Местоимения-наречия

Указательные: tak, tam, tędy, tamtędy, вопроситель­ные: jak, skąd, kiedy, gdzie и др. Как и наречия, не склоняются. Они являются производными от древних местоименных корней ‑ t- (ср. ten, taki), -k- (kto), ow-, wsz- (wszystek)других.

Некоторые из этих форм – принадлежность книжного стиля.

Большинство неопределенных местоимений образуется от вопросительных при помощи частиц - ś, -kolwiek, -bądź, lada, byle.

Неопределенные местоимения склоняются как соответствующие вопросительные местоимения, при этом частица присоединяется к падежной форме (со – czym, coś – czymś, jaki – jakiego, jakiś – jakiegoś).

Большинство отрицательных местоимений образуется от вопросительных при помощи частицы ni-: nikt, niczyj, nigdzie. Склоняются они как соответствующие вопросительные место­имения.

УПРАЖНЕНИЯ

1. Заполните таблицу, выбирая местоимения из текста.

W tej chwili zbliża się noc. Swoim zwyczajem leżę na tap­czanie, teczuszkę oparłem o kolana podciągniętych nóg i starym piórem sprzed tylu lat i tylu książek, tym starym wiecznym piórem wodzę po papierze opisując mego przyjaciela, który gdzieś przepadł, nie pokazuje się od pewnego czasu. Ale ja wiem, że on drzemie sobie na fotelu, akurat nie na tym, gdzie ma posłane, tylko na zu­pełnie innym, który jutro będzie wyglądał jak nora łysiejącego lisa... Nastawiam radio, myślę o różnych niewesołych rzeczach, przede wszystkim o tym, że ten rok miał być rokiem Raka, zbliżały się do mnie zewsząd same nadzwyczajności, same szczęśliwe trafy, niespo­dziane sukcesy, zbliżały się, ale raptem skręciły gdzieś w bok, skoczyły do Baranów, Lwów, Skorpionów czy Koziorożców, a my z kotem Iwanem zostaliśmy w niefarcie, w jakieś takiej glątwie, w czymś w rodzaju galarety bez smaku i zapachu.

(T. Konwicki)

2*. Вместо точек вставьте личное местоимение.

1) Brat ciągle popadał w kłopoty finansowe. Teraz on znowu popadł w... Rodzice wyrzekli się... Wtedy on powiedzial, że ma... w nosie.

2) Ten okrutny władca postanowił wywiesić wszystkich swoich przeciwników. Teraz on wiesza... codziennie. Powinno się codzien­nie wywieszać jadłospis w stołówce, ale dziś... nie wywiesili.

3) Moje koleżanki schodzili się bardzo powoli. W pół do dziewiątej... jeszcze nie było. Czekałam na... do dziesiątej, potem zebrałam wszystkie produkty i wstawiłam... do lodówki.

4) Wczoraj zebraliśmy się u Marka. Szkoda, że... nie było. Męż­czyźni byli bardzo niezadowoleni i zdecydowali porozmawiać z... Wszystkie kobiety mówiły o... i postanowiły przynieść... trochę jedzenia.

5) Siedzę w restauracji.... jeszcze nie podano obiadu. Kelner pod­chodzi ku... wolnym krokiem. On dał... do zrozumienia, że mam czekać jeszcze długo.

3*. Вместо точек вставьте притяжательное местоимение в соот­ветствующей форме.

1) Kocham... rodzinę, ale już dawno nie byłem w domu. Bywałem często u ciebie w domu i bardzo lubię... matkę. Jurek często przy­jeżdżał do mnie i zakochał się w... siostrze.

2) Czy widziałeś... syna? Jeszcze nie widziałem... syna. Mogę ci powiedzieć, też nie widziałem... syna. Krewni Marka też nie pa­miętają... syna, bo widzieli go tylko raz.

3) Zostawiłam tu gdzieś... rzeczy. Cóż ty, nie jestem stróżem... rzeczy. Ktoś zabrał..., przed chwilą ona je tu zostawiła.

4*. Из приведенных в скобках полной и кратко формы местоимения выберите необходимую.

1) – Dlaczego ani razu nie napisałeś do (mi, mnie) ze wczasów? – wymawia Marysia Piotrkowi.

– Nie miałem twojego adresu.

– Czy nie mogłeś napisać, żebym (ci, tobie) (go, jego) posłała?

– Widzisz, nie przyszło (mi, mnie) to do głowy!

2) Zapłakany synek przychodzi do matki.

– Co się stało?

– Kolega mnie uderzył!

– To trzeba (mu, jemu) było oddać.

– Ja już (mu, jemu) oddałem przedtem!

3) – Kto (cię, ciebie) nauczył tak kląć? – denerwuje się mama.

– Święty Mikołaj.

– Święty Mikołaj?

– Tak. Kiedy (mi, mnie) kładł w nocy prezenty i uderzył się ko­lanem w szafę.

4) Teściowa wrzeszczy na Masztalskiego:

– Taka jestem zła na (cię, ciebie), że ze wściekłości mogłabym zębami zgrzytać.

A Masztalski spokojnie na to:

– Maryjko! Przynieś jej zęby, są w umywalce.

5. Вместо точек вставьте приведенные выше местоимения в нужной форме.

1. Jeszcze się... nie urodził,... by... dogodził. 2. Za... myto jeszcze... obito. 3. Zrób... dobrze, to... da po ziobrze. 4. Przyjdzie słońce i na... końce. 5.... gospodyni, gdy ma w skrzyni. 6. Pieczone gołąbki... nie wlecą do gąbki. 7. Kto dwie sroki za ogon chwyta,... nie złapie. 8. Każda wieś ma... przypowieść. 9. Kto głupi, w Paryżu... rozumu nie kupi. 10. Lepszy rydz, niż...

każdy, ja, kto, który, mój, nasz, nic, ten, ty, sam, siebie, swój, wszystek, żaden.

Глагол

Поиск по сайту: