi äå åðè àëàòûí åðiòiíäiíi қàíûқïàғàí åðiòiíäi äåéäi.

Поиск по сайту: